گنجور

غزل شمارهٔ ۴۱۸

ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش
بر در دل روز و شب منتظر یار باش
دلبر تو دایماً بر در دل حاضر است
رو در دل برگشای حاضر و بیدار باش
دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس
پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقد ساختهٔ کار باش
در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن
تو به یکی زنده‌ای از همه بیزار باش
گر دل و جان تو را دُرّ بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش
بر در دل روز و شب منتظر یار باش
محمدحسین شکرچی: ای دل، اگر عاشقِ واقعیِ معشوقِ خود هستی، همواره دنباله رو و مطیع محبوبِ خود باش و بر درِ درگاهِ معشوقِ خود آماده و حلقه بگوشِ فرمانِ او باش.
دلبر تو دایماً بر در دل حاضر است
رو در دل برگشای حاضر و بیدار باش
محمدحسین شکرچی: معشوق واقعی لحظه به لحظه و آن به آن آنچه تو طلب کنی یا طلب نکنی را برای تو محیا و آماده کرده است، بیدار و آگاه باش که معشوقِ تو از خودت به درونت آگاهتر است پس با او راز و نیاز کن و اسرارت را با او در میان بگزار .
دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
محمدحسین شکرچی: توانِ دیدن آشکارِ نظرِ شفادهندهِ (پاک کننده)  معشوق را عاشق ندارد، برای دستیابی به لطف معشوق حیا و پاکدامنی پیشه کن (خیره و گستاخ نباش).
ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس
پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش
محمدحسین شکرچی: خواسته‌های زیادی، عاشق را احاطه میکند و مانع از خواستن خودِ معشوق می‌شود، بنابرین تو، سعی کن دراین تله نیوفتی و هوشیار باش که جز خودِ معشوق از معشوق چیز دیگری نخواهی.
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقد ساختهٔ کار باش
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌داند محبوب در چه زمانی زیبایی‌اش را نشان خواهد داد، اما تو حداقل به حال و روز خود رسیدگی کن و کاری که در دست داری را با دقت انجام بده.
در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن
تو به یکی زنده‌ای از همه بیزار باش
هوش مصنوعی: در مسیر او، هر چیزی که داری را برای او خرج کن، حتی اگر به قیمت جانت باشد. تو باید از همه چیز و همه کس بری باشی و فقط به او زندگی کنی.
گر دل و جان تو را دُرّ بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش
هوش مصنوعی: اگر آرزوی جاودانگی و بقا در دل و جانت وجود دارد، بهتر است سکوت کنی و در این دنیا با آگاهی به فنا و زوال زندگی کنی، مانند عطار که به این حقیقت می‌اندیشید.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۴۱۸ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۴۱۸ به خوانش فاطمه زندی

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"ای دل اگر عاشقی"
با صدای علیرضا افتخاری (آلبوم مستانه)

حاشیه ها

1387/11/01 08:02
ali

in ke tamam shagher ke nist. Aya kasi tammam shagher ra darad

1391/03/06 14:06
ناشناس

این بیت جا افتاده است:
لشگر خواب آورند بر دل و جانت شکست
شب همه شب همدم دیده ی بیدار باش
با تشکر

1393/07/15 06:10
امیر

ممنو ali جان دنبال این بیت میگشتم

1393/10/03 10:01
محمدامین احمدی فقیه

سلام و درود
چرا این بیت جا افتاده است؟
لشگر خواب آورند بردل وجانت شکست
شب همه شب همدم دیده ی بیدار باش

1393/10/07 08:01
ناشناس

غزل بسیار زیبایی است البته درست خواندن آن شرط درک کردن و لذت بردن از آن است. پیشنهاد می کنم در بیت آخر واژة ( دُر) با دقت نوشته شود که اشکالی در خواندن آن پیش نیاید.

1393/10/07 18:01
دکتر ترابی

لشگر خواب آورد .......
و دریغ اگر یادی از علی رضا افتخاری و ذوالفنون نشود که به زیبایی تمام این غزل جادویی را جان داده اند.

1394/01/28 12:03
مهنا

گنجور
دوست دارم
فراواننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننننن
عالی
اونم بی نهایت

1394/02/16 11:05
علی

سلام کلام شاعر کلام جان است وجان بی آمادگی همان است که ما هستیم پس به سان عطار شویم تا کلام از گامش برآییم که همه جان عشق است

1401/07/10 23:10
بهنام عباسی

عالی، امروز شنیدم انگار که قبلا نشنیده بودم.با جان بیدار چسبید

 

1394/04/05 22:07
کسرا

این شعر با صدای افتخاری صفای دیگری دارد...

1394/05/10 10:08
عارف

آآآآآفرین علی

1395/01/13 15:04
مجید

جان ِ این غزل، صدای علیرضا افتخاری و جان صدای افتخاری، ساز ذوالفنون است

1396/06/07 10:09
علی

شعر ناقصه

1396/08/13 23:11
بهنام

حضرت شیخ عطار نیشابوری توی این شعر معنای واقعی عشق و عاشقی و وظیفه اصلی عاشق رو بیان فرموده.
یکی از بهترین اشعاری که توی عمرم خوندم همین بوده.
اون کسی که به مقام والای حضرت شیخ توهین کردی تو که از انسانیت و عرفان چیزی به گوشت نخورده چطور به خودت جرات میدی زبان آلوده خودتو به روی همچین بزرگواری باز کنی؟

1401/07/10 23:10
بهنام عباسی

همه عشق است،همه حضور و بیداری 

1396/09/22 22:11
محمدعلی ک

اگر امکانش هست واژه "در" را تبیین کنید و"دُرّ" بنویسید که اشتباه خوانده نشه

1396/09/07 09:12
سید سهراب میرجوادی

درود به همگی جناب بی دل از روی نامشون مشخصه دیگه جای سخنی نمی ماند
سوال اینجاست که چه کسی میتونه ادعا کنه درباره دیگران و قضاوت کنه و نظر بده حال آنکه شیخ عطار رو اصلا ندیدیم و نشناختیم
نظر شمای بی دل هم فقط برای خودت محترم است برای دیگران بازگو نکن که از عقل و خرد هیچ بهره ای نبرده ای

1396/09/07 09:12
سید سهراب میرجوادی

سوالی هم از بانیان گنجور دارم چرا بسیاری از اشعاری را که میبینم در سایتتون ناقصند و ابیاتی ازشون رو حذف کردین و با تحریف اونها رو میزارین
برای سایت خوبی چون شما زیبنده نیست که به اشتباه بیندازین کسانی رو که این اشعار رو از توی سایتتون میخونن
لطفا اصلاح کنید ممنون

1396/10/09 07:01
عبد المعصومه

به نام نامی عشق آفرین
قلبم مالامال از شوق پرواز می شود وقتی جانم را به بالهای گسترده این ابیات می سپارم
بخش عمده سبک زندگی ما در لابلای این اشعار مانده و اگر در مسیر زندگی کاربردی گردند حتما به آرامش و نشاط جامعه کمک خواهد کرد

1401/07/10 23:10
بهنام عباسی

دقیقا

1397/09/16 19:12
جاوید

آفرین باد روان پاک آفریدگار حضرت عطار را

1397/12/20 18:02
علیرضا خوش اخلاق

سلام داداش.بیت دوم اصلش اونی که استاد افتخاری میخونه هست
دلبر تو جامه دان بر در دل حاضر است
روزنه دل برگشا حاضر و هشیار باش
هست
اونی که نوشته شده این نیست
ممنون از لطفت که وقت میذاری

1398/06/12 16:09
منصور

متن کامل و درست شعر.
ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش
بر در دل روز و شب منتظر یار باش
دلبر تو جاودان بر در دل حاضر است
روزنه دل برگشای حاضر و هشیار باش
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقد ساختهٔ کار باش
لشگر خواب آورند بر دل و جانت شکست
شب همه شب همدم دیده ی بیدار باش
دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس
پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش
در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن
تو به یکی زنده‌ای از همه بیزار باش
گر دل و جان تو را در بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش

1398/09/10 01:12
روح الله

سلام درود واقعا یک شاهکار این غزل واجرای جناب افتخاری
وقتی همه لذت میبرن تصور کنید یک عاشق میخونه یا می شنوه چه حالی میشه بنده که پرواز میکنم

1398/09/21 16:12
مهدی

اونجایی که دیگه کلمات قادر به بیان معانی نیستن
این ساز استاد ذوالفنون هست که لغات تهی شده رو
با زبردستی و استادی تمام به نت تبدیل میکنه.
روحش شاد و راهش پر رهرو باد

1399/04/14 11:07
پرهام

درود بر استاد افتخاری عزیز که این شعر را به تمام توانشان زیبا خواندند.

1399/10/16 13:01
علی

تا بنبیند یعنی چه ؟
درست ترنیست که بگوییم تاب نبیند ؟

1399/10/16 16:01
nabavar

گرامی علی
دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان
بنبیند یعنی نبیند
{ ب } به مناسبت وزن شعر آمده که در نوشتن بای زینت گفته می شود

1400/10/18 12:01
آرام raminehk@gmail.com

بنبیند همان ببیند هست که با زبان شعر برای وزن شعر اینگونه بیان شده است 

1400/08/21 00:11
محمدحسین یوسفی mhh.yousefi@gmail.com

تو به یکی زنده ای از همه بیزار باش 

1400/10/23 12:12
حمید جوادزاده

با سلام در بیت شماره 3  :

دیدهٔ جان روی او تا بنبیند عیان    /    در طلب روی او روی به دیوار باش

کلمه دیوار با معنای این بیت مناسبتی ندارد. به نظر میرسد که کلمه ی "دیدار "  درست باشد . در اینصورت بیت فوق معنا پیدا میکند به این صورت که : تا زمانی که روی او را با دیده ی جان ندیده ای  در جستجوی روی او ، به سمت دیدار او در حرکت باش.

البته این نظر شخصی بنده است چون  برای عبارت "روی به دیوار باش"  هیچ معنایی به ذهنم نرسید . باتشکر

1400/10/18 12:01
آرام raminehk@gmail.com

دیوار صحیح است یعنی رو به دیوار باش و پشت به همه کن

1401/12/10 16:03
فرانک قربانی

درود به همه بزرگواران . در کتاب دیوان عطار به اهتمام و تصحیح دکتر تقی تفضلی و توضیحات دکتر احسان یار شاطر انتشارات "بنگاه ترجمه و نشر کتاب " بیتِ زیر نوشته نشده بود ، آیا این بیت بعدها اضافه شده است؟

لشکر خواب آورد بر دل و جانت شکست    شب همه شب همدم دیده ی بیدار باش 

1403/01/03 14:04
محسن جهان

تفسیر ابیات ۵ و ۶ فوق:

جناب عطار به انسان می‌فرماید: هیچکس آگاه به زمان دیدار رخ معشوق نیست، ولی تو همواره‌ با تسلیم و صبر و پرهیزکاری آماده وصال باش.
در راه حضرت دوست بایست هر آنچه همانیدگی با این دنیای فانی داری فدا کنی، و به خاطر داشته باش تو از روز ازل زنده به او بودی و کسی را بجز باریتعالی در قلبت جا مده.

1403/03/14 11:06
فرهاد شهبا

خداوند رحمت کند مرحوم عطار را. چینش کلمات در این شعر غلبه معنایی بر همخوانی ظاهری کلمات دارد. مثلا بیداری و هشیاری لازمه نگهبانی بر در دل است. فکر کنم در بیت آخر بجای فنا باید خفا باشد. دم نزدن به نوعی دعوت به خفا کاری است.ممنون از تیم گنجور، پاسداران حریم ادب و فرهنگ ایران زمین.

1404/01/20 12:04
علی.نیشابور

سلام

خواهشی دارم از گنجور

چرا مهم ترین بیت رو جا انداخته؟

لطفا تمام غزلیات کامل بارگزاری بشه

1404/04/05 10:07
علامرودشتی

سلام

این غزل واقعا در غزلیات عطار نیشابوری است 

پیشنهاد میکنم یه بار این غزل رو مصرع به مصرع از آخر به ابتدا بخوانید 

این مدل خواندن برای رازگشایی اکثر اشعار معنوی جواب میده