گنجور

غزل شمارهٔ ۱۰۱۳

گر نباشد حسن معنی، خط زیبا هم خوش است
گر زبان گویا نباشد، دست گویا هم خوش است
شمع هم یاری است در هر جا نباشد آفتاب
گر دل روشن نباشد، چشم بینا هم خوش است
طفل طبعان را تماشا عمر ضایع کردن است
چشم عبرت بین اگر باشد، تماشا هم خوش است
در مذاق قدردانان، قهر کم از لطف نیست
گل اگر بر سر نباشد، خار در پا هم خوش ا ست
چند باشی همچو خون مرده در یک جا گره؟
با غزالان چند روزی سیر صحرا هم خوش است
نیست دلگیری ز کوه بیستون فرهاد را
عشق چون مشاطه گردد سنگ خارا هم خوش است
شسته رویان نیز می شویند گاه از دل غبار
نوخطی هر جا نباشد، روی زیبا هم خوش است
بر تو از بی لنگری، دریای پرشورست خاک
ورنه هر کس دل به دریا کرد، دریا هم خوش است
گرچه دارد نوبهار حسن او جوش دگر
برگریزان دل صد پاره ما هم خوش است
دیده یوسف شناسی نیست در مصر وجود
ورنه با این تیرگی، زندان دنیا هم خوش است
عقل و هوش و صبر و دین و دل به یک نظاره رفت
عشق چون دلال شد، سودای یکجا هم خوش است
وصل دایم، می کند افسرده صائب شوق را
صحبت دریا خوش و دوری ز دریا هم خوش است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر نباشد حسن معنی، خط زیبا هم خوش است
گر زبان گویا نباشد، دست گویا هم خوش است
هوش مصنوعی: اگر معنای زیبا وجود نداشته باشد، حتی خط خوش هم تاثیر زیادی ندارد و اگر زبان نتواند خوب صحبت کند، حتی دستی که خوب کار می‌کند هم به درد نمی‌خورد.
شمع هم یاری است در هر جا نباشد آفتاب
گر دل روشن نباشد، چشم بینا هم خوش است
هوش مصنوعی: شمع هم در جاهایی که آفتاب نیست، می‌تواند کمک کند. اما اگر دل آدم روشن نباشد، حتی داشتن چشم باز هم فایده‌ای ندارد.
طفل طبعان را تماشا عمر ضایع کردن است
چشم عبرت بین اگر باشد، تماشا هم خوش است
هوش مصنوعی: بچّه‌های بی‌تجربه عمر خود را بیهوده می‌گذرانند؛ اگر چشم عبرت‌بینی وجود داشته باشد، تماشا کردن هم می‌تواند لذت‌بخش باشد.
در مذاق قدردانان، قهر کم از لطف نیست
گل اگر بر سر نباشد، خار در پا هم خوش ا ست
هوش مصنوعی: برای کسانی که قدر چیزها را می‌دانند، این واقعیت که کمبود چیزی وجود دارد، چندان نگران‌کننده نیست. حتی اگر گل (زیبایی و خوشی) در دسترس نباشد، وجود خار (مشکلات) در پا هم می‌تواند قابل تحمل باشد.
چند باشی همچو خون مرده در یک جا گره؟
با غزالان چند روزی سیر صحرا هم خوش است
هوش مصنوعی: چقدر می‌خواهی بی‌حرکت و بی‌تحرک در یک جا بمانی؟ بودن با همراهان زیبا و گشت و گذار در دشت‌ها، هرچند برای مدت کوتاهی، لذت‌بخش است.
نیست دلگیری ز کوه بیستون فرهاد را
عشق چون مشاطه گردد سنگ خارا هم خوش است
هوش مصنوعی: فرهاد از کوه بیستون ناراحت نیست، چون عشق او را مانند آرایشگری (مشاطه) بر سنگ سخت نیز خوشحال می‌کند.
شسته رویان نیز می شویند گاه از دل غبار
نوخطی هر جا نباشد، روی زیبا هم خوش است
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که افرادی که از دل و جان پاک هستند، گاهی اوقات نیاز دارند که از قلب خود غبارهای ناخوشایند را پاک کنند. حتی اگر در جایی زیبایی ظاهری وجود نداشته باشد، باز هم زیبا بودن در آن مکان خوشایند است.
بر تو از بی لنگری، دریای پرشورست خاک
ورنه هر کس دل به دریا کرد، دریا هم خوش است
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که عشق یا احساس عمیق به کسی می‌تواند مانند دریا پر شور و هیجان باشد. اگرچه ممکن است به نظر برسد که دریا برای کسانی که از عشق فاصله دارند، آرام و ساکت است، اما برای کسانی که دل به آن می‌سپارند، دریا همیشه پر از آرامش و شادی است. بنابراین، بی‌نیازی و کم تجربگی در عشق نمی‌تواند باعث شود که آن احساسات زیبا به دیگران نرسد.
گرچه دارد نوبهار حسن او جوش دگر
برگریزان دل صد پاره ما هم خوش است
هوش مصنوعی: هرچند بهار زیبایی او به شدت جریان دارد و دل ما که پاره پاره است، در حال فروریختن و غمگینی است، اما هنوز هم خوشحالیم.
دیده یوسف شناسی نیست در مصر وجود
ورنه با این تیرگی، زندان دنیا هم خوش است
هوش مصنوعی: در این دنیا اگرچه شرایط سخت و تاریک است، اما کسی که واقعاً به زیبایی و حقایق پی ببرد، می‌تواند در این تنگناها نیز زیبایی‌هایی را مشاهده کند. اگر مردم قابلیت شناسایی و درک ارزش‌ها را داشتند، حتی در میان مشکلات و دشواری‌ها، زندگی معنای دیگری پیدا می‌کرد.
عقل و هوش و صبر و دین و دل به یک نظاره رفت
عشق چون دلال شد، سودای یکجا هم خوش است
هوش مصنوعی: عقل و فهم، صبر و ایمان و دل همه با هم به تماشای عشق رفتند. وقتی عشق به عنوان واسطه و دلال ظهور کرد، خوب است که همه این احساسات و ارزش‌ها در یک جا جمع شوند.
وصل دایم، می کند افسرده صائب شوق را
صحبت دریا خوش و دوری ز دریا هم خوش است
هوش مصنوعی: نزدیکی همیشگی باعث می‌شود شوق و اشتیاق صائب کم‌رنگ شود. اما صحبت درباره دریا لذت‌بخش است و فاصله از دریا نیز می‌تواند خوشایند باشد.

حاشیه ها

1404/01/17 09:04
احمد فرزین

سلام

مصرع دوم بیت سوم باید اینطور باشد که با معنا همخوانی داشته باشد

چشم عبرت بین گر نباشد، تماشا هم خوش است