گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۴۸ - در تهنیت نوروز و مدح عمادالدین پیروزشاه

خسروا روزت همه نوروز باد
وز طرب شبهای عمرت روز باد
افسر پیروز شاهی بر سرت
آفتاب آسمان‌افروز باد
چون قضای گنبد فیروزگون
همتت بر کارها پیروز باد
پیش قدرت پشت و روی آفتاب
همچو اشکال هلالی کوز باد
شیر گردون پیش شیر رایتت
سخره چون آهوی دست‌آموز باد
بیلکی کز شست میمونت رود
چون اجل جوشن گسل دلدوز باد
آتشی کز نعل یک رانت جهد
چون شهاب چرخ شیطان‌سوز باد
یوزبانان ترا وقت شکار
جام شاهان کاسهای یوز باد
خصم را در گنبد گردان قرار
همچو بر گنبد قرار گوز باد
تا شب و روز جهان آینده‌اند
روزگارت روز و شب نوروز باد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خسروا روزت همه نوروز باد
وز طرب شبهای عمرت روز باد
هوش مصنوعی: ای خسرو، روزت همیشه مانند نوروز باشد و شب‌های عمرت پر از شادی و خوشحالی باد.
افسر پیروز شاهی بر سرت
آفتاب آسمان‌افروز باد
هوش مصنوعی: اثر پیروزی و موفقیت شاهی بر سرت، مانند نور آفتاب آسمان تابان است.
چون قضای گنبد فیروزگون
همتت بر کارها پیروز باد
هوش مصنوعی: خوشبختی و موفقیت تو در کارها مانند رنگ آسمان آبی و شفاف باشد.
پیش قدرت پشت و روی آفتاب
همچو اشکال هلالی کوز باد
هوش مصنوعی: در برابر قدرت خداوند، پشت و روی آفتاب مانند اشکال هلالی تحت تأثیر باد هستند.
شیر گردون پیش شیر رایتت
سخره چون آهوی دست‌آموز باد
هوش مصنوعی: شیر بزرگ و نیرومند در برابر شیر تو به مانند آهوهایی رام و دست‌آموز است که به آرامی تحت تأثیر باد قرار می‌گیرند.
بیلکی کز شست میمونت رود
چون اجل جوشن گسل دلدوز باد
هوش مصنوعی: اگر بیلکی از دست میمونت برود، مانند اینکه مرگ به سرعت به سراغ انسان بیاید و دل را به شدت بیدار کند.
آتشی کز نعل یک رانت جهد
چون شهاب چرخ شیطان‌سوز باد
هوش مصنوعی: آتش ناشی از نعل یک اسب چنان شدید و درخشان است که مانند شهاب در آسمان می‌افروخت و می‌تواند شیطان را بسوزاند.
یوزبانان ترا وقت شکار
جام شاهان کاسهای یوز باد
هوش مصنوعی: زمانی که یوزها برای شکار آماده می‌شوند، در نکات ظریف و با نزاکت رفتار می‌کنند، همان‌طور که شاهان در میهمانی‌ها با کاسه‌های زیبا پذیرایی می‌کنند.
خصم را در گنبد گردان قرار
همچو بر گنبد قرار گوز باد
هوش مصنوعی: برای دشمن، مانند گوی که در بالای گنبد قرار دارد، حالتی بی‌ثبات و ناپایدار ایجاد کن.
تا شب و روز جهان آینده‌اند
روزگارت روز و شب نوروز باد
هوش مصنوعی: زندگی‌ات همیشه باید مانند نوروز، نو و شاداب باشد، چه در روز و چه در شب، چون آینده‌ات به همین حال بستگی دارد.

حاشیه ها

1401/01/22 07:03
احمد فرزین

سلام 

ظاهرا بیت دوم "آفتابت آسمان‌افروز باد" باشد

1401/10/08 08:01
الهام عظیمی

بیت ۴ کوز معرب قوز

 

آفتاب در مقابل قامت تو مثل اشکال هلال خمیده‌ست

1401/10/08 08:01
الهام عظیمی

بیت ۵

دست‌آموز: آموخته

حیوان خانگی

در بعضی شهرها مثل شیراز و اراک و... هنوز آموخته در معنی «عادت‌کرده» و «معلَّم» به کار می‌رود