گنجور

صفت دوم - مفاسد غنا و بی نیازی

از رذایل متعلقه به قوه شهویه، صفت غنا و بی نیازی است و آن عبارت است از: آماده بودن جمیع آنچه از اموال، صاحب آن به آن محتاج است و از برای این صفت، مراتب بی نهایت است و چنین نیست که هر غنا و ثروتی مذموم، و از صفات رذیله باشد و از برای غنا اقسامی چند است:

یکی کسی است که نهایت سعی می کند در جمع مال، و زحمت می کشد در تحصیل آن و هرگاه از دست او بیرون رود محزون و غمناک می گردد.

دوم شخصی است که تعب و زحمتی در جمع آن نمی کشد و لیکن خدا ثروتی به او داده است و به آن شاد و خوشحال است و چنانچه چیزی از او تلف شود اندوهناک می گردد.

سوم کسی که نه زحمتی در جمع آن کشیده و نه به بودن آن شاد، و نه از رفتن آن غمناک می گردد، و لیکن خدا دولتی به او داده است و به آن شاکر و راضی است و وجود و عدمش مساوی، یا وجودش در نظر او بهتر است اما نه اینکه اگر تمام شود غصه و اندوه به او راه یابد و نیز آن شخص که غنی است، یا همه مال او حلال است یا حرام دارد، در دادن حقوق واجبه یا مستحبه یا تقصیر می کند یا نه.

و این اقسام که مذکور شد بعضی از آنها مذموم و از صفات رذیله اند و بعضی دیگر چنین نیستند بلی غالب آن است که از برای غیرصاحبان نفوس قدسیه قویه مطلقا از خطر و آفات سالم نباشد و از این جهت است که حق سبحانه می فرماید: «ان الانسان لیطغی ان راه استغنی» یعنی «به درستی که انسان چون خود را غنی و بی نیاز دید، سرکشی و طغیان می کند» و حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم به بلال فرمود که «ملاقات کن خدا را در حالتی که فقیر باشی و ملاقات مکن او را در حالتی که غنی باشی» و فرمود که «فقرای امت من پانصد سال پیش از اغنیای داخل بهشت خواهند شد» و فرمود: «مطلع شدم بر اهل بهشت، اکثر ایشان را دیدم از فقرا بودند و مطلع شدم بر دوزخ، اکثر اهل آن را اغنیا یافتم» و مروی است که «هیچ روزی نیست مگر اینکه ملکی در زیر عرش ندا می کند که! ای فرزند آدم چیز کمی که تو را کفایت کند بهتر است از چیز بسیاری که تو را سرکش و طاغی کند».

اطلاعات

منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از رذایل متعلقه به قوه شهویه، صفت غنا و بی نیازی است و آن عبارت است از: آماده بودن جمیع آنچه از اموال، صاحب آن به آن محتاج است و از برای این صفت، مراتب بی نهایت است و چنین نیست که هر غنا و ثروتی مذموم، و از صفات رذیله باشد و از برای غنا اقسامی چند است:
هوش مصنوعی: یکی از عیوب مرتبط با قوه شهویه، صفت غنا و بی‌نیازی است که به معنای داشتن همه‌چیزهایی است که شخص به آنها احتیاج دارد. این صفت در درجات مختلفی وجود دارد و نمی‌توان گفت که هر نوع غنا و ثروت ناپسند و از صفات نادرست است. همچنین غنا انواع مختلفی دارد.
یکی کسی است که نهایت سعی می کند در جمع مال، و زحمت می کشد در تحصیل آن و هرگاه از دست او بیرون رود محزون و غمناک می گردد.
هوش مصنوعی: شخصی وجود دارد که تمام تلاشش را می‌کند تا ثروت جمع کند و در این مسیر سختی زیادی را متقبل می‌شود. اگر به هر دلیلی این ثروت از دستش برود، بسیار ناراحت و غمگین می‌شود.
دوم شخصی است که تعب و زحمتی در جمع آن نمی کشد و لیکن خدا ثروتی به او داده است و به آن شاد و خوشحال است و چنانچه چیزی از او تلف شود اندوهناک می گردد.
هوش مصنوعی: دوم، فردی است که در جمع و دور همی‌ها زحمت و تلاشی نمی‌کند، اما خداوند ثروتی به او عطا کرده است که او را خوشحال و راضی می‌کند. اما اگر چیزی از او گم یا تلف شود، دچار ناراحتی و اندوه می‌شود.
سوم کسی که نه زحمتی در جمع آن کشیده و نه به بودن آن شاد، و نه از رفتن آن غمناک می گردد، و لیکن خدا دولتی به او داده است و به آن شاکر و راضی است و وجود و عدمش مساوی، یا وجودش در نظر او بهتر است اما نه اینکه اگر تمام شود غصه و اندوه به او راه یابد و نیز آن شخص که غنی است، یا همه مال او حلال است یا حرام دارد، در دادن حقوق واجبه یا مستحبه یا تقصیر می کند یا نه.
هوش مصنوعی: سومی فردی است که نه در جمعی که در آن حضور دارد زحمتی کشیده و نه از بودن در آن خوشحال است و نه از رفتن آن احساس ناراحتی می‌کند. اما خداوند نعمتی به او داده است و او به آن شکرگزار و راضی است. برای او وجود و عدم به یک اندازه اهمیت دارد، یا وجودش را بهتر می‌داند ولی اینطور نیست که اگر آن نعمتی از دست برود، دچار غم و اندوه شود. همچنین درباره فردی که ثروتمند است، باید گفت یا تمام ثروتش حلال است یا در آن حرام وجود دارد و آیا در پرداخت حقوق واجب یا مستحب کوتاهی می‌کند یا نه.
و این اقسام که مذکور شد بعضی از آنها مذموم و از صفات رذیله اند و بعضی دیگر چنین نیستند بلی غالب آن است که از برای غیرصاحبان نفوس قدسیه قویه مطلقا از خطر و آفات سالم نباشد و از این جهت است که حق سبحانه می فرماید: «ان الانسان لیطغی ان راه استغنی» یعنی «به درستی که انسان چون خود را غنی و بی نیاز دید، سرکشی و طغیان می کند» و حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم به بلال فرمود که «ملاقات کن خدا را در حالتی که فقیر باشی و ملاقات مکن او را در حالتی که غنی باشی» و فرمود که «فقرای امت من پانصد سال پیش از اغنیای داخل بهشت خواهند شد» و فرمود: «مطلع شدم بر اهل بهشت، اکثر ایشان را دیدم از فقرا بودند و مطلع شدم بر دوزخ، اکثر اهل آن را اغنیا یافتم» و مروی است که «هیچ روزی نیست مگر اینکه ملکی در زیر عرش ندا می کند که! ای فرزند آدم چیز کمی که تو را کفایت کند بهتر است از چیز بسیاری که تو را سرکش و طاغی کند».
هوش مصنوعی: در این متن به نوعی سه دسته از صفات انسان‌ها اشاره شده است. برخی از این صفات ناپسند و از جمله ویژگی‌های بد به شمار می‌روند، در حالی که برخی دیگر اینگونه نیستند. به طور کلی، انسان‌هایی که دارای نفس‌های پاک و قوی نیستند، ممکن است از خطرات و آسیب‌ها در امان نباشند. به همین دلیل، گفته شده که انسان وقتی خود را غنی احساس می‌کند، به طغیان و سرکشی می‌پردازد. همچنین، پیامبر اسلام به بلال گفته‌اند که باید در زمانی که فقیر هستی، خدا را ملاقات کنی و در حالت غنا نه. طبق بیان ایشان، فقیران امت مسلمانان قبل از ثروتمندان وارد بهشت خواهند شد و بیشتر اهل بهشت فقرا هستند، در حالی که اکثریت اهل دوزخ ثروتمندانند. در انتها، بیان شده که هر روز فرشتگانی در زیر عرش خدا ندا می‌دهند که داشتن چیز کم و کافی از داشتن چیز زیاد که موجب طغیان می‌شود، بهتر است.