ادیب الممالکشمارهٔ ۵۱ - در تعداد پایتخت دول عالم
ای دبستان فضل را شاگرد
در لب خود حدیث من کن ورد
تا بعون خدای عزوجل
بشمرم بر تو پای تخت دول
مرکز ملک جم بود «تهران »
«پکن » از چین و «کابل » از افغان
هند «کلکته » مصر «قاهره »دار
«توکیو» از ژاپن و حبش «گندار»
«فاس » از مارک است «بیرمه » سیام
ترک «قسطنطینه » دان به تمام
مجر وتمسه راست شهر«وین »
از سوس «برن » و از گرگ «آتن »
«لیزبون » پرتغال و «لاهه » هلند
ز انگلیس است «لندن » و «ایرلند»
پای تخت فرانسه «پاریس »
مرکز روس «پطربورغ » نویس
«مادرید» است زان اسپانی
«برلن » است از پروس و آلمانی
هم «بلگراد» راز سرببی بین
ز آن مونته نگرو بود «ستین »
از دانیمارک خود «کپنهاک » است
کاندران لعبتان چالاک است
چون ز ارض جدید رفت سخن
از اتازونی است «واشنتن »
شهر «مکزیک » زان مکسیکر
«بگتا» از کلمپ و «لیما» پرو
«سان دوزه » ز آن «کاستاریکا» گیر
از «برازیل » «یوژانر» پذیر
«سان تیاگو» ز «شیلی » است اما
«کاراکاس » است از «ونه زویلا»
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای دبستان فضل را شاگرد
در لب خود حدیث من کن ورد
هوش مصنوعی: ای کسی که در دبستان علم و دانش تحصیل می‌کنی، سخنان من را بر زبان خود ببر و مکرر بگو.
تا بعون خدای عزوجل
بشمرم بر تو پای تخت دول
هوش مصنوعی: تا زمانی که به یاری خداوند بزرگ، بر روی تخت سلطنت تو قرار بگیرم.
مرکز ملک جم بود «تهران »
«پکن » از چین و «کابل » از افغان
هوش مصنوعی: تهران مرکز حکومت و سرزمین جمشید است، در حالی که پکن از چین و کابل از افغانستان نشانه‌هایی از تمدن‌های دیگر هستند.
هند «کلکته » مصر «قاهره »دار
«توکیو» از ژاپن و حبش «گندار»
هوش مصنوعی: کلکته در هند، قاهره در مصر، توکیو در ژاپن و گندار در حبشه.
«فاس » از مارک است «بیرمه » سیام
ترک «قسطنطینه » دان به تمام
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف کالاهایی از مکان‌های مختلف پرداخته است. اشاره به این دارد که "فاس" (مربوط به مراکش) مخصوصاً به دلیل صنعت نساجی و بافندگی‌اش معروف است، "بیرمه" که به سیام (تایلند امروزی) اشاره دارد، به خاطر محصولات خاصش شناخته می‌شود و "قسطنطینه" (استانبول) نیز به خاطر فرهنگ و تاریخ غنی‌اش مشهور است. در کل، این جمله بر تنوع و کیفیت منسوجات و کالاها از این چند مکان تأکید می‌کند.
مجر وتمسه راست شهر«وین »
از سوس «برن » و از گرگ «آتن »
هوش مصنوعی: در این شعر به موقعیت جغرافیایی اشاره شده و به شهر «وین» که در اتریش قرار دارد، به همراه «برن» که پایتخت سوئیس است و همچنین «آتن» که پایتخت یونان است، پرداخته شده است. شاعر به نوعی به بیان ارتباط این شهرها و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازد.
«لیزبون » پرتغال و «لاهه » هلند
ز انگلیس است «لندن » و «ایرلند»
هوش مصنوعی: در اینجا به ذکر چندین شهر در کشورهای مختلف پرداخته شده است. لیزبون، پایتخت پرتغال، و لاهه، یکی از شهرهای مهم هلند، در کنار لندن و ایرلند که به انگلیس تعلق دارند، قرار گرفته‌اند. این ترکیب نشان‌دهنده ارتباطات جغرافیایی و تاریخی بین این مناطق است.
پای تخت فرانسه «پاریس »
مرکز روس «پطربورغ » نویس
هوش مصنوعی: پایتخت فرانسه، پاریس است و مرکز روسیه، سن‌پترزبورگ.
«مادرید» است زان اسپانی
«برلن » است از پروس و آلمانی
هوش مصنوعی: مادرید، پایتخت اسپانیا است و برلین، پایتخت آلمان و منطقه پروس می‌باشد.
هم «بلگراد» راز سرببی بین
ز آن مونته نگرو بود «ستین »
هوش مصنوعی: بلگراد به عنوان یک راز سر گرفته، در بستر کوه‌های مونته نگرو قرار دارد.
از دانیمارک خود «کپنهاک » است
کاندران لعبتان چالاک است
هوش مصنوعی: شهر کپنهاگ که در دانمارک قرار دارد، جایی است که در آن دو بازیگر چابک و ماهر حضور دارند.
چون ز ارض جدید رفت سخن
از اتازونی است «واشنتن »
هوش مصنوعی: وقتی که صحبت از سرزمین‌های جدید به میان می‌آید، منظور اشاره به واشنگتن، پایتخت ایالات متحده است.
شهر «مکزیک » زان مکسیکر
«بگتا» از کلمپ و «لیما» پرو
هوش مصنوعی: شهر مکزیک در مکزیک واقع شده و به شهرهای دیگر مانند بگتا در کلمبیا و لیما در پرو اشاره دارد.
«سان دوزه » ز آن «کاستاریکا» گیر
از «برازیل » «یوژانر» پذیر
هوش مصنوعی: از کلماتی که به کار رفته می‌توان برداشت کرد که به یک مکان یا فرهنگی خاص اشاره شده است. شاید شخصی یا چیز خاصی از کاستاریکا یا برزیل در حال معرفی باشد. به طور کلی، می‌توان گفت که جایی یا کسی از این مناطق مورد توجه و پذیرش قرار گرفته است.
«سان تیاگو» ز «شیلی » است اما
«کاراکاس » است از «ونه زویلا»
هوش مصنوعی: سانتیاگو شهر پایتخت کشور شیلی است، در حالی که کاراکاس پایتخت ونزوئلا می‌باشد.