گنجور

شمارهٔ ۶۴۷

نوبهار است و برآورد گل رعنا خاک
لعبتان کرده عیان نغز و خوش و زیبا خاک
تا که عیش که بود در چمن و عشرت کیست
که چمن باز حلی کرد قبا دیبا خاک
گو بموسی گلستان دم از ارنی نزنی
که بسی مشعله افروخته چون سینا خاک
گل خورشید بپرورده بدامان از مهر
خود بر او دیده فرو دوخته چون حربا خاک
رسته از خاک بسی لاله خونین پیداست
داغها داشته پنهان بدل از سودا خاک
زادگانش همه مستانه چمان رقص کنان
خورده از خمکده ابر زبس صهبا خاک
تا که آیا بتماشای چمن میآید
کاین همه گنج بگسترده بی پروا خاک
بوستان کافر زمرد شد و لعل زرو سیم
بشتابید که داد است صلا یغما خاک
نوبت سلطنت حق بود و عید عجم
کز شعف سوده کله بر فلک اعلی خاک
جان بیاسایدت آشفته زآتش فردا
اگر امروز کنی تن به در مولی خاک

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نوبهار است و برآورد گل رعنا خاک
لعبتان کرده عیان نغز و خوش و زیبا خاک
هوش مصنوعی: فصل بهار فرا رسیده و گل‌های زیبا و رنگارنگ شکوفا شده‌اند. زمین که تحت تأثیر بازیچه‌های طبیعی قرار گرفته، الآن به زیبایی و طراوت خود نمایان شده است.
تا که عیش که بود در چمن و عشرت کیست
که چمن باز حلی کرد قبا دیبا خاک
هوش مصنوعی: تا وقتی که لذت و خوشی در باغ وجود دارد، چه کسی می‌تواند زیبایی و ظرافت پوشش خود را کنار بگذارد و به خاک بیفتد؟
گو بموسی گلستان دم از ارنی نزنی
که بسی مشعله افروخته چون سینا خاک
هوش مصنوعی: ای موسی، در گلستان چیزی نگو که به تو نشان دهم، زیرا شعله‌های بسیاری مانند آتش کوه سینا روشن است.
گل خورشید بپرورده بدامان از مهر
خود بر او دیده فرو دوخته چون حربا خاک
هوش مصنوعی: گلی که تحت نور خورشید رشد کرده، مادرش با محبت و عشق به او نگاه کرده است. مانند مار که بر روی خاک دیده نمی‌شود، این گل نیز با دقت در حال رشد و پرورش است.
رسته از خاک بسی لاله خونین پیداست
داغها داشته پنهان بدل از سودا خاک
هوش مصنوعی: از دل خاک، لاله‌های خونین بسیاری رسته‌اند که نشان از درد و غم‌های پنهانی در درون دارند. این گل‌ها، خالی از غصه نیستند و خاطرات تلخ و غم‌انگیزی را به یاد می‌آورند.
زادگانش همه مستانه چمان رقص کنان
خورده از خمکده ابر زبس صهبا خاک
هوش مصنوعی: فرزندانش همه شاد و سرخوش در حال رقص هستند و از شراب در کاسه ابر نوشیده‌اند، به حدی که خاک را به خاطر این شادی زیر پا گذاشته‌اند.
تا که آیا بتماشای چمن میآید
کاین همه گنج بگسترده بی پروا خاک
هوش مصنوعی: آیا کسی خواهد آمد تا زیبایی چمن را ببیند، در حالی که این همه ثروت و نعمتی که در دل خاک پنهان است، به طور بی‌پروا و آزادانه گسترش یافته است؟
بوستان کافر زمرد شد و لعل زرو سیم
بشتابید که داد است صلا یغما خاک
هوش مصنوعی: باغ کافر پر از سنگ‌های قیمتی و نور و زیبایی شده است، پس به سرعت بیایید، زیرا خاک در حال فریاد زدن است که غارت می‌شود.
نوبت سلطنت حق بود و عید عجم
کز شعف سوده کله بر فلک اعلی خاک
هوش مصنوعی: زمان سلطنت حق فرارسیده و جشن عجم برپا شده است، چرا که از خوشحالی، سرها به سمت آسمان بلند شده و بر خاک می‌افتند.
جان بیاسایدت آشفته زآتش فردا
اگر امروز کنی تن به در مولی خاک
هوش مصنوعی: اگر امروز خود را به خاک مولی بسپاری، فردا جان بی‌تابت به خاطر آتش‌های آینده دچار آشفتگی خواهد شد.