صفایی جندقیشمارهٔ ۷۰
آن باده که در ملت اسلام حرام است
از دست تو نوشم خود اگر ماه صیام است
کوته نظر ار ماه تمامت به مثل خواند
این نقص بس آنرا که نه از اهل کلام است
طوبی به قدت حیرت و حورا به رخت مات
پیش تو صنوبر که و خورشیدکدام است
بالای ترا پست بود نسبت شمشاد
با آن چم و خم حیف که قاصر ز خرام است
با قامت موزون چه کند سروکه ناچار
همواره به یک پای گرفتار قیام است
یک رشحه ز لعل تو و صد ساغر لبریز
با نشأه وی مستی می را چه دوام است
مگشا سوی گلشن ز قفس بال و پرم را
کز باغ ارم خوشترم این گوشه ی دام است
بر صدر دل از دیر و حرم نیست مقیمی
تا خیل غمت را به صف سینه مقام است
باز از چه کشیدی خط زنگار برابرو
افزون کشی امروزکه تیغت به نیام است
خشک و ترم از آتش دل سوخت صفایی
با عشق چه جای سخن از پخته و خام است
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آن باده که در ملت اسلام حرام است
از دست تو نوشم خود اگر ماه صیام است
هوش مصنوعی: هر چند در دین اسلام نوشیدن آن مشروب ممنوع است، اما من از دست تو می‌نوشم، حتی اگر اکنون ماه رمضان باشد.
کوته نظر ار ماه تمامت به مثل خواند
این نقص بس آنرا که نه از اهل کلام است
هوش مصنوعی: اگر فردی کم‌عمق باشد و تو را به ماه کامل تشبیه کند، این نقصی بزرگ است برای او که به اهل علم و گفت‌وگو تعلق ندارد.
طوبی به قدت حیرت و حورا به رخت مات
پیش تو صنوبر که و خورشیدکدام است
هوش مصنوعی: سایه‌ی طوبی به دلیل زیبایی و بزرگی‌ات شگفت‌انگیز است و حوری به خاطر چهره‌ات حیران مانده است. حالا در برابر تو، درخت صنوبر و خورشید چه جایگاهی دارند؟
بالای ترا پست بود نسبت شمشاد
با آن چم و خم حیف که قاصر ز خرام است
هوش مصنوعی: در بالای تو، فاصله‌ای هست که نشان‌دهندهٔ اختلاف بین شمشاد و چم و خم است. افسوس که حرکت و زیبایی به کمبود دست یافته است.
با قامت موزون چه کند سروکه ناچار
همواره به یک پای گرفتار قیام است
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی و تناسب قامت یک انسان اشاره دارد. به این معناست که وقتی شخصی دارای قامت موزون و زیباست، به طور طبیعی در حالت ایستاده و با وقار ظاهر می‌شود. از همین رو، او مجبور است همیشه به یک پا بایستد و این وضعیت برای او اجتناب‌ناپذیر است. به عبارت دیگر، قامت زیبا نیازمند توجه و نوعی سادگی در رفتار است.
یک رشحه ز لعل تو و صد ساغر لبریز
با نشأه وی مستی می را چه دوام است
هوش مصنوعی: یک قطره از زیبایی‌ات و صد جام پر از شراب، مدهوشی و سرمستی ناشی از حضور تو چقدر دوام خواهد داشت؟
مگشا سوی گلشن ز قفس بال و پرم را
کز باغ ارم خوشترم این گوشه ی دام است
هوش مصنوعی: به باغ گل‌ها و زیبایی‌ها نرو، چون قفسِ من را باز کن، زیرا اینجا که من هستم، خوشایندتر از بهشت ارم است و در واقع، اینجا تله‌ای برای من است.
بر صدر دل از دیر و حرم نیست مقیمی
تا خیل غمت را به صف سینه مقام است
هوش مصنوعی: در قلب من دیگر هیچ کس مستقر نیست، چون هیچکس نمی‌تواند با غم‌های تو وارد سینه‌ام شود.
باز از چه کشیدی خط زنگار برابرو
افزون کشی امروزکه تیغت به نیام است
هوش مصنوعی: چرا دوباره بر روی ابروهایت خط زنگاری کشیدی، در حالی که امروز تیغ تو آماده نبرد است؟
خشک و ترم از آتش دل سوخت صفایی
با عشق چه جای سخن از پخته و خام است
هوش مصنوعی: دل من از عشق آنچنان داغ و سوزان است که دیگر فرقی نمی‌کند که چه چیزی خوب یا بد باشد؛ در آتش این احساس، تمام تفاوت‌ها بی‌معنا شده‌اند.