گنجور

۳۰- آیه ۶۲

إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ اَلَّذِینَ هٰادُوا وَ اَلنَّصٰاریٰ وَ اَلصّٰابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ عَمِلَ صٰالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لاٰ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاٰ هُمْ یَحْزَنُونَ (۶۲)

بدرستی که آنان که ایمان آوردند و آنان که یهود شدند و ترسایان و ستاره‌پرستان هر که ایمان آورد بخدا و روز بازپسین و کردار شایسته، پس مر ایشان راست مزد ایشان نزد پروردگارشان و نیست ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهناک شوند (۶۲)

آن گروهی کاهل ایمانند و دین
از ره تقلید و ظاهر نه از یقین
یعنی آن ایمانشان بر ظاهر است
باطن ایمان از ایشان ساتر است
آن یهود و آن نصاری هر که هست
صائبین آن فرقۀ کوکب پرست
زین طوایف هر کسی بی معذرت
آرد ایمان بر خدا و آخرت
هم کند کردار نیکو اختیار
هست او را اجر نزد کردگار
فارغ است از خوف و حزن او در سکون
گفت، لَا خَوفو لا هم یحزَنُون
این است ایمان حقیقی کاختصاص
دارد آن بر اهل توحید و خواص
صورت ایمان بود قول و قبول
معنی ایمان حصول است و وصول
عامه زآن قانع به حرف و صورتند
خاصگان راجع به جمع وحدتند
نیست آنجا احتمال حزن و خوف
یا که در حولش مجال حزن و خوف
خوف باشد از عقوبت در فعال
حزن از نقصان اوصاف و کمال
چون ز افعال و صفات او رسته شد
بر حق از مادون حق پیوسته شد
از دویی رست و فنا ء فی الذات گشت
شمس وحدت مطلق از ذرات گشت
ذات صمدانی است پاک از نقص و خوف
کی به وصفش حزن گنجد یا که خوف
بیش از این اندر خور افهام نیست
لقمۀ خاصان سزای عام نیست
۲۹- آیات ۵۸ تا ۶۱: وَ إِذْ قُلْنَا اُدْخُلُوا هٰذِهِ اَلْقَرْیَةَ فَکُلُوا مِنْهٰا حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ اُدْخُلُوا اَلْبٰابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطٰایٰاکُمْ وَ سَنَزِیدُ اَلْمُحْسِنِینَ (۵۸) فَبَدَّلَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَیْرَ اَلَّذِی قِیلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنٰا عَلَی اَلَّذِینَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ اَلسَّمٰاءِ بِمٰا کٰانُوا یَفْسُقُونَ (۵۹) وَ إِذِ اِسْتَسْقیٰ مُوسیٰ لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اِضْرِبْ بِعَصٰاکَ اَلْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اِثْنَتٰا عَشْرَةَ عَیْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنٰاسٍ مَشْرَبَهُمْ کُلُوا وَ اِشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اَللّٰهِ وَ لاٰ تَعْثَوْا فِی اَلْأَرْضِ مُفْسِدِینَ (۶۰) وَ إِذْ قُلْتُمْ یٰا مُوسیٰ لَنْ نَصْبِرَ عَلیٰ طَعٰامٍ وٰاحِدٍ فَادْعُ لَنٰا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنٰا مِمّٰا تُنْبِتُ اَلْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهٰا وَ قِثّٰائِهٰا وَ فُومِهٰا وَ عَدَسِهٰا وَ بَصَلِهٰا قٰالَ أَ تَسْتَبْدِلُونَ اَلَّذِی هُوَ أَدْنیٰ بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ اِهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَکُمْ مٰا سَأَلْتُمْ وَ ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ اَلذِّلَّةُ وَ اَلْمَسْکَنَةُ وَ بٰاؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اَللّٰهِ ذٰلِکَ بِأَنَّهُمْ کٰانُوا یَکْفُرُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ وَ یَقْتُلُونَ اَلنَّبِیِّینَ بِغَیْرِ اَلْحَقِّ ذٰلِکَ بِمٰا عَصَوْا وَ کٰانُوا یَعْتَدُونَ (۶۱)۳۱- آیه ۶۳ تا ۶۶: وَ إِذْ أَخَذْنٰا مِیثٰاقَکُمْ وَ رَفَعْنٰا فَوْقَکُمُ اَلطُّورَ خُذُوا مٰا آتَیْنٰاکُمْ بِقُوَّةٍ وَ اُذْکُرُوا مٰا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۶۳) ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ فَلَوْ لاٰ فَضْلُ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ (۶۴) وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ اَلَّذِینَ اِعْتَدَوْا مِنْکُمْ فِی اَلسَّبْتِ فَقُلْنٰا لَهُمْ کُونُوا قِرَدَةً خٰاسِئِینَ (۶۵) فَجَعَلْنٰاهٰا نَکٰالاً لِمٰا بَیْنَ یَدَیْهٰا وَ مٰا خَلْفَهٰا وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ (۶۶)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ اَلَّذِینَ هٰادُوا وَ اَلنَّصٰاریٰ وَ اَلصّٰابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللّٰهِ وَ اَلْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ عَمِلَ صٰالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لاٰ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاٰ هُمْ یَحْزَنُونَ (۶۲)
هوش مصنوعی: کسانی که ایمان آورده‌اند و یهودیان و مسیحیان و صابئیان، هر کس که به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشد و عمل صالح انجام دهد، پاداش آنان نزد پروردگارشان خواهد بود و هیچ ترسی بر آن‌ها نیست و غمگین نخواهند شد.
بدرستی که آنان که ایمان آوردند و آنان که یهود شدند و ترسایان و ستاره‌پرستان هر که ایمان آورد بخدا و روز بازپسین و کردار شایسته، پس مر ایشان راست مزد ایشان نزد پروردگارشان و نیست ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهناک شوند (۶۲)
هوش مصنوعی: به حقیقت، کسانی که ایمان آوردند، یهودی‌ها، مسیحیان و ستاره‌پرستان، هر کسی که به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشد و کارهای نیک انجام دهد، پاداش او نزد پروردگارش محفوظ است. برای این افراد نه ترسی خواهد بود و نه اندوهی خواهند داشت.
آن گروهی کاهل ایمانند و دین
از ره تقلید و ظاهر نه از یقین
هوش مصنوعی: افرادی که ایمان و دین را تنها به خاطر تقلید از دیگران و ظاهری نمایاندن آن پذیرفته‌اند، در واقع از روی یقین و آگاهی واقعی به این باورها نرسیده‌اند.
یعنی آن ایمانشان بر ظاهر است
باطن ایمان از ایشان ساتر است
هوش مصنوعی: ایمان آنها تنها در ظاهر دیده می‌شود و حقایق عمیق‌تر ایمانشان از چشم‌ها پنهان است.
آن یهود و آن نصاری هر که هست
صائبین آن فرقۀ کوکب پرست
هوش مصنوعی: هر کسی که یهودی و نصاری باشد، در واقع از گروهی است که ستاره‌ها را می‌پرستند.
زین طوایف هر کسی بی معذرت
آرد ایمان بر خدا و آخرت
هوش مصنوعی: هر کسی از این گروه‌ها بدون هیچ عذری به ایمان به خدا و روز قیامت برسد، نشان‌دهنده صداقت و قوی بودن ایمان اوست.
هم کند کردار نیکو اختیار
هست او را اجر نزد کردگار
هوش مصنوعی: انسان می‌تواند با انتخاب رفتارهای نیکو، نزد خداوند پاداش دریافت کند.
فارغ است از خوف و حزن او در سکون
گفت، لَا خَوفو لا هم یحزَنُون
هوش مصنوعی: او از ترس و اندوه آزاد است و در آرامش می‌گوید: «نه ترسی هست و نه غم.»
این است ایمان حقیقی کاختصاص
دارد آن بر اهل توحید و خواص
هوش مصنوعی: ایمان حقیقی مخصوص افرادی است که به یگانگی خداوند اعتقاد دارند و از خواص و اولیای الهی به شمار می‌آیند.
صورت ایمان بود قول و قبول
معنی ایمان حصول است و وصول
هوش مصنوعی: ایمان در ظاهر به شکل گفتن و قبول کردن نمایان می‌شود، اما در واقع، ایمان به دست آوردن و رسیدن به حقیقت آن است.
عامه زآن قانع به حرف و صورتند
خاصگان راجع به جمع وحدتند
هوش مصنوعی: عموم مردم به ظواهر و گفتارهای ساده اکتفا می‌کنند، اما خاصان و افراد برجسته به بررسی عمیق‌تر و مفهوم جمع و وحدت توجه دارند.
نیست آنجا احتمال حزن و خوف
یا که در حولش مجال حزن و خوف
هوش مصنوعی: در آنجا نه خبری از غم و ترس هست و نه فضایی برای بروز این احساسات وجود دارد.
خوف باشد از عقوبت در فعال
حزن از نقصان اوصاف و کمال
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که انسان باید از عواقب اعمال خود بترسد و همچنین از درد و ناراحتی ناشی از کمبود ویژگی‌ها و کمالات خود نگران باشد. به عبارتی، احساس ترس و اندوه به دلیل نقص‌های شخصی می‌تواند تجربه‌ای سخت باشد.
چون ز افعال و صفات او رسته شد
بر حق از مادون حق پیوسته شد
هوش مصنوعی: وقتی که از کارها و ویژگی‌های خداوند خارج شویم، به حقیقت و مقام بالاتر او نزدیک می‌شویم و از همه چیز پایین‌تر او جدا می‌شویم.
از دویی رست و فنا ء فی الذات گشت
شمس وحدت مطلق از ذرات گشت
هوش مصنوعی: با رهایی از دوگانگی و فانی شدن در ذات یکتای خود، خورشید وحدت مطلق از ذرات مختلف به وجود آمد.
ذات صمدانی است پاک از نقص و خوف
کی به وصفش حزن گنجد یا که خوف
هوش مصنوعی: ذات خداوندی، خالص و بدون هیچ نقص و ترسی است. آیا ممکن است که در توصیف او، احساس اندوه یا ترس‌ به میان آید؟
بیش از این اندر خور افهام نیست
لقمۀ خاصان سزای عام نیست
هوش مصنوعی: این جمله به معنای آن است که دیگر نمی‌توان بیشتر از آنچه که درک انسان‌ها اجازه می‌دهد، دربارهٔ موضوعی صحبت یا بحث کرد و اینکه بعضی از دانش‌ها و اطلاعات، مخصوص گروهی خاص هستند و برای عموم مردم قابل فهم نیستند.