چون وجوب امر به معروف و نهی از منکر را دانستی و شرایط آن را شناختی، بدان که از برای آن چند مرتبه است:
اول: انکار قلبی، به این نحو که در دل، منکر فاعل معصیت باشی و از این جهت او را دشمن داشته باشی و این مرتبه، مشروط به چهار شرطی که گذشت نیست، بلکه همین به دو شرط از آنها مشروط است: یکی اینکه عالم باشد به اینکه آنچه را مرتکب شده معصیت است و دیگر آنکه آن شخص که مرتکب منکر شده نادم و پشیمان نباشد.
دوم: ارشاد و هدایت و شناسانیدن اینکه آنچه را کرده معصیت است، زیرا بسیاری از مردم از راه جهل و نادانی مرتکب بعضی معاصی می گردند.
سوم: اظهار تنفر و اکراه از آن شخص عاصی، و کناره جوئی و دوری کردن از او، و ترک دوستی و مجالست با او.
چهارم: به زبان، منع کردن و انکار بر او نمودن، ابتدا به پند و نصیحت، و چنانچه مفید نشد به تهدید و ترسانیدن و اگر آن نیز اثر نکرد به درشتی و سخنان زبر به او گفتن و دشنام دادن به این نوع که ای نادان، و ای جاهل، و ای احمق، و ای فاسق و امثال اینها.
پنجم: به بازداشتن او از معصیت به قهر و تسلط، چون شکستن آلات لهو و لعب، و ریختن شراب، و گرفتن مال مغصوب و به صاحب آن رد کردن و امثال اینها.
ششم: با زدن به دست و پا بدون اینکه منتهی به قتل و جراحت شود.
هفتم: به شمشیر کشیدن و سلاح داشتن و مجروح کردن و کشتن و این مرتبه در نزد اکثر علمای ما موقوف به اذن امام علیه السلام است و از برای رعیت بدون اذن امام جایز نمی دانند، و لیکن سید مرتضی و جماعتی، از برای کسی که متکمن باشد و موجب فسادی نباشد تجویز کرده اند، اگر چه اذن امام در آن به خصوص نباشد.
اطلاعات
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون وجوب امر به معروف و نهی از منکر را دانستی و شرایط آن را شناختی، بدان که از برای آن چند مرتبه است:
هوش مصنوعی: وقتی که وجوب امر به معروف و نهی از منکر را فهمیدی و شرایط آن را شناختی، باید بدانی که این وظیفه چندین مرتبه دارد.
اول: انکار قلبی، به این نحو که در دل، منکر فاعل معصیت باشی و از این جهت او را دشمن داشته باشی و این مرتبه، مشروط به چهار شرطی که گذشت نیست، بلکه همین به دو شرط از آنها مشروط است: یکی اینکه عالم باشد به اینکه آنچه را مرتکب شده معصیت است و دیگر آنکه آن شخص که مرتکب منکر شده نادم و پشیمان نباشد.
هوش مصنوعی: انکار قلبی به معنای این است که در قلب، شخصی که عملی نادرست انجام داده را منکر بشماریم و از این جهت او را دشمن خود بدانیم. برای این نوع انکار، نیازی به چهار شرط قبلی نیست، بلکه فقط به دو شرط احتیاج داریم: اول اینکه فرد بداند که عملش نادرست است و دوم اینکه آن شخص بابت کاری که کرده، remorse یا پشیمانی نداشته باشد.
دوم: ارشاد و هدایت و شناسانیدن اینکه آنچه را کرده معصیت است، زیرا بسیاری از مردم از راه جهل و نادانی مرتکب بعضی معاصی می گردند.
هوش مصنوعی: دوم: راهنمایی و آگاه کردن افراد به این موضوع که کارهایی که انجام میدهند، معصیت است. زیرا بسیاری از مردم به دلیل نادانی و بیاطلاعی، مرتکب برخی از گناهان میشوند.
سوم: اظهار تنفر و اکراه از آن شخص عاصی، و کناره جوئی و دوری کردن از او، و ترک دوستی و مجالست با او.
هوش مصنوعی: سوم: ابراز نفرت و عدم علاقه نسبت به آن فرد خطاکار، همچنین دوری کردن و دوری گزیدن از او، و قطع دوستی و ارتباط با او.
چهارم: به زبان، منع کردن و انکار بر او نمودن، ابتدا به پند و نصیحت، و چنانچه مفید نشد به تهدید و ترسانیدن و اگر آن نیز اثر نکرد به درشتی و سخنان زبر به او گفتن و دشنام دادن به این نوع که ای نادان، و ای جاهل، و ای احمق، و ای فاسق و امثال اینها.
هوش مصنوعی: نکته چهارم این است که برای جلوگیری از کار نادرست، ابتدا باید با نصیحت و پند دادن اقدام کرد. اگر این روش مؤثر واقع نشد، میتوان به تهدید و ترساندن او روی آورد. و اگر باز هم نتیجه نداد، باید با لحن تند و صحبتهای تند برخورد کرد و از الفاظ توهینآمیز استفاده کرد، مانند "ای نادان"، "ای جاهل"، "ای احمق"، "ای فاسق" و نظایر اینها.
پنجم: به بازداشتن او از معصیت به قهر و تسلط، چون شکستن آلات لهو و لعب، و ریختن شراب، و گرفتن مال مغصوب و به صاحب آن رد کردن و امثال اینها.
هوش مصنوعی: پنجم: جلوگیری از گناه او به زور و کنترل، مانند شکستن وسایل بازی و سرگرمی، ریختن شراب، ضبط اموال غصبی و بازگرداندن آنها به صاحبش و موارد مشابه اینها.
ششم: با زدن به دست و پا بدون اینکه منتهی به قتل و جراحت شود.
هوش مصنوعی: ششم: با ضربه زدن به دست و پا بدون اینکه منجر به قتل یا جراحت شود.
هفتم: به شمشیر کشیدن و سلاح داشتن و مجروح کردن و کشتن و این مرتبه در نزد اکثر علمای ما موقوف به اذن امام علیه السلام است و از برای رعیت بدون اذن امام جایز نمی دانند، و لیکن سید مرتضی و جماعتی، از برای کسی که متکمن باشد و موجب فسادی نباشد تجویز کرده اند، اگر چه اذن امام در آن به خصوص نباشد.
هوش مصنوعی: موضوع هفتم درباره استفاده از سلاح و اقدام به حمله یا کشتن است. به نظر اکثر علمای ما، برای این کار داشتن اجازه از امام علیه السلام ضروری است و رعیت بدون این اجازه نمیتواند این اقدامات را انجام دهد. اما سید مرتضی و برخی دیگر، برای افرادی که در موقعیت خاصی هستند و باعث فساد نمیشوند، این عمل را در صورتی که اجازه امام بهطور خاص وجود نداشته باشد، مجاز میدانند.