گنجور

غزل شمارهٔ ۶۰۵

معنی یکی و صورت او در ظهور صد
چه جای او که صورت او هست بی عدد
آئینه بی شمار و نماینده اش یکی
باشد صفات بی حد و ذاتش بود احد
کحال حاذقی طلب ای عقل بوالفضول
تا چشم روشن تو کند پاک از رمد
محتاج ماست عالم و ما بی نیاز از او
با غیرش احتیاج کجا باشد آن صمد
ما چون نبییم و همدم نائی لطف او
هر دم دمی جدید درین نی همی دمد
در دام ما درآید و دانه خورد ز ما
مرغی کز آشیانه توحید بر پرد
سید که میر مجلس مستان عالم است
با ما حریف باشد از این جام می خورد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

معنی یکی و صورت او در ظهور صد
چه جای او که صورت او هست بی عدد
هوش مصنوعی: این بیت به بیان این موضوع می‌پردازد که حقیقت و ماهیت یک وجود، در عین حال که تنها و یکتا است، در جلوه‌ها و اشکال مختلفی نمود پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، اگرچه این وجود یک‌دست و بی‌نهایت است، اما در دنیا به هزاران شکل و صورت متفاوت ظاهر می‌شود. در واقع، عظمت و حقیقت او فراتر از هر نوع تجلی و صورت‌سازی است.
آئینه بی شمار و نماینده اش یکی
باشد صفات بی حد و ذاتش بود احد
هوش مصنوعی: آینه‌های بسیار وجود دارند، اما در عین حال تنها یک نماینده از آن‌ها وجود دارد. همینطور، ذات الهی بدون حد و مرز است و تنها یک وجود واحد دارد.
کحال حاذقی طلب ای عقل بوالفضول
تا چشم روشن تو کند پاک از رمد
هوش مصنوعی: ای عقل که سخن‌های بیهوده می‌گویی، آرزوی یک آرایشگر ماهر را داشته باش تا چشمانت را روشن کند و تو را از دچار شدن به رمد (نوعی بیماری چشم) نجات دهد.
محتاج ماست عالم و ما بی نیاز از او
با غیرش احتیاج کجا باشد آن صمد
هوش مصنوعی: جهان و موجودات آن به ما احتیاج دارند، اما ما از آنها بی‌نیازیم. با وجود اینکه به غیر از خداوند احتیاجی نیست، او در تمامی امور ما کافی و مورد نیاز است.
ما چون نبییم و همدم نائی لطف او
هر دم دمی جدید درین نی همی دمد
هوش مصنوعی: ما مانند پیامبر نیستیم و با او دوست نیستیم، اما لطف و رحمت او هر لحظه تازه و نو در این نی می‌وزد.
در دام ما درآید و دانه خورد ز ما
مرغی کز آشیانه توحید بر پرد
هوش مصنوعی: مرغی که از آشیانه توحید پرواز کرده، به دام ما می‌افتد و از دانه‌های ما تغذیه می‌کند.
سید که میر مجلس مستان عالم است
با ما حریف باشد از این جام می خورد
هوش مصنوعی: سید که رئیسمان در جمع خوشگذرانان است، با ما هم‌نشین است و از این لیوان شراب می‌نوشد.