گنجور

شمارهٔ ۲۶۸

به بی‌رحمی دلی دارد دل صیاد از آن خوش‌تر
زبانی در کنایت سیلی استاد از آن خوش‌تر
به خود قیدی نداری با وجود حسن و زیبایی
ز هر خوبی که داری خاطر آزاد از آن خوش‌تر
فریب خنده می‌خواند عتاب غمزه می‌راند
ز خوبان خوش بود مهر و وفا بیداد از آن خوش‌تر
چو دریا می‌کشم دم در خود و در جوش می‌آیم
که خاموشی خوشش می‌آید و فریاد از آن خوش‌تر
ز بیدادش نمی‌نالم گَرَم زیر و زبر سازد
بنایی کو کند ویران نهد بنیاد از آن خوش‌تر
نثاری بر رخ او صد عوض در زیر لب دارد
برو جانی گر افشاندیم صد جان داد از آن خوش‌تر
«نظیری» جذبه‌ای باعث نصیحت می‌کند خاصت
اگر فضلی نداری عشق مادرزاد از آن خوش‌تر

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به بی‌رحمی دلی دارد دل صیاد از آن خوش‌تر
زبانی در کنایت سیلی استاد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: دل صیاد بسیار بی‌رحم است و این بدتر از آن است که زبانی در کنایه‌اش از آرامش و نرمش برخوردار باشد. در واقع، بی‌رحمی او نشان می‌دهد که وقتی به شکار می‌پردازد، هیچ رحم و مروتی نخواهد داشت.
به خود قیدی نداری با وجود حسن و زیبایی
ز هر خوبی که داری خاطر آزاد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: تو که به خودت بهایی نمی‌دهی با تمام زیبایی‌هایت، از هر خوبی که برخورداری، دل آزاد از آن لذت‌بخش‌تر است.
فریب خنده می‌خواند عتاب غمزه می‌راند
ز خوبان خوش بود مهر و وفا بیداد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: خنده‌ها فریبنده هستند و نگاه‌های تند و تیز می‌توانند آدم را بکشند. از میان افراد زیبا و نیکو، عشق و وفا ارزشمند است، اما همان عشق و وفا هم می‌تواند شدید و بی‌رحم باشد. این احساسات از همه‌ی آنچه گفته شد، جذاب‌تر و دلنشین‌ترند.
چو دریا می‌کشم دم در خود و در جوش می‌آیم
که خاموشی خوشش می‌آید و فریاد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: وقتی که مانند دریا نفس می‌کشم و در درون خود به حرکت درمی‌آیم، خاموشی برای من لذت‌بخش است، اما فریاد زدن برایم دل‌چسب‌تر و جذاب‌تر است.
ز بیدادش نمی‌نالم گَرَم زیر و زبر سازد
بنایی کو کند ویران نهد بنیاد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: من از ظلم او شکایت نمی‌کنم، اگرچه اگر ساخت و سازها را خراب کند، زیرا کسی که بنیان را ویران کند، از آن بهتر است.
نثاری بر رخ او صد عوض در زیر لب دارد
برو جانی گر افشاندیم صد جان داد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: بر چهره او صد نشانه از عشق دیده می‌شود و اگر کمی لب بگشاید، جان ما را می‌گیرد. اگر هم ما به او عشق ورزیده‌ایم، این کار از جان دادن برایش هم شیرین‌تر است.
«نظیری» جذبه‌ای باعث نصیحت می‌کند خاصت
اگر فضلی نداری عشق مادرزاد از آن خوش‌تر
هوش مصنوعی: بزرگی و جذبه‌ای وجود دارد که انسان را به نصیحت کردن وا می‌دارد، به ویژه اگر خودت فضیلت خاصی نداشته باشی. در این حالت، عشق و محبت مادرزاد از هر چیزی دیگر زیباتر و دلنشین‌تر است.