گنجور

شمارهٔ ۲۶۸ - از ممدوح التماس کفش به معما کرده است

ای مستفاد لطف تو اقبال آسمان
وی مستعار جود تو آثار روزگار
انوار آن ز سایهٔ جود تو مستفاد
و آثار این ز عادت خوب تو مستعار
دوش از حساب هندو جمل بندهٔ ترا
بیتی دو شعر گفته شد از روی اختصار
مال چهار بنگر و جذرش بروفزای
پس ضرب کن تمامت این مال درچهار
اینک دوحرف گفته شد اندر دو نیم‌بیت
چون رای تو متین و چو حزم تو استوار
یک حرف دیگرست که بی‌آن تمام نیست
معنی آن دو خواه نهان خواه آشکار
مجموع این حساب همین هر دو حرف راست
چون در سه ضرب شد شود این کار چون نگار
این است التماسش و گر ناروا بود
از تو روا ندارد هم تو روا مدار

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای مستفاد لطف تو اقبال آسمان
وی مستعار جود تو آثار روزگار
هوش مصنوعی: این بیت به ارتباط بین لطف و محبت الهی و تأثیر آن بر زندگی انسان اشاره دارد. به این معنا که وجود نعمت‌ها و برکات در زندگی از فیض و کرم خداوند ناشی می‌شود و این لطف باعث خوشبختی و موفقیت در روزگار می‌گردد.
انوار آن ز سایهٔ جود تو مستفاد
و آثار این ز عادت خوب تو مستعار
هوش مصنوعی: نورهای ناشی از سخاوت تو به ما می‌رسد و آثار این خوب بودن تو به ما الهام می‌شود.
دوش از حساب هندو جمل بندهٔ ترا
بیتی دو شعر گفته شد از روی اختصار
هوش مصنوعی: شب گذشته از زبان هندو در مورد تو سخن‌هایی گفته شد، که به صورت مختصر دو بیت شعر را بیان کردم.
مال چهار بنگر و جذرش بروفزای
پس ضرب کن تمامت این مال درچهار
هوش مصنوعی: به چهار قسمت اصلی دارایی‌ات توجه کن و سپس جذر آن را محاسبه کن. بعد از آن، تمام این دارایی را در چهار ضرب کن.
اینک دوحرف گفته شد اندر دو نیم‌بیت
چون رای تو متین و چو حزم تو استوار
هوش مصنوعی: اکنون دو کلمه گفته شد که در دو نیم‌بیت جا گرفته است، زیرا فکر تو محکم و تدبیر تو استوار است.
یک حرف دیگرست که بی‌آن تمام نیست
معنی آن دو خواه نهان خواه آشکار
هوش مصنوعی: یک سخن دیگر وجود دارد که بدون آن، مفهوم کامل نمی‌شود، خواه این سخن به صورت پنهان باشد یا علنی.
مجموع این حساب همین هر دو حرف راست
چون در سه ضرب شد شود این کار چون نگار
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که وقتی مجموع دو چیز را محاسبه کنیم و آن را سه‌برابر کنیم، نتیجه‌ی به دست‌آمده مشابه کار زیبای نگار خواهد بود. به نوعی، برقراری تناسب و هماهنگی در کارها و نتایج را نشان می‌دهد.
این است التماسش و گر ناروا بود
از تو روا ندارد هم تو روا مدار
هوش مصنوعی: این جمله به خواسته‌ای از کسی اشاره دارد که اگر این خواسته نادرست به نظر بیاید، تو هم نباید به آن پاسخ منفی بدهی و کمی رحم و انصاف به خرج بدهی.