گنجور

بخش ۵ - الحكایة و التمثیل

میدوید آن عامی زیر و زبر
تا نماز مرده در یابد مگر
آن یکی دیوانه چون او را بدید
کو در آن تعجیل بیخود میدوید
گفت چیزی سرد میگردد براه
هین بدو تا در رسی آنجایگاه
هستی از مردار دنیا ناصبور
میروی چون مرده میبینی ز دور
میخوری مردار دنیا ماه و سال
وین خود از جوعست برمردان حلال
تا که یک عاقل برآرد یک دمی
جاهلان خوردند در هم عالمی
تا بحکمت لقمهٔ لقمان خورد
در خیانت خائنی صد جان خورد
اهل دنیا چون سگ دیوانه اند
در گزندت زانکه بس بیگانه اند
میخورند از جهل مرداری بناز
میکنند آنگه کفن از مرده باز

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

میدوید آن عامی زیر و زبر
تا نماز مرده در یابد مگر
هوش مصنوعی: آن فرد ساده در حال دویدن است و تلاش می‌کند تا به مراسم نماز میت برسد، اما هیچ چیزی نمی‌تواند او را متوقف کند.
آن یکی دیوانه چون او را بدید
کو در آن تعجیل بیخود میدوید
هوش مصنوعی: یک دیوانه دیگر وقتی او را دید که با عجله و بی‌هوا در حال دویدن است، متوجه حال او شد.
گفت چیزی سرد میگردد براه
هین بدو تا در رسی آنجایگاه
هوش مصنوعی: گفت چیزی در مسیر سرد می‌شود، برو تا زمانی که به آن مکان برسی.
هستی از مردار دنیا ناصبور
میروی چون مرده میبینی ز دور
هوش مصنوعی: وجود از گندیده و بی‌حالی این دنیا رنج می‌برد و می‌گذرد، زیرا وقتی دورتر از آدم‌های مرده را می‌بینی، حالتی ناخوشایند پیدا می‌کنی.
میخوری مردار دنیا ماه و سال
وین خود از جوعست برمردان حلال
هوش مصنوعی: دنیا مانند غذایی است که نمی‌توان به آن اعتماد کرد و در گذر زمان در حال فساد است. این ناپایداری و بی‌ثباتی، به نوعی به انسان‌ها آسیب می‌زند و آنان را به گرسنگی و نداشتن نیازهای واقعی دچار می‌کند. در نهایت، نیازهای درست و حلالی برای انسان‌ها وجود دارد که باید به دنبال آن باشند.
تا که یک عاقل برآرد یک دمی
جاهلان خوردند در هم عالمی
هوش مصنوعی: وقتی یک فرد عاقل و دانا به فکر و عمل بیفتد، می‌تواند به سرعت همه چیز را تغییر دهد و اثرات منفی جاهلان را کاهش دهد.
تا بحکمت لقمهٔ لقمان خورد
در خیانت خائنی صد جان خورد
هوش مصنوعی: لقمان که فردی حکیم و خردمند بود، با درایت و دانایی خود، لقمه‌ای که می‌خورد به او زندگی و روحی تازه می‌بخشید. اما در مقابل، خیانتکارانی وجود دارند که با خیانت و نادرستی خود چندین بار جان و زندگی دیگران را نابود می‌کنند.
اهل دنیا چون سگ دیوانه اند
در گزندت زانکه بس بیگانه اند
هوش مصنوعی: مردم دنیا مانند سگ‌های دیوانه هستند که آسیب به تو می‌زنند، زیرا بسیار غریبه‌اند و با تو نزدیکی ندارند.
میخورند از جهل مرداری بناز
میکنند آنگه کفن از مرده باز
هوش مصنوعی: به خاطر ناآگاهی خود، از چیزهای بی‌ارزش بهره‌برداری می‌کنند و سپس به خود می‌بالند؛ در حالی که حتی از یک مرده نیز، تابوتش را برمی‌دارند و به آن افتخار می‌کنند.