گنجور

شمارهٔ ۱ - خطاب به آقای میرزا احمدخان مدعی العموم

چامه من پیش گفتارت بدان ماند که کس
در سپهر آرد ستاره در بهشت آرد گیا
چون فراوان آزمودم دیدمت با دار و برد
در سخن جادو کنی وز خامه داری کیمیا
دانش از گفت تو در گوش اندر آرد گوشوار
بینش از کلک تو اندر دیده دارد توتیا
هوش را پوری و دانش را پدروین نی شگفت
کت رضی الدین خداوند سخن باشد نیا
تو سپهرستی و این بیناره گویان خاک ره
تو پرندستی و این بیداد جویان بوریا
دشمنان داد هرجا سر بر آرند از زمین
نرم کوبیشان چنان چون دانه اندر آسیا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چامه من پیش گفتارت بدان ماند که کس
در سپهر آرد ستاره در بهشت آرد گیا
هوش مصنوعی: این دو خط به این معناست که سخن من در برابر گفتار تو مانند این است که هیچکس نتواند ستاره‌ای را از آسمان به بهشت بیاورد. به عبارتی، قدرت و ارزش کلام من در مقایسه با کلام تو بسیار ناچیز و کم‌عرضه است.
چون فراوان آزمودم دیدمت با دار و برد
در سخن جادو کنی وز خامه داری کیمیا
هوش مصنوعی: من بارها تو را آزمایش کرده‌ام و تو را در گفتار به گونه‌ای می‌بینم که مثل جادو رخ می‌نمایی و با قلمت مثل کیمیاگری عمل می‌کنی.
دانش از گفت تو در گوش اندر آرد گوشوار
بینش از کلک تو اندر دیده دارد توتیا
هوش مصنوعی: دانش و آگاهی از سخنان تو در گوش شنیده می‌شود و بینش و برداشت صحیح از قلم تو در دیده‌ها شکل می‌گیرد.
هوش را پوری و دانش را پدروین نی شگفت
کت رضی الدین خداوند سخن باشد نیا
هوش مصنوعی: در اینجا به اهمیت هوش و دانش اشاره شده است. هوش به عنوان یک ویژگی ارزشمند و دانش به عنوان میراثی پدری مورد ستایش قرار می‌گیرند. همچنین تاکید می‌شود که خداوند، منبع اصلی کلام و حکمت است. به طور کلی، زیبایی و عظمت علم و عقل در این بیان به تصویر کشیده شده است.
تو سپهرستی و این بیناره گویان خاک ره
تو پرندستی و این بیداد جویان بوریا
هوش مصنوعی: تو چون آسمان هستی و این درختان که به سخن می‌آیند، در واقع خاک‌پای تو هستند. پرندگان نیز که در این فضا پرواز می‌کنند، از افرادی هستند که در جستجوی تو و راه تو هستند و این افرادی که به حق ستمگری می‌کنند، در جستجوی نفع خود هستند.
دشمنان داد هرجا سر بر آرند از زمین
نرم کوبیشان چنان چون دانه اندر آسیا
هوش مصنوعی: هرگاه دشمنان از هر جا سر بلند کنند، باید سخت و محکم به زمین کوبیده شوند، همچنان که دانه‌ها در آسیا آسیاب می‌شوند.