گنجور

شمارهٔ ۲۶ - در تاریخ بنای کاروانسرایی

در زمان دولت «شاه سلیمان » احتشام
آنکه از معماری عدلش، جهان آباد شد
زهره ظالم، ز بیم آن شه با عدل و داد
آب شد، چندانکه سیل خانه بیداد شد
از خزان رنگ زردی در ریاض عهد او
راستی هرکس چو سرو آورد پیش، آزاد شد
خسروی، کز زور عدلش بیستون ظلم را
آه مظلومی تواند تیشه فرهاد شد!
برق از کشتی خورد گردانه یی در عهد او
از خجالت خواهد آتش آب در فولاد شد!
رو، در آبادی جهان را چون زیمن عدل اوست
این بنای خیر از توفیق حق بنیاد شد
چیست این دلکش بنا؟ مهمانسرایی بهر خلق
کز ورودش رنج راحت گشت و، غمگین شاد شد!
این سرا، از بس که باشد دلنشین، نبود عجب
گر غریبان را در این منزل وطن ازیاد شد
نی سرا، کز راه تحصیل دعای مغفرت
میتواند با نیش را ارشد اولاد شد!
با نیش ز آن گنج ها اندوزد از نقد ثواب
مستغلی این چنین کم در جهان بنیاد شد
یافت چون اتمام،واعظ کرد تاریخش رقم:
«آن سرا نیز از بنای این سرا آباد شد»

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در زمان دولت «شاه سلیمان » احتشام
آنکه از معماری عدلش، جهان آباد شد
هوش مصنوعی: در زمان حکومت شاه سلیمان، پیشرفت و رونق کشور به خاطر مدیریت عادلانه‌اش به دست آمد و جهان به خوبی آباد شد.
زهره ظالم، ز بیم آن شه با عدل و داد
آب شد، چندانکه سیل خانه بیداد شد
هوش مصنوعی: زهره، به خاطر ترس از آن پادشاه با انصاف و عدالت، به شدت از بین رفت و تا جایی که ظلم و ستم مانند سیلی به خانه‌ها زد.
از خزان رنگ زردی در ریاض عهد او
راستی هرکس چو سرو آورد پیش، آزاد شد
هوش مصنوعی: در پاییز، رنگ زرد در باغ‌ها نشان‌دهنده‌ی زیبایی و حال و هوای آن دوران است. هر کسی که مانند سرو بلند و استوار به میدان بیاید، می‌تواند آزاد و رها شود.
خسروی، کز زور عدلش بیستون ظلم را
آه مظلومی تواند تیشه فرهاد شد!
هوش مصنوعی: سلطانی که به خاطر عدالتش، قدرتی دارد که می‌تواند ظلم را از بین ببرد و صدای مظلومان را بشنود، همچون فرهاد می‌تواند کوه‌های سخت و دشوار را بشکافد.
برق از کشتی خورد گردانه یی در عهد او
از خجالت خواهد آتش آب در فولاد شد!
هوش مصنوعی: برق از کشتی می‌زند و گردانه‌ای را به حرکت درمی‌آورد. در آن زمان، از سر خجالت، آتش بر آب می‌ریزد و فولاد را گرم می‌کند.
رو، در آبادی جهان را چون زیمن عدل اوست
این بنای خیر از توفیق حق بنیاد شد
هوش مصنوعی: چهره‌ات مانند زیبایی سرزمین است و این جهان به خاطر عدالت تو ساخته شده است. این بنای خوب و نیکویی از لطف و اراده خداوند به وجود آمده است.
چیست این دلکش بنا؟ مهمانسرایی بهر خلق
کز ورودش رنج راحت گشت و، غمگین شاد شد!
هوش مصنوعی: این ساختار زیبا و جذاب چیست؟ محلی برای پذیرایی از مردم که با ورودش، آلام و مشکلات را به آسودگی تبدیل می‌کند و غم‌ها را به شادی می‌آورد.
این سرا، از بس که باشد دلنشین، نبود عجب
گر غریبان را در این منزل وطن ازیاد شد
هوش مصنوعی: این خانه به قدری دلپذیر است که جای تعجب نیست اگر بیگانگان نیز در این مکان، یاد وطن خود را فراموش کنند.
نی سرا، کز راه تحصیل دعای مغفرت
میتواند با نیش را ارشد اولاد شد!
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که نی، با استفاده از تسلط بر راه‌های معنوی و درخواست بخشش، می‌تواند فرزندان خود را به مقام بالایی برساند.
با نیش ز آن گنج ها اندوزد از نقد ثواب
مستغلی این چنین کم در جهان بنیاد شد
هوش مصنوعی: انسان با تکیه بر ثروت‌های واقعی و معنوی که به دست می‌آورد، می‌تواند از پاداش‌ها و نعمت‌های آن بهره‌مند شود؛ اما به یاد داشته باشد که این پایه و اساس زندگی، بسیار نادر و کم‌یاب در دنیا است.
یافت چون اتمام،واعظ کرد تاریخش رقم:
«آن سرا نیز از بنای این سرا آباد شد»
هوش مصنوعی: وقتی که کار به پایان رسید، واعظ تاریخ آن را چنین نوشت: "این خانه نیز به خاطر ساخت این خانه، آباد شد."