گرامی فرزند غوغا را پندها سرودم و راه ها نمودم، مگر از تلواس بریدن باز آید و به هنجار پیوستن فراز. همه آب به هاون سودن افتاد، و به باد به چنبر پیمودن. از کاوش دوستان دشمن رو و آسیب این جور توان پرداز نه چندان هراسان است که به جز اندیشه گریز راهی داند، و مگر انداز پارس و پرداز خراسان گریز گاهی. داستانی شگرف و افسانه شگفت است که چنین بیچاره هیچ آزار که با هیچ چیز و با هیچ کس کارزارش نیست، به گناهی که جهانی به پاکی دامانش گواه است آلوده کرد و از کند و کوب و بند و چوب که سرکار سردار با همه سنگدلی ها باری درباره گناه پیشگان تباه اندیشگان سزاندید و روا نداشت فرسوده آید.
فریاد که روزگار بدخواه هنرمندان است و مردم روزگار صد چندان. فرزند من پند بشنو و کار بند، اگر نه پشیمانی بری و پریشانی بینی، جز با برادر خود نشست و خاست مکن، و با هیچ یک از این گروه که از بیرون یار رنگین اند و به دورن اندر ما زهرآگین، درست و راست مزی. پای درنگ فرا دامن کش و هر چه از خداوند پیش آید گردن نه. راز خویش از بیگانه و خویش نهفته دار و نیک و بد آنچه از این و آن نیوشی نا شنفته انگار. زبان از نکوهش دوست و دشمن درویش کن و پیوسته در بند راست کردن و درست آوردن رفتار و کردار خویش باش. پاس دلخواه خداوند و سپاس نان و نمک وی را پس از بندگی و پذیرش فرمان بار خدای بر همه کاری پیشی ده و زبان را همه جا و همه هنگام نگاهدار. اگر تلخی از کسی شنوی ترش منشین. در گفتن بیش از آنکه گویند بس خمش کن، باراستان جز داستان راستی مسگال، و از گفت نا استوار خاموش و لال زی. همواره با بهتر از خویش انجمن کن و با هر کس از در دانش و بینش از تو بیش سخن ران.
بار خدا را بر هر منش و روش که باشی فرامش مکن، و در خورد تاب و توان از پی خرسندی او کوش. زیرا که هر که ویش گرامی خواست کس خوار نیارد کرد و خوار او را نیز هیچ آفریده ای گرامی نتواند داشت، مصرع: هم چنان میرو که زیبا می روی.
اطلاعات
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گرامی فرزند غوغا را پندها سرودم و راه ها نمودم، مگر از تلواس بریدن باز آید و به هنجار پیوستن فراز. همه آب به هاون سودن افتاد، و به باد به چنبر پیمودن. از کاوش دوستان دشمن رو و آسیب این جور توان پرداز نه چندان هراسان است که به جز اندیشه گریز راهی داند، و مگر انداز پارس و پرداز خراسان گریز گاهی. داستانی شگرف و افسانه شگفت است که چنین بیچاره هیچ آزار که با هیچ چیز و با هیچ کس کارزارش نیست، به گناهی که جهانی به پاکی دامانش گواه است آلوده کرد و از کند و کوب و بند و چوب که سرکار سردار با همه سنگدلی ها باری درباره گناه پیشگان تباه اندیشگان سزاندید و روا نداشت فرسوده آید.
هوش مصنوعی: ای فرزند عزیز، نصیحتهایی به تو میکنم و راههایی را به تو نشان میدهم، اما آیا میتوانی از این آشفتگیها رها شوی و به نظم و انضباط بپیوندی؟ همه چیز به هم ریخته و به باد رفته است. از بازجویی و تحقیق دوستان، دشمنان بیضرر مینمایند و سختیها را میتوان تحمل کرد، تنها باید فکر فرار از این وضعیت را در سر پروراند. داستانی حیرتانگیز و افسانهای شگفت وجود دارد که این انسان بیچاره بدون هیچ خطا یا تضادی با دیگران، با اتهاماتی روبهرو میشود که در حقیقت او پاک است و تنها به خاطر شایعات و بدگوییها مورد آزار و اذیت قرار میگیرد. سردمداران، با وجود خشونتهایشان، گناهکاران واقعی را به سزای اعمال خود میرسانند و این به مرور به زوال و نابودی میانجامد.
فریاد که روزگار بدخواه هنرمندان است و مردم روزگار صد چندان. فرزند من پند بشنو و کار بند، اگر نه پشیمانی بری و پریشانی بینی، جز با برادر خود نشست و خاست مکن، و با هیچ یک از این گروه که از بیرون یار رنگین اند و به دورن اندر ما زهرآگین، درست و راست مزی. پای درنگ فرا دامن کش و هر چه از خداوند پیش آید گردن نه. راز خویش از بیگانه و خویش نهفته دار و نیک و بد آنچه از این و آن نیوشی نا شنفته انگار. زبان از نکوهش دوست و دشمن درویش کن و پیوسته در بند راست کردن و درست آوردن رفتار و کردار خویش باش. پاس دلخواه خداوند و سپاس نان و نمک وی را پس از بندگی و پذیرش فرمان بار خدای بر همه کاری پیشی ده و زبان را همه جا و همه هنگام نگاهدار. اگر تلخی از کسی شنوی ترش منشین. در گفتن بیش از آنکه گویند بس خمش کن، باراستان جز داستان راستی مسگال، و از گفت نا استوار خاموش و لال زی. همواره با بهتر از خویش انجمن کن و با هر کس از در دانش و بینش از تو بیش سخن ران.
هوش مصنوعی: زمانه برای هنرمندان و مردم بسیار دشوار است. فرزندم، نکتهها را به گوش بسپار و به کار مشغول شو. اگر این کار را نکنی، پشیمانی و آشفتگی به سراغت خواهد آمد. با برادرت بیشتر در تعامل باش و از دوستی با آنهایی که در ظاهر زیبا و جذابند اما در باطن مضر هستند، خودداری کن. در مسائل مختلف با احتیاط عمل کن و هر آنچه از جانب خداوند پیش میآید، قبول کن. رازهایت را هرگز با دیگران به اشتراک نگذار و درباره خوبیها و بدیهای زندگی فقط به خودت فکر کن. زبانت را از انتقاد نسبت به دیگران دور نگهدار و همیشه تلاش کن تا رفتار و کردار خود را اصلاح کنی. نسبت به خداوند شکرگزار باش و قبل از هرکاری، به او و دستوراتش احترام بگذار. اگر از کسی آسیب دیدی، با او تند برخورد نکن. در صحبت کردن دقت کن و زیاد صحبت نکن، فقط حقیقت را بگو و از گفتن نااستوار خودداری کن. همیشه با کسانی که از خودت بهتر هستند وقت بگذران و از افراد با دانش و بینش بیشتر یاد بگیر.
بار خدا را بر هر منش و روش که باشی فرامش مکن، و در خورد تاب و توان از پی خرسندی او کوش. زیرا که هر که ویش گرامی خواست کس خوار نیارد کرد و خوار او را نیز هیچ آفریده ای گرامی نتواند داشت، مصرع: هم چنان میرو که زیبا می روی.
هوش مصنوعی: بار مسئولیتها و وظایف خود را فراموش نکن، و با تمام توان و تلاش خود در پی رضایت خداوند باش. چرا که هر کسی که به مقام والایی دست یابد، هیچکس نمیتواند او را ناچیز و کممایه بشمارد و همچنین هیچ مخلوقی نمیتواند کسی را که در نظر خداوند عزیز است، خوار و بیارزش کند. همچنان با زیبایی و وقار ادامه بده.