گنجور

غزل شمارهٔ ۱۰۱۵

عاجزی از عاشق، از معشوق طنازی خوش است
از سپند افتادن، از آتش سرافرازی خوش است
کوهکن حیف است فارغبال دارد تیشه را
ناخنی تا هست در کف، سینه پردازی خوش است
خون دل در ساغر روشندلان زیبنده است
باده شیراز در مینای شیرازی خوش است
خانه آرایی گرانجانی است با موی سفید
صبح چون روشن شود، از شمع سربازی خوش است
سر به پیش انداختن در زندگانی خوشنماست
زیر شمشیر شهادت گردن افرازی خوش است
خانه سازی، در به روی دل برآوردن بود
از عمارت، در جهان خاک، خودسازی خوش است
تا نسوزد آرزو، پرداز دل بی حاصل است
چون به خاکستر رسی، آیینه پردازی خوش است
گفتگو با دل سیاهان می کند دل را سیاه
شمع اگر باشد طرف صائب زبان بازی خوش است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عاجزی از عاشق، از معشوق طنازی خوش است
از سپند افتادن، از آتش سرافرازی خوش است
هوش مصنوعی: عاشق وقتی که از معشوق خود ناامید می‌شود، این ناامیدی برایش شیرین‌تر از هر چیزی است. همچنین، خوشی و افتخار در آتش بر افراشته شدن، به گونه‌ای است که حتی در سختی‌ها نیز زیبایی و لذتی خاص وجود دارد.
کوهکن حیف است فارغبال دارد تیشه را
ناخنی تا هست در کف، سینه پردازی خوش است
هوش مصنوعی: کوه‌نوردی که تیشه‌اش در دستش است، نباید بی‌خیال باشد. تا زمانی که او ابزار کارش را در دست دارد، باید به کار خود ادامه دهد و از تلاش کردن لذت ببرد.
خون دل در ساغر روشندلان زیبنده است
باده شیراز در مینای شیرازی خوش است
هوش مصنوعی: عصارهٔ درد و رنج برای افرادی که بینا و روشن‌دل هستند، زیبا و شایسته است. در عوض، نوشیدنی شیراز که در لیوان‌های شیرازی قرار می‌گیرد، لذت‌بخش و خوشایند است.
خانه آرایی گرانجانی است با موی سفید
صبح چون روشن شود، از شمع سربازی خوش است
هوش مصنوعی: آرایش خانه مانند دکوراسیونی است که با موی سپید صبح می‌درخشد. وقتی صبح فرا می‌رسد، روشنایی شمعی مانند سرباز، دلنشین و جالب است.
سر به پیش انداختن در زندگانی خوشنماست
زیر شمشیر شهادت گردن افرازی خوش است
هوش مصنوعی: در زندگی، جلوه‌گری و نشان دادن قدرت و شجاعت زیر فشار و خطر، زیبا و قابل ستایش است. وقتی که انسان با عزت و شجاعت، در برابر چالش‌ها و سختی‌ها قرار می‌گیرد، ارزش و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
خانه سازی، در به روی دل برآوردن بود
از عمارت، در جهان خاک، خودسازی خوش است
هوش مصنوعی: ساختن یک خانه در واقع به معنای ساختن یک زندگی برای دل و روح است. در این دنیا، بهتر است به جای توجه صرف به بناهای مادی، به خودسازی و پرورش شخصیت بپردازیم.
تا نسوزد آرزو، پرداز دل بی حاصل است
چون به خاکستر رسی، آیینه پردازی خوش است
هوش مصنوعی: تا زمانی که آرزوها به نابودی نرسیده‌اند، دل‌باختگی بی‌فایده است. اما وقتی که آرزوها به خاکستر تبدیل شدند، زیبایی در پردازش خاطرات و یادآوری آن‌ها وجود دارد.
گفتگو با دل سیاهان می کند دل را سیاه
شمع اگر باشد طرف صائب زبان بازی خوش است
هوش مصنوعی: اگر کسی با دل تیره و ناامید صحبت کند، خودِ دل هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد و تیره می‌شود. اما اگر شمعی باشد، این مکالمه می‌تواند زیبا و دلنشین باشد، چرا که در این حالت، بازی زبان می‌تواند خوشایند باشد.