گنجور

شمارهٔ ۲۶ - در تطبیق ماه‌های پارسی با قبطی

ای همایون‌سرشت پاک‌نژاد
وی گرامی ادیب فاضل راد
فاعلاتن مفاعلن فعلات
جوی بحر خفیف از این سرواد
ماه فرسی قرینه قبطی
بشنو از من که گفته است استاد
«طوبه » «امشیر» و «برمهات » بود
فرودین ماه و اردی و خرداد
باز «برموده » و «بشنس » آمد
این یکی «تیر و آندگر «مرداد»
بونه «شهریور» است و مهر«ابیب »
«مسری » آبان و «توت » «آذر» باد
بابه دی‌ماه و بهمن از «هاتور»
وز «سپندارمذ» کیهک «افتاد»

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای همایون‌سرشت پاک‌نژاد
وی گرامی ادیب فاضل راد
هوش مصنوعی: ای شخص با فضیلت و با نژاد نیکو، تو ادیب گرامی و با دانشی هستی.
فاعلاتن مفاعلن فعلات
جوی بحر خفیف از این سرواد
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به تشبیه جوی یا دریا به یک حالت ظریف و لطیف اشاره دارد. به این معناست که مانند جریان آب در جوی یا نیل که به آرامی حرکت می‌کند، می‌توان به زیبایی و ظرافت در زندگی نیز نگاه کرد. وجود این جریان، نشان‌دهنده لطافت و شفافیت در طبیعت است.
ماه فرسی قرینه قبطی
بشنو از من که گفته است استاد
هوش مصنوعی: ماهی که در آسمان می‌درخشد و شب را زیباتر می‌کند، مشابه قبطی‌هاست. به من گوش کن که این را استاد گفته است.
«طوبه » «امشیر» و «برمهات » بود
فرودین ماه و اردی و خرداد
هوش مصنوعی: در سه ماه اول سال یعنی فرودین، اردیبهشت و خرداد، همواره حقایقی چون توبه، آشتی و زیبایی وجود دارد.
باز «برموده » و «بشنس » آمد
این یکی «تیر و آندگر «مرداد»
هوش مصنوعی: بازگشت به قله و شنیدن صدا، یکی آبیاری اندوه و دیگری نشانی از زندگی و جوانی.
بونه «شهریور» است و مهر«ابیب »
«مسری » آبان و «توت » «آذر» باد
هوش مصنوعی: شهریور به «بونه» و مهر به «ابیب» نسبت داده شده‌اند. آبان، «مسری» و آذر به «توت» تعلق دارد. این اشاره به نام‌های قدیمی ماه‌ها و فصل‌ها دارد.
بابه دی‌ماه و بهمن از «هاتور»
وز «سپندارمذ» کیهک «افتاد»
هوش مصنوعی: در ماه‌های دی و بهمن، زمان‌هایی از سال که به فصل زمستان مربوط می‌شود، آثاری از دو ماه مهم در تقویم زرتشتی دیده می‌شود که نشان‌دهنده‌ی تغییرات فصلی و تأثیرات طبیعی بر زندگی انسان‌ها و زمین است.