گنجور

شمارهٔ ۵۱ - مدح

ای عهد تو چون عهد قضا سرمد
وی عمر تو چون عمر ابد ممتد
سرمد از چرخ توئی ز آنروی
ارزانی به ملکت سرمد
رای تو چون قضای خدا الحق
بیداد راضدی است در این مرصد
ملک از تو چون بدرزید ازچرخ
آسوده را قدی است در این مرقد
بر سفره ی سخای تو قرص خور
قرصی است کز محیط کند مبرد
مجموع مفردات وجودی تو
ای عالمی ز فضل و کرم موجد
گر سابق است بر تو جهان شاید
پیش از مرکبات بود مفرد
ور لاحقی بعهد چه عیب آرد
بعد از مرکبات بود ابجد
دریای بند حزم تو گردون را
بیچاره ی شمر چو زمین معقد
اخبار زود باور عقل آید
گر با کفایت تو شود مسند
بی نام تو مدان که عطارد را
مقدار کلک رقم کند یامد
با مشتری سمند تو انباز است
کاین نعل در میان نهد و آن خد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای عهد تو چون عهد قضا سرمد
وی عمر تو چون عمر ابد ممتد
هوش مصنوعی: عهد تو مانند سرنوشت همیشگی و پایدار است و عمر تو همچون زندگی ابدی و بی‌پایان ادامه دارد.
سرمد از چرخ توئی ز آنروی
ارزانی به ملکت سرمد
هوش مصنوعی: تو از آسمان می‌آیی و زیبایی‌ات باعث برکت و نعمت در سرزمین ماست.
رای تو چون قضای خدا الحق
بیداد راضدی است در این مرصد
هوش مصنوعی: نظر تو مانند قضا و قدر الهی است که حقیقتاً ناعادلانه به نظر می‌رسد، اما تو در این وضعیت راضی هستی.
ملک از تو چون بدرزید ازچرخ
آسوده را قدی است در این مرقد
هوش مصنوعی: وقتی که فرشته مرگ از تو جدا شود، یعنی روح تو از بدن بیرون برود، بهشت و آرامش را برای تو در این مکان (گور) فراهم می‌کنند.
بر سفره ی سخای تو قرص خور
قرصی است کز محیط کند مبرد
هوش مصنوعی: بر سفره ی بخشش تو، لقمه ای وجود دارد که می تواند از هر درد و رنجی نجات دهد.
مجموع مفردات وجودی تو
ای عالمی ز فضل و کرم موجد
هوش مصنوعی: ای عالم، تو به دلیل فضل و بخشش خالق، مجموعه‌ای از موجودات هستی.
گر سابق است بر تو جهان شاید
پیش از مرکبات بود مفرد
هوش مصنوعی: اگر دنیا پیش از میوه‌های مرکب وجود داشته باشد، ممکن است در گذشته نگاهی به تو داشته است.
ور لاحقی بعهد چه عیب آرد
بعد از مرکبات بود ابجد
هوش مصنوعی: اگر کسی به وعده‌هایش وفا نکند، چه ایرادی دارد که بعد از آن به زندگی‌اش ادامه دهد، مانند اینکه حروف الفبا به ترتیب مرتب باشند.
دریای بند حزم تو گردون را
بیچاره ی شمر چو زمین معقد
هوش مصنوعی: حزم و دقت تو همچون دریایی است که سرنوشت آسمان را به دردسر انداخته، درست مثل اینکه زمین به دام افتاده است.
اخبار زود باور عقل آید
گر با کفایت تو شود مسند
هوش مصنوعی: اگر عقل انسان توانایی و تدبیر داشته باشد، می‌تواند به راحتی اخبار و اطلاعات نادرست را تشخیص دهد.
بی نام تو مدان که عطارد را
مقدار کلک رقم کند یامد
هوش مصنوعی: بدون نام تو، نمی‌توان گفت که عطارد (سیاره‌ای در astrology) چه مقدار بر کلام و قلم اثر می‌گذارد، یا اینکه آیا می‌تواند بر آن تغییر ایجاد کند.
با مشتری سمند تو انباز است
کاین نعل در میان نهد و آن خد
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که کسی که با تو در ارتباط است، در واقع شریکی برای تو انتخاب کرده که به تو کمک می‌کند و در کارهایت سهیم است. اشاره به این دارد که در میان این همکاری، یک نیروی الهی وجود دارد که در بین شما قرار گرفته و شما را هدایت می‌کند.