بخش ۱۰ - ندامت گل از استعفاء خود و بخشیدن بزاری بلبل
نرم شد در عشق بلبل خاطرش
شفقتی بنمود طبع ماهرش
گل بخنده گفت با باد صبا
ای ندیم من چه فرمائی مرا
چون صبا بشنید کردش آفرین
گفت چون دیر آمدی ای نازنین
اعتمادی نیست بر دوران حسن
زود گردد پاره شادوران حسن
حسن چون عمر است چون باید بکس
دل بدست آورد که کار اینست و بس
دستگیری کن چو داری دستگاه
بد مکن زیرا بدت آید براه
نوعروس خوبروئی دلفریب
عاشقان را کی بود ازتو شکیب
این مصالح آن چنان بیند رهی
خوب باشد که مر او را دل دهی
در سخنهائی که روح افزایدت
هر زمان از غیب در بگشایدت
نزد خود خوانش چو دیگر بندگان
تا شود خرسند چون خرسندگان
باشد اندر خدمتت چون او بپای
پیش تختت چون غلامان سرای
گل صبا را گفت این فرمان تراست
نزد خود خوانش اگر شه ار گداست
این غزل را در بدیهه همچو زر
کرد انشا باصبا گفتش ببر
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نرم شد در عشق بلبل خاطرش
شفقتی بنمود طبع ماهرش
هوش مصنوعی: در عشق، بلبل به حالت نرم و لطیفی رسید و وقتی که این حالت را تجربه کرد، نشان داد که دلش پر از محبت و احساسات نیکو است. استعداد و مهارت او در هنر عشقورزی به خوبی نمایان شد.
گل بخنده گفت با باد صبا
ای ندیم من چه فرمائی مرا
هوش مصنوعی: گل به باد صبحگاهی گفت: ای دوست من، چه خبرهایی برایم داری؟
چون صبا بشنید کردش آفرین
گفت چون دیر آمدی ای نازنین
هوش مصنوعی: زمانی که نسیم صبحگاهی او را مشاهده کرد، به خاطر تأخیرش، او را ستود و گفت: "ای عزیز، چرا اینقدر دیر آمدی؟"
اعتمادی نیست بر دوران حسن
زود گردد پاره شادوران حسن
هوش مصنوعی: بر روی خوبیها و زیباییهای زندگی نمیتوان چندان اتکا کرد، زیرا به سرعت ممکن است این لحظات خوش تعبیر و تکهتکه شوند.
حسن چون عمر است چون باید بکس
دل بدست آورد که کار اینست و بس
هوش مصنوعی: زیبا بودن مانند عمر است؛ برای دل به دست آوردن، باید تلاش کرد، زیرا زندگی همین است و بس.
دستگیری کن چو داری دستگاه
بد مکن زیرا بدت آید براه
هوش مصنوعی: اگر قدرت و امکاناتی داری، به کمک دیگران بشتاب و کار نیک انجام بده، چرا که کارهای ناپسند در نهایت به خودت باز خواهد گشت.
نوعروس خوبروئی دلفریب
عاشقان را کی بود ازتو شکیب
هوش مصنوعی: عروسی زیبا و دلربا مانند تو هیچگاه نمیتواند صبر عاشقان را به آزمایش بگذارد.
این مصالح آن چنان بیند رهی
خوب باشد که مر او را دل دهی
هوش مصنوعی: این مصالح به گونهای است که اگر کسی مسیر خوبی برایش انتخاب کند، میتواند دلش را به او بسپارد.
در سخنهائی که روح افزایدت
هر زمان از غیب در بگشایدت
هوش مصنوعی: سخنان روحبخش همیشه تو را به دنیای جدیدی میبرند و درهای تازهای را به رویت باز میکنند.
نزد خود خوانش چو دیگر بندگان
تا شود خرسند چون خرسندگان
هوش مصنوعی: مثل دیگران، با خودت قرآن را بخوان تا مانند کسانی که از خواندن آن خوشنودند، تو هم خرسند شوی.
باشد اندر خدمتت چون او بپای
پیش تختت چون غلامان سرای
هوش مصنوعی: به حضور تو، مثل او آماده خدمت خواهم بود و در پای تختت مانند غلامان در خانهات ایستادهام.
گل صبا را گفت این فرمان تراست
نزد خود خوانش اگر شه ار گداست
هوش مصنوعی: گل به باد صبا گفت که این پیام به تو مربوط میشود، اگر پادشاهی در میان گدایان است، آن را برای خود بخوان.
این غزل را در بدیهه همچو زر
کرد انشا باصبا گفتش ببر
هوش مصنوعی: این غزل را به صورت improvisational و با مهارت و زیبایی خلق کرد و از نسیم خواست که آن را به افرادی برساند.