گنجور

شمارهٔ ۲۵

ساقی بیا که گشت دلارام رام ما
آخر بداد دلبر خوش‌کام کام ما
بس رنج برده‌ایم و بسی خون که خورده‌ایم
کان شاهباز قدس فتادی به دام ما
در دار ملک عالم معنی دم نخست
زد دست غیب سکّهٔ دولت به نامِ ما
مائیم اصل و جمله فروع فروغ ماست
گر خواجه منکر است بنوشد ز جام ما
بر آستان پیر مغان رو نهاده‌ایم
برتر ز عرش آمده زین رو مقام ما
عرش سپهر خود چه بود پیش عرش دل
یا کعبه در برابر بیت الحرام ما
هر ذرّه خاک دره و هر تخته تخت شد
چون آمد آن همای همایون به دام ما
گلبانگ نیستی چو شد از بام ما بلند
نه بام چرخ وام برند از دوام ما
اسرار بشکند کله خسروی به فرق
تا گفته میفروش تو هستی غلام ما

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: علی پی‌سپار

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقی بیا که گشت دلارام رام ما
آخر بداد دلبر خوش‌کام کام ما
هوش مصنوعی: ای ساقی بیا که محبوب آرامش‌بخش ما بالاخره دلبر خوش‌خلق ما را به ما داد.
بس رنج برده‌ایم و بسی خون که خورده‌ایم
کان شاهباز قدس فتادی به دام ما
هوش مصنوعی: ما به شدت رنج کشیده‌ایم و خون‌های زیادی ریخته‌ایم، زیرا آن پرندهٔ بزرگ آسمانی به دام ما افتاد.
در دار ملک عالم معنی دم نخست
زد دست غیب سکّهٔ دولت به نامِ ما
هوش مصنوعی: در آغاز آفرینش، قدرت و اراده الهی به نام ما، نشانی از ثروت و موفقیت را به وجود آورد.
مائیم اصل و جمله فروع فروغ ماست
گر خواجه منکر است بنوشد ز جام ما
هوش مصنوعی: ما اصل و ریشه هستیم و همه شاخه‌ها از نور و روشنی ما ناشی می‌شوند. اگر کسی از بزرگان این را انکار کند، به‌هرحال او هم باید از جام ما بنوشد.
بر آستان پیر مغان رو نهاده‌ایم
برتر ز عرش آمده زین رو مقام ما
هوش مصنوعی: ما به درگاه پیر مغان (راهنمای معنوی) رفته‌ایم و این مقام و جایگاه ما از عرش (بلندترین مقام) بالاتر است.
عرش سپهر خود چه بود پیش عرش دل
یا کعبه در برابر بیت الحرام ما
هوش مصنوعی: عرش آسمان‌ها چه ارزشی دارد در برابر عرش دل انسان، یا کعبه در مقایسه با خانه‌ی خداوند در درون ما.
هر ذرّه خاک دره و هر تخته تخت شد
چون آمد آن همای همایون به دام ما
هوش مصنوعی: هر قطعه‌ای از خاک و هر تکه‌ای از چوب به فراوانی و به شگفتی درمی‌آید زمانی که آن پرنده‌ی بزرگ و شگرف به دام ما می‌افتد.
گلبانگ نیستی چو شد از بام ما بلند
نه بام چرخ وام برند از دوام ما
هوش مصنوعی: صدای وجود ما چون از بلندی بام ما بالا رفت، نه بام آسمان توانست آن را کنترل کند و نه از پایداری ما کاسته شد.
اسرار بشکند کله خسروی به فرق
تا گفته میفروش تو هستی غلام ما
هوش مصنوعی: اسرار را فاش کن و مقام سلطنت را بگذر تا بگویی که تو، میفروش، برای ما غلامی.