شمارهٔ ۶۳۲
دلم از رهگذر فقر، حکایت نکند
حکم شاه است که درویش شکایت نکند
توبه ام خضر ره کعبه ی مقصود نشد
آه اگر پیر خرابات هدایت نکند
ای دل از شکوه ی او این همه خاموشی چیست
دیگر آن لطف که می کرد، نهایت نکند
از ادب پیش لبت غنچه دهن نگشاید
پسته خود کیست که این شیوه رعایت نکند
التماسی که ازو در دل من هست این است
که چو دشنام دهد، نام رعایت نکند
شمع راضی ست که در دست صبا کشته شود
بهتر آن است که فانوس حمایت نکند
دل به یک بوسه ز لعل تو تسلی نشود
قطره، کار چمن تشنه کفایت نکند
خوشتر از کوه ندیدم، به جهان غمازی
که بجز آنچه شنیده ست، روایت نکند
گله ی دوست به دشمن نتوان کرد سلیم
کس بر شحنه ز فرزند شکایت نکند
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دلم از رهگذر فقر، حکایت نکند
حکم شاه است که درویش شکایت نکند
هوش مصنوعی: دل من از مشکلات و فقر، داستانی نمیگوید؛ زیرا درویش تنها در برابر حکمت و قدرت شاه چیزی نمیگوید و در دلش سکوت دارد.
توبه ام خضر ره کعبه ی مقصود نشد
آه اگر پیر خرابات هدایت نکند
هوش مصنوعی: من از گناه و خطاهای خود بازگشتم، ولی این توبهام به مقصود و راه درست نیانجامید. افسوس که اگر این پیر راهنمای شرابخانه مرا هدایت نکند، به جایی نخواهم رسید.
ای دل از شکوه ی او این همه خاموشی چیست
دیگر آن لطف که می کرد، نهایت نکند
هوش مصنوعی: ای دل، چرا از شکایت از او اینقدر سکوت کردهای؟ دیگر آن محبت و مهری که او به ما میکرد، به پایان رسیده است.
از ادب پیش لبت غنچه دهن نگشاید
پسته خود کیست که این شیوه رعایت نکند
هوش مصنوعی: چون ادب حکم میکند، غنچه دهن خود را پیش لب تو نمیگشاید. حالا چه کسی است که این روش را رعایت نکند؟
التماسی که ازو در دل من هست این است
که چو دشنام دهد، نام رعایت نکند
هوش مصنوعی: در دل من از او خواهشی وجود دارد که اگر به من دشنام هم دهد، هیچ توجهی به نام من نداشته باشد.
شمع راضی ست که در دست صبا کشته شود
بهتر آن است که فانوس حمایت نکند
هوش مصنوعی: شمع خوشحال است که به دست نسیم خاموش شود و این بهتر است که چراغ حمایتی نداشته باشد.
دل به یک بوسه ز لعل تو تسلی نشود
قطره، کار چمن تشنه کفایت نکند
هوش مصنوعی: دل نمیتواند با یک بوسه از لبهای تو آرام بگیرد؛ مثل اینکه برای چمن تشنه، یک قطره آب کافی نیست.
خوشتر از کوه ندیدم، به جهان غمازی
که بجز آنچه شنیده ست، روایت نکند
هوش مصنوعی: در دنیا، چیزی زیباتر از کوه ندیدم، چرا که فقط آنچه را که شنیده است، بازگو نمیکند بلکه حس و تجربه واقعی خود را به تصویر میکشد.
گله ی دوست به دشمن نتوان کرد سلیم
کس بر شحنه ز فرزند شکایت نکند
هوش مصنوعی: از دوست نمیتوان به دشمن شکایت کرد، چون کسی که روحش سالم است، به هیچوجه از فرزندش (هرچند مشکلدار باشد) نخواهد نالید یا انتقاد نکند.