گنجور

بخش ۵۷ - من طبقة الثانیه ابوالعباس بن مسروق

نام وی احمد بن مسروق الطوسی سکن ببغداد و مات بها، در سنه تسع و تسعین و مائتین «و گفتند که در صفر سنه ثمان و تسعین» واللّه اعلم،

جنید از وی حکایت کند، از استادان بوعلی رودباری است شاگرد حارث محاسبی و سری سقطی و محمد بن منصور و محمد بن الحسین البرجلانی، باایشان صحبت کرده، از قدیمان مشایخ قومست و اجلهٔ ایشان.

شیخ الاسلام گفت قدس اللّه روحه: که بوالعباس مسروق بغدادی گوید: که شب شنبه نشسته بودید و ما در برمن می‌گرستید از صعبئی که من از نماز آدینه باز آمده بودید. و از بس پیران که دیده بودید و سخنان که اشنیده بودید.

سئل عن التصوف فقال: خلوا لاسرار مما منه بدو تعلقها بما لیس منه بد:

و انی لا هواه مسیئا و محسناً
واقضی علی قلبی له بالذی یقضی
فحتی متی روح الوصال ینالنی
وحتی متی ایام سخطک الا تمضی

وی گفت: من ترک التدبیر عاش فی راحة. شیخ الاسلام گفت، که بوالعباس موره زن بغدادی گفت: که خویشتن مشغول کن، پیش ازان که ترا بشغل او افگند.

وانشدنا الام لغیره:
و لا بی عبداللّه المغربی شعر
لقد جلب الفراغ علیک شغلاً
فاسباب البلاء من الفراغ

نام وی محمدبن اسماعیل گویند. که استاد ابراهیم خواص بود استاذ ابراهیم بن شیبان کرمانشاهی و بوبکر بیکندی٭ و بوبکر بیکندی٭ شاگرد بوالحسن علی بن رزین هروی بود.

شیخ الاسلام گفت: کی عمر بوعبداللّه صدو بیست و دو سال بود «و عمر استاد وی صدو بیست سال.» و بوالحسن رزین شاگرد عبدالواحد بصری٭ بود و عبدالواحد زید شاگرد حسن بصری٭ بود گور بوعبداللّه مغربی، بر سر کوه طور سینا ایذ پهلوی استاد علی زرین در رزین در زیر خرنوب «گویند» که در سنه تسع و سبعین و مائتین برفته «از دنیا، و در ستر آنست: که در سنه تسع و تسعین و مائتین برفت.»

شیخ الاسلام گفت: که هرگز وی تاریکی ندیده بود، آنجا که خلق را تاریکی بودی، او را روشنی بودی. وی گفت: بآن خدای که بوعبداللّه مغربی را بیافرید، که ار اللّه مونت شهوت از من باز ستاند مرا دوستر ازان باشد که اکنون مرا گوید در بهشت شو! این آنست: کی علی بن ابی طالب گفت کرم اللّه وجهه

ار مرا اختیار دهند که در بهشت شو یا در مسجد، من در مسجد شوم، که بهشت آن من ایذ بنزدیک او، و مسجد آن او ایذ بنزدیک من.

شیخ الاسلام گفت: که بوعبداللّه مغربی وقتی، بر کوه طور سینا سخن می‌گفت سخن بجای رسید که گفت: بنده باو چندان نزدیکی جوید، تا آن هنگام که فرد ماند فرد را سنگ از کوه بجنبید و پاره پار، شد و بهامون آمد.

وی گفت: افضل الاعمال عمرة الاوقات فی الموافقات.

و هم وی گفت: ما فطنت الا هذه الطایفة واحترقت بما فطنت.

یا من الوصال ذنبا
کیف ‌اعتذاری‌ من الذنوب
ان کان ذنبی لدیک حبی
فاننی منه لا اتوب

بوعبداللّه مغربی گوید: که این قوم سه مرداند: یکیست: که او بلاء اریشان بازداشت، و در زیر عافیت غرق کرده، تا آسوده می‌بیند کی ایشان بر سر کوی داعیان‌اند، می دعوت کنند خلق را باو و بسوی او.ددیگر قوم را عزلت و خلوت داده‌اند از خلق، تا عیب ایشان نبینند که ایشان شفیعانند خلق را.

و سدیگر قوم مردیست که کوه بلا برایشان ریخته، و دید وری خویش ازیشان باز نگرفته، تا دران خوش می‌باشند.

شیخ الاسلام گفت. او این قوم سه گروه کرد یکی را لباس بلا کرد ددیگر را خلوت و عزلت را از خلق جدا کرد. و سدیگر را خودی خود را یکتا کرد. من لم یکن فانیا عن حظه... الایات.

شیخ الاسلام گفت:که سوختیست آرزومند تو او را امانی، یا از خویشتن رسته است و تو او را زندگانی! یا مفرور است از زندان آشکارا در زندان نهانی. من المتقدمین: شیخ الاسلام گفت که نام:

اطلاعات

قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نام وی احمد بن مسروق الطوسی سکن ببغداد و مات بها، در سنه تسع و تسعین و مائتین «و گفتند که در صفر سنه ثمان و تسعین» واللّه اعلم،
هوش مصنوعی: او احمد بن مسروق الطوسی نام دارد و در بغداد زندگی می‌کرد و در آنجا درگذشت. زمان فوت او را به سال 299 هجری قمری و برخی به ماه صفر سال 298 هجری نسبت داده‌اند، و خدا داناتر است.
جنید از وی حکایت کند، از استادان بوعلی رودباری است شاگرد حارث محاسبی و سری سقطی و محمد بن منصور و محمد بن الحسین البرجلانی، باایشان صحبت کرده، از قدیمان مشایخ قومست و اجلهٔ ایشان.
هوش مصنوعی: جنید از افرادی است که از استادان بوعلی رودباری روایت می‌کند. او شاگرد حارث محاسبی، سری سقطی، محمد بن منصور و محمد بن حسین البرجلانی بوده و با آن‌ها گفت‌وگو کرده است. او از قدیمی‌ترین مشایخ قوم و از جمله بزرگ‌ترین و معتبرترین آن‌ها به شمار می‌آید.
شیخ الاسلام گفت قدس اللّه روحه: که بوالعباس مسروق بغدادی گوید: که شب شنبه نشسته بودید و ما در برمن می‌گرستید از صعبئی که من از نماز آدینه باز آمده بودید. و از بس پیران که دیده بودید و سخنان که اشنیده بودید.
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام فرمود: بوالعباس مسروق بغدادی می‌گوید: شب شنبه نشسته بودیم و ما در حال گریه بودیم، از دشواری‌هایی که بعد از نماز آدینه برای من پیش آمده بود. و از تعداد زیاد پیرمردهایی که دیده بودید و سخنانی که شنیده بودید.
سئل عن التصوف فقال: خلوا لاسرار مما منه بدو تعلقها بما لیس منه بد:
هوش مصنوعی: در مورد تصوف سؤال شد و او گفت: اسرار تصوف باید از هر چیزی که به آن مربوط نیست، آزاد باشند.
و انی لا هواه مسیئا و محسناً
واقضی علی قلبی له بالذی یقضی
هوش مصنوعی: من نه به محبتش بدی می‌کنم و نه خوبی، و دل من به هر آنچه که پیش می‌آید، قضاوت می‌کند.
فحتی متی روح الوصال ینالنی
وحتی متی ایام سخطک الا تمضی
هوش مصنوعی: تا چه زمانی روح وصال به من می‌رسد و تا چه زمانی روزهای خشم تو از من می‌گذرند؟
وی گفت: من ترک التدبیر عاش فی راحة. شیخ الاسلام گفت، که بوالعباس موره زن بغدادی گفت: که خویشتن مشغول کن، پیش ازان که ترا بشغل او افگند.
هوش مصنوعی: او گفت: کسی که به تدبیر و برنامه‌ریزی خود نپردازد، در آرامش زندگی نمی‌کند. شیخ الاسلام نقل کرد که بوالعباس موره زن بغدادی گفت: خودت را مشغول کن، قبل از آن که دیگران تو را درگیر کارهای خود کنند.
لقد جلب الفراغ علیک شغلاً
فاسباب البلاء من الفراغ
هوش مصنوعی: زمانی که انسان در زندگی‌اش دچار بی‌کاری و فراغت می‌شود، این وضعیت می‌تواند به مشکلات و چالش‌هایی منجر شود. بنابراین، بیکاری منبعی برای بروز ناپاکی‌ها و مصیبت‌هاست.
نام وی محمدبن اسماعیل گویند. که استاد ابراهیم خواص بود استاذ ابراهیم بن شیبان کرمانشاهی و بوبکر بیکندی٭ و بوبکر بیکندی٭ شاگرد بوالحسن علی بن رزین هروی بود.
هوش مصنوعی: او محمد بن اسماعیل نام دارد و استاد ابراهیم خواص است. ابراهیم خواص نیز استاد ابراهیم بن شیبان کرمانشاهی و بوبکر بیکندی بوده است. همچنین بوبکر بیکندی شاگرد بوالحسن علی بن رزین هروی بوده است.
شیخ الاسلام گفت: کی عمر بوعبداللّه صدو بیست و دو سال بود «و عمر استاد وی صدو بیست سال.» و بوالحسن رزین شاگرد عبدالواحد بصری٭ بود و عبدالواحد زید شاگرد حسن بصری٭ بود گور بوعبداللّه مغربی، بر سر کوه طور سینا ایذ پهلوی استاد علی زرین در رزین در زیر خرنوب «گویند» که در سنه تسع و سبعین و مائتین برفته «از دنیا، و در ستر آنست: که در سنه تسع و تسعین و مائتین برفت.»
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام بیان کرد که عمر بوعبدالله 122 سال بود و عمر استادش 120 سال. بوالحسن رزین، شاگرد عبدالواحد بصری بود و عبدالواحد، شاگرد حسن بصری. قبر بوعبدالله مغربی در بالای کوه طور سینا و در کنار استاد علی زرین قرار دارد. گفته می‌شود او در سال 297 هجری از دنیا رفته و پنهان است؛ برخی نیز می‌گویند که در سال 299 هجری فوت کرده است.
شیخ الاسلام گفت: که هرگز وی تاریکی ندیده بود، آنجا که خلق را تاریکی بودی، او را روشنی بودی. وی گفت: بآن خدای که بوعبداللّه مغربی را بیافرید، که ار اللّه مونت شهوت از من باز ستاند مرا دوستر ازان باشد که اکنون مرا گوید در بهشت شو! این آنست: کی علی بن ابی طالب گفت کرم اللّه وجهه
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام بیان کرد که او هرگز تاریکی را تجربه نکرده بود؛ در زمانی که مردم در تاریکی بودند، او در روشنایی بود. او قسم خورد به خدایی که بوعبدالله مغربی را آفرید که اگر خداوند شهوت و تمایل را از من بگیرد، برایم بهتر است از اینکه الان به من بگوید به بهشت برو! این اشاره به سخن علی بن ابی‌طالب دارد که فرمود: "خداوند چهره‌اش را گرامی دارد."
ار مرا اختیار دهند که در بهشت شو یا در مسجد، من در مسجد شوم، که بهشت آن من ایذ بنزدیک او، و مسجد آن او ایذ بنزدیک من.
هوش مصنوعی: اگر به من اختیار بدهند که به بهشت بروم یا به مسجد، من به مسجد می‌روم، زیرا بهشت از من نزدیک‌تر به اوست و مسجد او از من نزدیک‌تر است.
شیخ الاسلام گفت: که بوعبداللّه مغربی وقتی، بر کوه طور سینا سخن می‌گفت سخن بجای رسید که گفت: بنده باو چندان نزدیکی جوید، تا آن هنگام که فرد ماند فرد را سنگ از کوه بجنبید و پاره پار، شد و بهامون آمد.
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام نقل می‌کند که بوعبدالله مغربی در حین صحبت درباره کوه طور سینا به نکته‌ای رسید و گفت: من تلاش می‌کنم به خداوند نزدیک شوم تا جایی که درختان و سنگ‌ها نیز از جا حرکت کنند و به تکه‌های کوچک تبدیل شوند و به آسمان بروند.
وی گفت: افضل الاعمال عمرة الاوقات فی الموافقات.
هوش مصنوعی: او گفت: بهترین اعمال، انجام عمره در زمان‌های مناسب است.
و هم وی گفت: ما فطنت الا هذه الطایفة واحترقت بما فطنت.
هوش مصنوعی: او گفت: ما فقط به این گروه اهمیت می‌دهیم و تمام توجه‌مان معطوف به آن‌هاست.
یا من الوصال ذنبا
کیف ‌اعتذاری‌ من الذنوب
هوش مصنوعی: نمی‌دانم چگونه می‌توانم از خطاهایم عذرخواهی کنم وقتی که عشق تو را در دل دارم.
ان کان ذنبی لدیک حبی
فاننی منه لا اتوب
هوش مصنوعی: اگر گناه من نزد تو دوست‌داشتنی است، پس من هرگز از آن پشیمان نمی‌شوم.
بوعبداللّه مغربی گوید: که این قوم سه مرداند: یکیست: که او بلاء اریشان بازداشت، و در زیر عافیت غرق کرده، تا آسوده می‌بیند کی ایشان بر سر کوی داعیان‌اند، می دعوت کنند خلق را باو و بسوی او.ددیگر قوم را عزلت و خلوت داده‌اند از خلق، تا عیب ایشان نبینند که ایشان شفیعانند خلق را.
هوش مصنوعی: بوعبداللّه مغربی می‌گوید: این گروه شامل سه نوع انسان هستند. اولی شخصی است که بلاها و مشکلات را از خود دور کرده و در آسایش زندگی می‌کند، تا جایی که می‌بیند دیگران در حال دعوت مردم به سمت خود هستند. دومی کسانی هستند که به دور از دیگران زندگی می‌کنند تا عیب‌هایشان دیده نشود، چرا که آن‌ها شفیعان مردم هستند.
و سدیگر قوم مردیست که کوه بلا برایشان ریخته، و دید وری خویش ازیشان باز نگرفته، تا دران خوش می‌باشند.
هوش مصنوعی: و گروه دیگری از مردم هستند که در برابر مشکلات و سختی‌ها قرار دارند، اما با اینکه در چنین شرایط دشواری هستند، همچنان امیدوار و خوشبین مانده‌اند و به زندگی خود ادامه می‌دهند.
شیخ الاسلام گفت. او این قوم سه گروه کرد یکی را لباس بلا کرد ددیگر را خلوت و عزلت را از خلق جدا کرد. و سدیگر را خودی خود را یکتا کرد. من لم یکن فانیا عن حظه... الایات.
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام بیان کرد که او این مردم را به سه گروه تقسیم کرد: یک گروه را با مشکلات و سختی‌ها مواجه کرد، گروه دیگری را از دیگران جدا کرد و به انزوا کشید و گروه سوم را به یکتایی و خودبسندگی رساند.
شیخ الاسلام گفت:که سوختیست آرزومند تو او را امانی، یا از خویشتن رسته است و تو او را زندگانی! یا مفرور است از زندان آشکارا در زندان نهانی. من المتقدمین: شیخ الاسلام گفت که نام:
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام گفت: کسی که برای تو آرزویی دارد، یا از خود در رفته و تو او را زنده می‌دانی، یا از زندانی آشکار فراری است و در زندانی پنهان به سر می‌برد.