هوش مصنوعی: اگر عقل و انصاف یک بار به داوری برآید، همه چیزهایی که کشاورز زیر سر دارد را در نظر خواهد گرفت و ارزیابی خواهد کرد.

هوش مصنوعی: عقل را می‌توان به عنوان ابزار سنجش در نظر گرفت و قناعت را به عنوان میزان رضایت در زندگی. درویشان به درک عمیق‌تری از این موضوع رسیده‌اند، و اگر بخواهیم به طور دقیق‌تر توضیح دهیم، عقل همواره به درک و تحلیل مسائل عمیق‌تری در زندگی می‌پردازد و در این فرآیند، ملاحظاتی دارد که در زیر همه چیز پنهان شده است.

هوش مصنوعی: این دنیا، مانند دریای تاریک و پر از ظلمت است و وجود تو به روشنی نشان می‌دهد که به چه دلیل این عالم مادی، بر زمین‌های خشک و مرطوب احاطه دارد.

هوش مصنوعی: عدم به عنوان یک دریای تاریک معرفی می‌شود که این جهان مادی و حواس ظاهری و باطنی در آن شناورند و به سوی عمق‌های نا محدود سفر می‌کنند.

هوش مصنوعی: چرا این قایق زیبا و طلایی به طرز ناهماهنگ و نامناسبی حرکت می‌کند؟ گاهی رنگ نقره‌ای به خود می‌گیرد و گاهی هم سپر طلایی دارد.

هوش مصنوعی: دل تو مانند یک قایق زرین است که همواره در حال تغییر و تحول است؛ گاهی به جسم مربوط می‌شود و گاهی به جان. دل تو از خوبی‌ها و بدی‌ها آگاه است.

هوش مصنوعی: چرا خورشیدی که جهان را روشن می‌کند، گاهی در شرق ساکن است و گاهی در غرب؟

هوش مصنوعی: خورشید به عنوان نماد علم و معرفت در وجود تو تابان است، و این علم و معرفت هم در ظاهر و هم در باطن به نفس و خداوند ارتباط دارد.

هوش مصنوعی: چگونه می‌توان انتظار داشت که زینت‌ها و زیبایی‌های رنگین و گرانبها مانند عقیق و لعل به گردن افعی آویز شود وقتی که اصل و ریشهٔ آن از سنگ سخت و بی‌روح سر برآورده است؟

هوش مصنوعی: زمرد نماد خرد و فکر صحیح است، در حالی که افعی نمایانگر نفس و تمایلات ناشایست انسان است. کسی که قدرت درک ارزش‌های بالای انسانی را دارد، نباید به چیزهای بی‌ارزش و دنیوی اهمیت بدهد.

هوش مصنوعی: چرا وقتی مردی به ناگهان مثل پلنگ عمل می‌کند، او را از طرز برخوردش با دیگران پرهیز می‌دهند و این چه دلیلی دارد؟

هوش مصنوعی: تکبر مثل پلنگی است که خسته و ناتوان شده، و حسد مانند موشی است که جان او را می‌خورد. وقتی انسان در حال سفر است، این ناله‌ها و رنج‌ها را احساس می‌کند.

هوش مصنوعی: چرا عقل و هوش پلنگ نر به سطح افعی تبدیل می‌شود؟ چگونه می‌تواند با دانش و تجربه خود شور و شوق را بیرون آورد؟

هوش مصنوعی: تکبر، مانند خشم که در عقل جا می‌گیرد، به ماری بدل می‌شود که در سر می‌زند و انسان‌ها را با حضورش دچار درد و رنج می‌کند.

هوش مصنوعی: درخت کافور را نمی‌توان تشخیص داد که چگونه به وجود آمده است و وقتی صدای جوانه‌هایش از دل کوه به گوش می‌رسد، چگونه می‌تواند به شیرینی نیشکر دلربایی کند.

هوش مصنوعی: درخت مانند روحی است که حیات و زندگی در خود دارد. وقتی که این روح به وجود می‌آید، از طعم شیرین شکر لذت می‌برد.

هوش مصنوعی: آتش درون سنگ و گل، زندگی در بدن ما و باران را که ابرهای بزرگ حمل می‌کنند، همه نشان‌دهنده وجود نیروهای قوی و پرتحرک در طبیعت و وجود ما هستند.

هوش مصنوعی: سنگ نمایانگر امور مادی و سختی‌های زندگی است، در حالی که آتش عشق نشان‌دهنده احساسات و اشتیاق عمیق است. نفس آدمی مانند خار است، و روح او همچون گلی زیبا می‌باشد. همچون ابری که رحمت به ارمغان می‌آورد، بنده با وجود مشکلات زندگی، از جانب حق برکات و نعمت‌ها را دریافت می‌کند.

هوش مصنوعی: هزاران میوه زیبا و رنگارنگ وجود دارد، اما نگو که او را در درخت پنهان کرده است.

هوش مصنوعی: آدمی دارای هزاران نوع ویژگی و کنش است که در عقل و روح او نهفته است، مانند طبع او که به شکل طبیعی پرورش یافته و بارور شده است.

هوش مصنوعی: درختی که خوشبو و لذت‌بخش است، میوه‌اش را در می‌آورد، اما در شاخه‌های چوب خشک، چندین بار بار نمی‌روسد.

هوش مصنوعی: وقتی که نیرو و قدرت در عمل به کار گرفته می‌شود، اعمال انسان‌ها به هر شکلی از آن نیرو، لذت بیشتری به همراه دارد.

هوش مصنوعی: نگوید چرا این گاو دریا این‌گونه عطری شده است و یا چرا مشک در ناف آهو بی‌شماره است.

هوش مصنوعی: گوساله چون نفس سرزنش‌گر بر خود می‌زند، در حالی که مشک و عنبر هم مانند آهو هستند و طبیعت دانایان از دانش برتر است.

هوش مصنوعی: می‌توان گفت که این شاعر به زیبایی و ارزش‌های موجود در طبیعت اشاره دارد. او می‌پرسد که چگونه کرم ابریشم می‌تواند این همه زیبایی و لطافت را به وجود آورد و یا اینکه مرواریدها از کدامین دریا به دست می‌آیند. این سؤال‌ها به عمق شگفتی‌های خلقت و منابع زیبایی در جهان اشاره دارد.

هوش مصنوعی: کرم چیست؟ ضعف تو، او همچون ابریشم دائم وجود دارد، مانند کلمات و صداهایی که در اینجا از عرفان، گنجینه‌ای پر از گوهر دارد.

هوش مصنوعی: سمندر که در آتش زندگی می‌کند، به دنبال چه چیزی است؟ او مانند پروانه است که چندین نقطه‌ی ورود و خروج دارد.

هوش مصنوعی: عشق به معشوق مانند آتشی سوزان است که سمندری در آن می‌سوزد. عاشق شدن باعث می‌شود که عقل انسان مانند پروانه‌ای باشد که از آتش می‌ترسد و احتیاط می‌کند.

هوش مصنوعی: نگویید که همه پرندگان یکسان هستند، چرا که هر کدام رنگ و صدای خاص خود را دارند و هر یک بال و پر متفاوتی دارند.

هوش مصنوعی: وجود تو همچون بیضه‌ای است که رنگش خنثی و بی‌رنگ است، در حالی که هر صفت و ویژگی دیگران به طرز متفاوتی خود را نشان می‌دهد. به همین ترتیب، هر کس دارای بال و پر خاص خود است.

هوش مصنوعی: نگوید که چگونه سنگ مغناطیسی، آهن را به سوی خود جذب می‌کند. مانند این که چگونه سرب را با خود می‌برد. این موضوع از چه حکمت و دانشی حکایت می‌کند؟

هوش مصنوعی: هوس مانند نیروی کشش مغناطیسی است که دل را به سمت خود می‌کشد، در حالی که حکمت می‌تواند از بی‌خبری و جهل عبور کند و از آن فراتر رود، مثل الماسی که از آهن قوی‌تر است.

هوش مصنوعی: به این موضوع فکر کن که شما در حال مقایسه دو موجود متفاوت هستید؛ شاهین به عنوان نمادی از قدرت و بالندگی، و مرغابی به عنوان نمادی از ضعف و زمین‌گیر بودن. در این مقایسه، هر یک از این موجودات نمایانگر ویژگی‌ها و موفقیت‌های خاص خود هستند که یکی برتری و دیگری ناتوانی را به تصویر می‌کشد.

هوش مصنوعی: اگر هوس و شهوت تو را به چنگ آورد، روح تو از تن فاصله می‌گیرد. در این میان، روح بر شیطانی که درون توست غلبه پیدا می‌کند و این پیروزی بر نفس، همانند پرواز مرغی آزاد است.

هوش مصنوعی: اگر بخواهم بیشتر از اینها برایت بگویم، چیزهای عجیبی دارم که اگر باور کنی، می‌توانی به حکمت عمیق‌تری دست پیدا کنی که در آن، آب و نوری وجود دارد.

هوش مصنوعی: بسیار عجیب‌تر از این چه چیزی وجود دارد؟ پاسخ این پرسش نزد اوست! هر فردی که بگوید شگفتی‌ها و افتخارات زیادی دارد.

هوش مصنوعی: چرا شیر در برابر صدای مور ناگهان به وحشت بیفتد و فرار کند، انگار که جانش در خطر است؟

هوش مصنوعی: عشق به حقیقت را باید مانند شیری قوی و شجاع بدانیم، در حالی که حرص و طمع باید مانند یک مور باشد که از این عشق فاصله می‌گیرد. زیرا عشق حقیقی می‌تواند زخم‌های عمیق‌تری به همراه داشته باشد.

هوش مصنوعی: اگر تو راست می‌گویی که عمل پدر و مادر باعث ایجاد تو شده است، پس چرا چهره‌ات شباهتی به چهره پدر ندارد؟

هوش مصنوعی: ظهور دوباره‌ای از زیبایی تو چگونه به وقوع پیوسته که شکل و ظاهر به هم نخورده است و چهره‌ات حتی شباهتی به پدر ندارد.

هوش مصنوعی: چرا کسی که به دنیا آمده نمی‌تواند مانند او باشد؟ پدر هرگز نمی‌خواهد که دشمنش پسری داشته باشد.

هوش مصنوعی: دو نفر که از یک اسم و نشانه هستند، ای عزیز من، این دوری و تسلسل وجود ندارد و این امکان‌ناپذیر است چون که جایی برای آن وجود ندارد.

هوش مصنوعی: پدر هرگز دوست ندارد که دختری داشته باشد، زیرا نمی‌خواهد که آنچه را در دل خود دارد، به حقیقت نپیوندد.

هوش مصنوعی: در زمین اتفاقات و حقایق مخالف وجود دارد، اما در درون من، یعنی در ذهن و وجودم، هیچ تضادی نیست زیرا هر دوی این‌ها به یک منبع واحد برمی‌گردند که آن هم از پدرم نشأت می‌گیرد.

هوش مصنوعی: وقتی که به ویژگی‌ها و رفتارها پی بردی، از من بپرس چرا این دو چیز با یکدیگر تضاد دارند و در عین حال، هدف آن‌ها از یکدیگر چیست.

هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هرچند که چهار عنصر به ظاهر با یکدیگر تفاوت دارند و از هم دورند، اما در حقیقت همه آن‌ها به یک حقیقت واحد اشاره دارند و هر یک به نوعی معرف همان مفهوم کلی هستند که یک استاد دیگر آن را تعلیم داده است.

هوش مصنوعی: اگر خالق این موجودات هستند و عالم را ساخته‌اند، پس چرا هر چهار عنصر را با هم می‌آمیزند تا تأثیرات مختلفی ایجاد کنند؟

هوش مصنوعی: جدا از طبع‌های مختلفی که در انسان‌ها و موجودات وجود دارد، این تنوع به وسیله‌ی یک نیروی برتر و الهی خلق شده است. این نیرو بر اساس ویژگی‌های مختلف طبیعت، آثار متفاوتی را ایجاد می‌کند و در نهایت، همه چیز تحت نظارت و اراده‌ی آن نیرو شکل می‌گیرد.

هوش مصنوعی: تو نمی‌دانی که نادانی، ای غافل! جهل تو تو را دچار مشکلات کرده و روح تو در عذاب است.

هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی فردی دانشمند شوی، باید به دنبال علم و دانش باشی. چرا که بدون دانش، انسان هیچ ارزش واقعی ندارد و در واقع به قعر جهل می‌افتد.

هوش مصنوعی: اگر انسان در دلش به حقیقت ایمان نداشته باشد، باید بداند که خداوند بر همه چیز احاطه دارد و به هر در و باب که برود، او از آنچه در آنجا می‌گذرد آگاه است.

هوش مصنوعی: تمام موجودات عالم می‌دانند که خداوند آن‌ها را خلق کرده است. همه در حال ذکر و ستایش او هستند و خداوند از حال همه آن‌ها آگاه است.

هوش مصنوعی: تو می‌خواهی که کسی را که دچار نقصی است، از مکانی سخت و دشوار به بیرون ببری. بیا و بهتر از این، پاسخی بده که نشان‌دهنده‌ی قاطعیت ناصر باشد.

هوش مصنوعی: اگر در تابع جهل و گمان باشی، ممکن است نتوانی قدم به دانش و حقیقت برداری. باید دقت کنی که اگر چشمت باز است و بینا، باید از این موانع عبور کنی.

هوش مصنوعی: خداوند از ازل تا ابد، هم در جلو و هم در پس، هم آشکار و هم نهان است؛ او مالک حقیقی آسمان‌ها و زمین است و روز قیامت را به‌طور بی‌پایان برگزار می‌کند.

هوش مصنوعی: او نه در ابتدای کار بود و نه در انتها، نه به صورت ظاهر و نه به طرز باطن. ذاتش پاک و بی‌نقص است، به گونه‌ای که گویی او در ارتباط با کل هستی است.

هوش مصنوعی: هر موجودی سرنوشتی دارد که به آن مشخص شده است و هیچ‌کس نمی‌تواند در آن تغییر ایجاد کند. سرنوشت با تقدیر گره خورده و تقدیر هم به سرنوشت وابسته است.

هوش مصنوعی: در اینجا به این موضوع اشاره می‌شود که در میان چیزهای مختلف، همگی به نوعی به یکدیگر وابسته‌اند و از یک حقیقت سرچشمه می‌گیرند. همچنین، اگر در قضا و تقدیر چیزی رقم خورده باشد، به احتمال زیاد بر اساس اراده و خواست الهی است که آن تحقق می‌یابد.

هوش مصنوعی: تمام ویژگی‌های اشیاء به گونه‌ای است که وقتی به آن‌ها آگاهی پیدا کردی، درک این نکته ضروری خواهد بود که این ویژگی‌ها تأثیرگذار هستند.

هوش مصنوعی: اگر خواهان درک معنای حقیقی هستی، به دنیای انسانی وارد شو که تجلی اسماء الهی است و تمام اسماء به او نظر دارند.

هوش مصنوعی: به سخن سید عزت گوش بده و به این معما پاسخ بده که ناصر خسرو، که سید این متون را دارد، به این موضوع پرداخته است.