گنجور

شمارهٔ ۵

دل بسته نقش چهرهٔ دلدار خویش را
دارد دیار صورت دیار خویش را
هم تیره طبع خاکی و هم نور نور پاک
بنگر ز خویش نور خود و نار خویش را
پیمان همی شکستی و بیگانه خوشدی
ز اغیار فرق می نکنی یار خویش را
بر خویش بود عاشقو آیینه خانه ساخت
تا بنگرد در آینه دیدار خویش را
بیرون ز پرده نقد و متاع جهان نمود
در پرده ساخت رونق بازار خویش را
تجدید عهد بندگی خواجه خواجگی است
تا کی زیاد بردهٔ اقرار خویش را
در خویشتن بدید عیان شاهد الست
هر کو درید پرده پندار خویش را
در سرّ دل نهان بودت مهر ذات لیک
با چشم سر ندید کس انوار خویش را
اسرار خویش اگر طلبی طرح کن دوکون
جز این کسی نیافته اسرار خویش را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: علی پی‌سپار

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل بسته نقش چهرهٔ دلدار خویش را
دارد دیار صورت دیار خویش را
هوش مصنوعی: دل به تصویر چهرهٔ معشوق خود سپرده و به زیبایی‌های خاص آن دلدار وابسته است.
هم تیره طبع خاکی و هم نور نور پاک
بنگر ز خویش نور خود و نار خویش را
هوش مصنوعی: هر انسان هم ویژگی‌های منفی و تیره دارد و هم نقاط قوت و نورانی. بنابراین، باید به درون خود نگاه کنی و نوری که در وجودت است و هم‌چنین آتشی که در درونت می‌سوزد را بشناسی و درک کنی.
پیمان همی شکستی و بیگانه خوشدی
ز اغیار فرق می نکنی یار خویش را
هوش مصنوعی: تو پیمان را می‌شکنی و با دیگران خوش می‌گذرانی، ولی بین دوستان و دشمنان تفاوتی قائل نمی‌شوی.
بر خویش بود عاشقو آیینه خانه ساخت
تا بنگرد در آینه دیدار خویش را
هوش مصنوعی: عاشق بر روی خود کار کرد و خانه‌ای شبیه به آیینه درست کرد تا بتواند چهره خود را در آن ببیند.
بیرون ز پرده نقد و متاع جهان نمود
در پرده ساخت رونق بازار خویش را
هوش مصنوعی: بیرون از حیطه قضاوت و ارزش‌گذاری دنیوی، واقعیتی را نشان می‌دهد که در پس پرده، به ساخت و رونق زندگی خود مشغول است.
تجدید عهد بندگی خواجه خواجگی است
تا کی زیاد بردهٔ اقرار خویش را
هوش مصنوعی: تجدید پیمان بندگی با خداوند نشانی از مقام و بزرگی است. تا چه زمانی انسان می‌تواند به خاطر خود را در برابر حقایق و مسئولیت‌هایش توجیه کند؟
در خویشتن بدید عیان شاهد الست
هر کو درید پرده پندار خویش را
هوش مصنوعی: هر کس که به درون خود نگاه کند و حقایق واقعی زندگی را ببیند، به حقیقتی عمیق دست می‌یابد و می‌تواند ناب‌ترین و راست‌ترین جنبه‌های وجود خود را شناسایی کند.
در سرّ دل نهان بودت مهر ذات لیک
با چشم سر ندید کس انوار خویش را
هوش مصنوعی: در دل تو محبت واقعی خدا نهفته است، اما هیچ کس با چشم ظاهری خود روشنایی‌های او را نمی‌بیند.
اسرار خویش اگر طلبی طرح کن دوکون
جز این کسی نیافته اسرار خویش را
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از رازهای خود آگاه شوی، باید به دقت فکر کنی و آن‌ها را در قالب مناسب بیان کنی، چرا که هیچ‌کس دیگری همانند تو به این اسرار پی نبرده است.