گنجور

شمارهٔ ۱۴۲

عندلیبا در چمن آوازه آواز تست
شورها در پرده عشاق باز از ساز تست
از نشاط نغمه تو غنچه خندد هر سحر
گوش را گل پهن کرده صبح بر آواز تست
چون به نوروز همایون راست برداری نوا
ترک آذربایجان را تکیه بر شهناز تست
این نیاز بلبل شیدا به بانگ زیر و بم
ای گل نوخیز در گلشن برای ناز تست
غنچه را چون چنگل شهباز کردی بهر صید
صعوه مسکین اسیر چنگل شهباز تست
حسن تو ای گل قدیم و عشق بلبل حادث است
هرکجا خیمه زنی او لاجرم انباز تست
گر کنی دارش ز خار آماده حق بر دست تست
کز چه افشا کرد سِرَّت چون امین راز تست
لیک گر منصوروَش سِرّ اناالحق گفت فاش
گر کنی بر دار یا سایش که سرافراز تست
باری ای گل تو به حسن پنج‌روز خود مناز
نازم آن گل را که بویش مایه ابراز تست
گر بود بر عندلیبت فخر آشفته رواست
کی گل گلزار همچون گلبن طناز تست
آن گل باقی که اندر گلشن وحدت شکفت
عشق او شورافکن طبع سخن‌پرداز تست
تا نگارین کرده‌ای صفحه به وصف عارضش
مانی چین بنده پیش کلک افسون‌ساز تست
ای گل باغ ولایت ای بهار جاودان
بی‌تفاوت در نظر انجام با آغاز تست
ار پرش سوزی بر آتش ارزد ای شمع ازل
زان که گر پروانه را پر باشد از پرواز تست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عندلیبا در چمن آوازه آواز تست
شورها در پرده عشاق باز از ساز تست
هوش مصنوعی: بلبلی در چمن آواز می‌خواند، و شور و هیجان موسیقی او به خاطر عشق و احساسات عاشقانه‌ای است که در همین نغمه‌ها نهفته است.
از نشاط نغمه تو غنچه خندد هر سحر
گوش را گل پهن کرده صبح بر آواز تست
هوش مصنوعی: هر صبح با صدای دلنواز تو، گل‌ها از شادی می‌شکفند و طبیعت به شکلی زیبا و شگفت‌انگیز خود را به نمایش می‌گذارد.
چون به نوروز همایون راست برداری نوا
ترک آذربایجان را تکیه بر شهناز تست
هوش مصنوعی: زمانی که به نوروز خجسته نزدیک می‌شویم، نغمه‌ای را که متعلق به آذربایجان است برپا می‌کنی و تکیه‌گاه این نغمه تو هستی.
این نیاز بلبل شیدا به بانگ زیر و بم
ای گل نوخیز در گلشن برای ناز تست
هوش مصنوعی: بلبل عاشق به صدای نرم و شیرینش نیاز دارد، ای گل تازه شکفته، در باغ برای لذت تو.
غنچه را چون چنگل شهباز کردی بهر صید
صعوه مسکین اسیر چنگل شهباز تست
هوش مصنوعی: غنچه را به مانند تله‌ای برای شکار صیود بیچاره که در دام تو گرفتار شده، تبدیل کردی.
حسن تو ای گل قدیم و عشق بلبل حادث است
هرکجا خیمه زنی او لاجرم انباز تست
هوش مصنوعی: زیبایی تو ای گل همیشه پا برجا است و عشق بلبل تازه و نوظهور است. هروقت که تو به دوری مقیم باشی، او به ناچار با تو همراه خواهد بود.
گر کنی دارش ز خار آماده حق بر دست تست
کز چه افشا کرد سِرَّت چون امین راز تست
هوش مصنوعی: اگر تو آماده‌ باشی و از موانع رهایی یابی، حق به دست تو خواهد آمد. چون راز و اسرار درونت را کسی چون امین و در امان فاش نخواهد کرد.
لیک گر منصوروَش سِرّ اناالحق گفت فاش
گر کنی بر دار یا سایش که سرافراز تست
هوش مصنوعی: اما اگر منصور (حلاج) به طور علنی بگوید که "من حقیقت هستم" و این راز را فاش کند، چه بر دار باشد یا با زندگی خود مواجه شود، این نشان‌دهنده شکوه و عظمت اوست.
باری ای گل تو به حسن پنج‌روز خود مناز
نازم آن گل را که بویش مایه ابراز تست
هوش مصنوعی: ای گل، تو به زیبایی‌ات در این پنج روز نناز، زیرا آن گلی که بوی آن مایه‌ی نمایاندن توست، مورد محبت من است.
گر بود بر عندلیبت فخر آشفته رواست
کی گل گلزار همچون گلبن طناز تست
هوش مصنوعی: اگر بر زیبایی و فخر تو، شگفتی‌ای وجود داشته باشد، این امر موجه است؛ چون گل زیبا و خوشبو در باغ و در کنار سایر گل‌ها، مانند تو که تخلّق و زیبایی خاص خود را داری، می‌درخشد.
آن گل باقی که اندر گلشن وحدت شکفت
عشق او شورافکن طبع سخن‌پرداز تست
هوش مصنوعی: آن گلی که در باغ وحدت شکوفا شده، عشق او الهام‌بخش و انگیزه‌ای برای بیان احساسات شاعرانه‌ات است.
تا نگارین کرده‌ای صفحه به وصف عارضش
مانی چین بنده پیش کلک افسون‌ساز تست
هوش مصنوعی: تا وقتی که چهره‌ی زیبای او را توصیف کرده‌ای، من مثل بنده‌ای در برابر قلم جادوگری تو ایستاده‌ام.
ای گل باغ ولایت ای بهار جاودان
بی‌تفاوت در نظر انجام با آغاز تست
هوش مصنوعی: ای گل باغ ولایت، تو بهار همیشگی هستی که در نظر کسی نه به پایانش توجه می‌شود و نه به آغازش.
ار پرش سوزی بر آتش ارزد ای شمع ازل
زان که گر پروانه را پر باشد از پرواز تست
هوش مصنوعی: ای شمع جاودانی، اگر پروانه‌ای هم پرواز کند، پرش او بر آتش ارزش دارد. چرا که این نشان‌دهنده عشق و شور و شوق اوست، و این پیوندی عمیق میان عشق و معشوق است.