گنجور

بخش ۱ - قصیده دوم (در مدح سلطان یعقوب)

حمد بیحد و سپاس بیقیاس مر حضرت عزت را جلت نعمایه و عظمت کبریایه:

بیت
آن خالقی که صورت خلق آفریده است
غیر مکرر اینهمه صورت کشیده است

فتبارک الله احسن الخالقین.

و صلوات زاکیات و تحیات نامیات بر سرور عالم و مفخر آدم ماه مکه و حرم صدر صفحه رسالت و ماه ایوان جلالت رسول الثقلین سید العرب و العجم محمد المصطفی علیه افضل الصلوات و اکمل التحیات الزاکیات.

شعر
گر نه ذات او سبب در نظم عالم آمدی
نظم موجودات عالم کی فراهم آمدی

و علی آله الطیبین الطاهرین و الایمه المعصومین خصوصا شیر بیشه ولایت و شمع شبستان هدایت امیرالمومنین و امام المتقین اسدالله الغالب کل غالب امام المشارق و المغارب علی بن ابیطالب علیه من الصلوات افضلها و من التحیات اکملها:

بیت
شاهی که هر که پایه مدحش بلند ساخت
خود را بیمن همت او ارجمند ساخت

اما بعد نموده میشود که اینقصیده ایست صد و پنجاه و چهار بیت موشح بالقاب فرخنده آثار ممدوح که موازی صدو ده بیت از آن استخراج میشود مشتمل بر فروع و اصول بحور دوایر سته که اوزان نوزده گانه است و تفکیک بحور و تعریف اقسام حدود قوافی صحیح و معیوب و اسامی آن با حرکات و سکنات قافیه و انواع ایطاء جلی و خفی و اصناف صنایع و بدایع که در کتب متقدمین و متاخرین جمع آمده با بعضی از نوادر صنعت که زاده طبع این غرقه بحر جانگدازی اهلی شیرازی است امید که بسمع قبول مسموع افتد و به عین رضا ملحوظ گردد:

بیت
بزرگوار خدایا چو شعر قسمت ماست
رهی نما که کندوردجان بصدق درون
ز سوره شعرا رب نجنی اهلی
نه سیرت شعرا یتبعهم الغاوون
تمت الدیباچه من القصیده الثانیه

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حمد بیحد و سپاس بیقیاس مر حضرت عزت را جلت نعمایه و عظمت کبریایه:
هوش مصنوعی: ستایش بی‌حد و شکرگزاری بی‌نهایت از حضرت عزت و عظمت او.
آن خالقی که صورت خلق آفریده است
غیر مکرر اینهمه صورت کشیده است
هوش مصنوعی: خدای خالق که انسان‌ها و موجودات را با شکل‌ها و صورت‌های متفاوت بسازد، به غیر از این همه شکل و صورت‌های گوناگون، دیگری را خلق نکرده است.
فتبارک الله احسن الخالقین.
هوش مصنوعی: خداوند را نیکوترین خالقین ستایش می‌کنیم.
و صلوات زاکیات و تحیات نامیات بر سرور عالم و مفخر آدم ماه مکه و حرم صدر صفحه رسالت و ماه ایوان جلالت رسول الثقلین سید العرب و العجم محمد المصطفی علیه افضل الصلوات و اکمل التحیات الزاکیات.
هوش مصنوعی: و درود و سلام‌های پاک و نیکو بر سرور عالم، حضرت محمد مصطفی (ص)، که ماه مکه و حرم و محلی بلندمرتبه در مقام رسالت است. او بزرگ‌ترین افتخار انسان‌هاست و فرستاده خدا برای دو گونه بشر، عرب‌زبان و غیرعرب‌زبان است. درودها و سلام‌های کامل و کاملاً پاک بر او نازل گردد.
شعر
هوش مصنوعی: شما در پیوندها و ارتباطات خود به تنهایی و بدون دیگران در اعتراف به احساسات واقعی خود زندگی می‌کنید.
گر نه ذات او سبب در نظم عالم آمدی
نظم موجودات عالم کی فراهم آمدی
هوش مصنوعی: اگر ذات او (خدا) سبب ترتیب و نظم در جهان نبود، چگونه نظم موجودات عالم به وجود می‌آمد؟
و علی آله الطیبین الطاهرین و الایمه المعصومین خصوصا شیر بیشه ولایت و شمع شبستان هدایت امیرالمومنین و امام المتقین اسدالله الغالب کل غالب امام المشارق و المغارب علی بن ابیطالب علیه من الصلوات افضلها و من التحیات اکملها:
هوش مصنوعی: و بر خاندان پاک و مطهر او و امامان معصوم، به‌ویژه بر شیر بیشه ولایت و منبع هدایت، امیرالمؤمنین و امام پرهیزگاران، علی بن ابی‌طالب که برترین دعاها و سلام‌ها بر او نازل شود و بهترین تحیات بر او درود فرستاده شود.
بیت
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به تلاش و تمرین‌هایی دارد که برای به دست آوردن مهارت‌ها و دانش انجام می‌شود. در واقع، می‌توان گفت که اهمیت یادگیری و آماده‌سازی برای آینده را نشان می‌دهد.
شاهی که هر که پایه مدحش بلند ساخت
خود را بیمن همت او ارجمند ساخت
هوش مصنوعی: ملکی که هر کس به ستایش و تمجید او بپردازد، به واسطه‌ی تلاش و همت او، خود را در جایگاه والایی قرار می‌دهد.
اما بعد نموده میشود که اینقصیده ایست صد و پنجاه و چهار بیت موشح بالقاب فرخنده آثار ممدوح که موازی صدو ده بیت از آن استخراج میشود مشتمل بر فروع و اصول بحور دوایر سته که اوزان نوزده گانه است و تفکیک بحور و تعریف اقسام حدود قوافی صحیح و معیوب و اسامی آن با حرکات و سکنات قافیه و انواع ایطاء جلی و خفی و اصناف صنایع و بدایع که در کتب متقدمین و متاخرین جمع آمده با بعضی از نوادر صنعت که زاده طبع این غرقه بحر جانگدازی اهلی شیرازی است امید که بسمع قبول مسموع افتد و به عین رضا ملحوظ گردد:
هوش مصنوعی: این متن درباره یک شعر به طول ۱۵۴ بیت است که به توصیف ویژگی‌های آن و اصطلاحات مرتبط با آن می‌پردازد. این شعر شامل موضوعاتی از جمله انواع مختلف وزن‌های شعر، قافیه‌ها و صنایع بدیع است. در اینجا به تشریح اقسام قافیه‌ها و نیز ارائه تعاریف و نکات مربوط به آن‌ها پرداخته می‌شود. همچنین، اشاره شده است که این اثر از هنرمندی به نام اهلی شیرازی به وجود آمده و امید است که مورد استقبال قرار گیرد.
بزرگوار خدایا چو شعر قسمت ماست
رهی نما که کندوردجان بصدق درون
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، خدایا اگر شعر مقدر ماست، راهی نشان بده که دل‌هایمان با صداقت و راستی پر شود.
ز سوره شعرا رب نجنی اهلی
نه سیرت شعرا یتبعهم الغاوون
هوش مصنوعی: از سوره شعراء فریاد می‌زنم، پروردگارا، خانواده‌ام را نجات بده، زیرا سیرت و روش شاعران را پیروی می‌کنند افراد گمراه.
تمت الدیباچه من القصیده الثانیه
هوش مصنوعی: تمام مقدمه‌ی شعر دوم به پایان رسید.