درود.
در بیت دوم مصراع اول بصورت زیر صحیح است
از ابر کرم خطه ء ری رشک ختن شد.
کلمه ی ری تصحیح گردد.
سپاس

خیلی وقت بود دنبال این آهنگ میگشتم . حرف نداره . ممنون

بیت نخستین، مصراع دوم: در بار بهاری "خالی" از زاغ و زغن شد.لفظ "خالی "با "بهاری" از لحاظ وزن و موسیقی تناسب آوایی داره اما "تهی " این تناسب رو نداره و به نظر میرسه در متن اصلی ، "خالی" قید شده باشه.
از ابر کرم خطه ری رشک ختن شد. که "ری" از قلم افتاده..سپاسگزار....

با سعید موافقم

از ابر کرم خط‌ی ری رشگ ختن شد، به خواهش بویرایید "ری" حذف شده است.

عارف قزوینی تصنیف فوق را در مایه‌ی دشتی و در رثای شهیدان راه آزادی سرود، شعری که نماد انقلاب مشروطه شد و آن را بدین‌گونه به حیدرخان عمواوغلی تقدیم کرد:
«این تصنیف در دوره‌ی دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شده‌است. به واسطه‌ی عشقی که حیدرخان عمو اوغلی بدان داشت میل دارم این تصنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد.»
اما پس از آن، متن شعر هیچ‌کجا به صورت کامل چاپ نشد و هرجا که یادی از این تصنیفکرده‌اند، تکه‌هایی از آن را آورده‌اند. متن کامل شعر برای نخستین بار در ویژه‌نامه‌ی مشروطه‌ی ماه‌نامه‌ی نقدنو (سال سوم، شماره‌ی 13، تیر و مرداد 85) چاپ شد.

با سلام
در جواب سعید:
از لحاظ وزنی "تهی" صحیح است " مستفعل مستفعل مستفعل فع لن" ولی با توجه به اینکه تصنیف است کلمه خالی را هم در هنگام خواندن تصنیف می توان جایگزین کرد شجریان اینگونه خوانده است

از ابر کرم خطه ری رشگ ختن شد
کلمه ری جا افتاده است

من این شعر را تقطیع هجایی کردم و با توجه به نقد ادیبان عزیز درفوق در خصوص کاربرد کلمه ی « خالی» و یا «تهی» در مصرع یادشده، عرض کنم که : کلمه ی «خالی» از لحاظ تناسب آوایی، جالبترست ااگر چه هر دو بخش آن در تقطیع، اختیار شاعریست، اما «تهی» از لحاظ وزنی، کاربردی بهتر و مناسبتر داردچرا که از اختیارات شاعری کمتری استفاده شده است.

علیرضا قربانی تو کنسرت ش هم اجرا کرد کامل بخش اول یا قطعه اول تصنیف رو و محمد رضا هد ایتی هم که در فیلم در چشم باد دکلمه عالی ای کرد و استاد شجریان هم خوندن ...

خیلی زیباست...

و نمیدونم چرا یاد این افتادم :

به غارت رفت یا چون گشت و با محو تماشا شد 

خدا داند چه پیش آمد دل دیوانه ی ما را...

وزن این اشعار، مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن(مستفعل مستفعل مستفعل مستف) می باشد.

درود! با توجه به مقدمه ای که در ابتدای تصنیف بیان شده . شاعر به مخاطب خود ، آرامش پس از طوفان حوادث را نمایان می‌کند . آرامشی که در محیط او جاری ست اما در او نه! بنظر میرسد مصرع دوم از بیت دوم اینگونه درست باشد تا حال شاعر را وصف کند : دلتنگی چون من ، مرغ قفس بهر وطن شد . گویا بخواهد بگوید : در ظاهر این آرامش ، کسی چون من که ژرف اندیشم و غمگین برای جانها که تباه شد بهر وطن ، همچون مرغی در قفس خزیده و از گشت چمن محروم مانده .

سلام. ۲ نکته ویرایشی:

- ترجیع‌بند (چه کج رفتاری ای چرخ...) را قاعدتا باید در پایان هر بند و جزئی از همان بند بالایی محسوب کرد نه این‌طور که ابتدای بند بعدی درج شده و در آخر، یکی اضافه آمده

- تکرارها و اصوات و نداهای معمول در تصنیف‌خوانی ایرانی (مانند جانم، خدا و...) را قاعدتا نباید در متن شعر درج کرد شعر را خراب می‌کند. این‌جا هم دیده می‌شود که با درج این تکرارها و نداها، شعر چه بدشکل و بدخوان شده. تصور کنید همه غزلیات سعدی و حافظ را که شجریان و دیگران خوانده‌اند بخواهیم به این شکل ثبت کنیم! (این‌که عارف هم شاعر و هم خواننده تصنیف است دلیل نمی‌شود شعر را خراب کنیم.)

سپاس از گنجور زیبا

یکی از بهترین اجراهای این ترانه، اجرای خانم «سیما مافیها» است.

ممکنه لطفا کسی بیت دوم رو معنی کنه؟

رشگ ختن به چه معناست؟

سلام 

رشگ در لغت عقد  وحسد  وهمچنین تخم شپش  معنی گردیده که در اینجا واقعا بی معناست مضافا که ختن به داشتن آهوانی شهره میباشد که از ناف آنها  مشک خوشبویی استحصال میگردد وچنین بنظر میرسد  مشگ ختن بوده  البته این دیدگاه ونظر بنده شاید خالی از اشتباه نباشد.

@ ملیکا و رضا از کرمان

"از ابر کرم خطهٔ ری رشگ ختن شد"

رشک (و نه رشگ): مایه حسد 

از بابت کَرَم این ابر که ری را چنان سبز و آباد کرد، خُتَن که معروف جهان است به بوی مُشک نافه آهوانش هم به حسادت افتاد...

یعنی خطه ری زد روی دست ختن از زیبایی و خوش بویی و....