گنجور

غزل شمارهٔ ۲۰۰۴

شیرمردا تو چه ترسی ز سگ لاغرشان
برکش آن تیغ چو پولاد و بزن بر سرشان
چون ملک ساخته خود را به پر و بال دروغ
همه دیوند که ابلیس بود مهترشان
همه قلبند و سیه چون بزنی بر سر سنگ
هین چرا غره شدستی تو به سیم و زرشان

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شیرمردا تو چه ترسی ز سگ لاغرشان
برکش آن تیغ چو پولاد و بزن بر سرشان
هوش مصنوعی: ای مردان شجاع، چرا از سگ‌های لاغر می‌ترسید؟ شمشیر خود را که همچون فولاد تیز است، بردارید و به سوی آن‌ها بزنید.
چون ملک ساخته خود را به پر و بال دروغ
همه دیوند که ابلیس بود مهترشان
هوش مصنوعی: زمانی که خداوند انسان را آفرید، همه موجودات دروغین و نادرست به او حسادت کردند و ابلیس به عنوان سرمدار و رئیس آن‌ها شد.
همه قلبند و سیه چون بزنی بر سر سنگ
هین چرا غره شدستی تو به سیم و زرشان
هوش مصنوعی: همه انسان‌ها مانند قلب هستند و وقتی بر سنگ سختی ضربه می‌زنند، سیاه و تیره می‌شوند. پس چرا تو به زیبایی و ثروت آنها مغرور شده‌ای؟

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۰۰۴ به خوانش عندلیب

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"شیر مردا"
با صدای محسن چاوشی (آلبوم من خود آن سیزدهم)

حاشیه ها

1391/11/01 12:02

با صدای محسن چاوشی فوق العاده شده این غزل

1391/11/10 16:02
h.h & maq

چاوشی این متن قشنگو ،زشت نخونده

1391/11/11 17:02
حسین

اومدم ببینم معنی این غزل چیه که استاد چاوشی خونده....؟؟؟؟؟؟؟ دیدم همه از محسن دارن میگن!!!! :)

1391/11/13 14:02
hamed

خداییش قشنگ خونده

1391/12/19 12:02

معنی شعر برای علاقمندان:
بیت اول: از سگان (خدمتکاران یا سربازان) شان ترسی نداشته باش ، تو شمشیر حق محورت را بکش و نابودشان کن.
بیت دوم: پادشاهی که تاج و تخت خود را بر پایه دروغ می سازد ، هم پیمان دیوان و شیاطین است.
بیت سوم: این دارایی هایی که در دست دارند با یک اتفاق رنگ می بازد. تو به دارایی های طلایشان چشم ندوز.

1391/12/25 01:02
امیر

محسن جان یه دنیا ممنونم ازت,منکه هرگز به سلیقه هات شک نداشتم. از پس اینم بر اومدی,انشاالله همیشه تو کارات موفق باشی. دعای ما پشتته.

1391/12/02 09:03
صادق

فکر کنم مولانا هم هوس کهریزک کرده

1391/12/05 22:03
مجید

خداییش من تو کف سلبقتم داش محسن........

1391/12/07 13:03
مهدی

به قول Eminem که میگه I'm not afraid
مولوی ام داره همینو میگه

1401/01/15 21:04
حسین hsynnjfqlybygy@gmail.com

البته در اصل استاد مولانا فرمودن و ایشون هم از همین مفهوم استاد رو برداشتن😂

1391/12/08 09:03
بهزاد

واقعا باید از محسن چاووشی تقدیر کرد با این کارش جوان هایی که تا حالا اصلا شاعر های کشورشونو نمیشناختن حالا عاشقانه میان دنبال متن اشعار ....
دمت گرم محسن

1391/12/09 19:03
sajad

همه گفتن که چاووشی خونده اش..اماکسی نگفت معنیش چیه و منظورش چیه و درباب چی جناب مولانا گفته!!!و در آخر محسن چرا خوندتش!!!
واقعا دیدگاهاتون رو حال کردم.............

1391/12/09 19:03
sajad

همه گفتن که چاووشی خونده اش..اماکسی نگفت معنیش چیه و منظورش چیه و درباب چی جناب مولوی گفته!!!و در آخر محسن چرا خوندتش!!!
واقعا دیدگاهاتون رو حال کردم………….

1392/01/21 15:03
حمید

ملک به معنای فرشته است زیرا فرشتگان در سنت شعر فارسی پر و بال دارند
شیطان نیز در آغاز از فرشتگان مقرب درگاه بود و میگویند معلم ملایک بوده.

1392/01/27 19:03
حامد

کاملا درسته....با صدای محسن چاوشی خیلی قشنگه....کاملا پرمعنی...زنده باد مولوی و چاوشی

1392/01/12 11:04
کیا

آهای تدبیر:محسن اگه خوبه اگر بد، تو برو خود را باش-هرکسی آن دِرَوَد عاقبت کار که کِشت!
درود بر سلطان موسیقی ایران:چاوشی کبیر

1392/01/14 12:04
ناشناس

تنها به حسن انتخاب و شجاعت چاووشی احترام می گذارم .اما تنظیم نه چندان قوی خصوصا این که لحن حماسی ندارد و از تم هندی هم استفاده شده است خوشم نیامد و نیز صدای چاووشی صدائی متوسط است .اگر عصار شهامت خواندن این شعر را داشت نتیجه به مراتب بهتر می شد.

1392/02/16 02:05
آریایی

جالب اینجاست که اول آهنگ به صورت تقریبا نامفهومی میگه : "صــــــــــــــــــــــــبر ای ایــــــــــــــــــران" !!!
این شعر حضرت مولانا گویای حال امروز وطن ماست و چاوشی عزیز هم توی خوندنش تا حدود زیادی حق مطلب رو ادا میکنه

1392/02/17 22:05
مسعود

همه ی دوستانی که فکر میکنن محسن چاوشی این شعرو خوب خونه حتمآ این شعرو با صدای استاد شهرام ناظری نشنیدن

1392/02/18 09:05
مبینا

به نظر من محسن چاوشی خودش،صداش،و انتخاب هاش معرکه است و این شعرو خیلی حماسی و تاثیر گذار خونده.

1392/02/20 22:05
عاشقان چاوشی

خیلی دوست داریم تیپ و قیافه ی مخالفان چاوشی عزیز از جمله مسعود و تدبیر رو ببینیم قطعا با این سلیقشون کلی ما رو میخندونن. بذارین مدرک شهرام ناظری توسط چاوشی امضا شه بعد دور بردارید

1400/05/12 10:08
ملیکا رضایی

:|

 

شهرام ناظری خود استادی هستند که از حق نگذریم صدای اساتیدی چون ناظری و شجریان (هم همایون جان و هم استاد گرانقدر محمدرضا)بسیار فراتر از خواننده مان چاووشی هست ؛

اما حقیقت دیگر این هست که چاووشی هم در بین خوانندگانی دیگر به جز اساتید بسیار صدای خوبی دارد و همین صدای خش داری که دارد بسیار دلچسب است ...

1392/03/23 13:05

بیت اول تفسیر گر بیت های بعدی است
گفته چون ملک ساخته خودرا به پر و بال دروغ
یعنی عده ای توسط دروغ و دغل خودشون رو مثل ملک درست کردن و نشون میدن در حالی که با دروغ این کارو کردن
همه دیوند که ابلیس بود مهترشان
ینی اون فرشته ها و ملک ها در اصل دیوند که به ابلیس بی خیالی تکیه داده اند و نسبت به افراد دور ور خود توجهی ندارند اعم از وضع زندگیشان و حکام زور گویی که علیهشان دستور میدهد
همه قلبند و سیه چون زنی بر سر سنگ
ینی این سیاه قلب ها بدرد هیچی نمیخورند حتی به درد زدن اون ها بر سنگ که منظور همون ملک های دروغینند
هین چرا غره شدستی تو به سیم و زرشان
میگه تو الکی به ظاهر اون ها که قدرت در دستشان هست نگاه نکن
و تفسیر اون دو بیت در بیت اول این است که
شیر مردا تو چه ترسی ز سگ لاغرشان
بر کش آن تیغ چو فولاد و بزن بر سرشان
میگه نگاه نکن خودتو باور کن اون تیغی که در دستت داری حالا اعم از زبون رسانه
زبون نطق
زبون قلم و ...
با اون ها مبارزه کن و اون ها رو از ابلیس بی خیالی نجات بده
با تشکر

1404/03/21 13:06
علیرضا بورانی

قلب تو این شعر معنی قلابی میده. این که شما گفتید قلبشون سیاهه جسارتا اشتباهه

1392/03/23 16:05
امین کیخا

این شعر خودش امده و مولانا را هم بیاورید مو به موی ان نمیشود ترجمه شود اما هواجس خیال دیو باشد که خود را فریشته می نماید و خواطر خیال فرشته که در واقعه رخ می نماید

1392/03/23 16:05
ادروک

مولانا در میان یک واقعه دیوزادی دیده است که فرشته پوش بوده است و ان سگ هم من خیولهم و من رجلهم است یعنی سواره و پیادگان انها و ان تیغ بلارک است که سهروردی می فرماید

1392/03/25 01:05
امین کیخا

حمید رضا جان محسن چاووشی یک خواننده موسیقی ( هنیا) پاپ است که صدایی خشدار ،دورگه و زیبا و شعر هایی امروزی دارد و نیز أبیاتی از مولانا و خیام خوانده است من هم اورا گرامی میدارم اما سنجیدن او با استادان آواز مثل سنجیدن ترانه است با اواز هر دو برای مان بایسته هستند ولی اواز گوش کردن پختگی بیشتری می خواهد ولی همین که جوان ترها دوستش دارند فرصتی مناسب دارد که جوان تر ها را به فرهنگ تر کند و البته پاسخ خوبی هم از مردم بویژه جوان ترها می گیرد

1400/05/10 11:08
ملیکا رضایی

درود بی کران...

1392/03/25 09:05
امین کیخا

پاپ می شود مردم پسند و هدف این نوع موسیقی و هنیا همین است . شنیدم که بتهوون وقتی پرنده کوچکی از شاخه گندمی در گندمزار پریده و رفته تنهایی شاخه را درک کرده زیرا در میان دشتی گندم دوباره همبری و همراهی پرنده با ان تک گندم میسر نبوده و پرنده سبک سر و بی توجه به چشم بتهوون امده است و این مایه نگارش یکی از بزرگترین تصنیف های عالم شده است و سد البته که چون منی یک میلیون بار هم که این صحنه را ببینم تأثیر نمی پذیرم اما بتهوون در شگفت امد . شما بنویس و بگو باشد که کسی را سود مند افتد و جوان ترها به شادی و شیطانی کردن شهره اند ولی جا افتادگان و میانسالان به دور اندیشی و حزم درود بر شما

1392/03/10 11:06
فریبرز

بیت اول:
از هیاهوی و سروصدایشان مترس که تو در برابرشان قیاس شیر در مقابل سگی.
بیت دوم:
حتما زیر دستان افراد دیو صفتی هستند که این مکار سروپا حیله، سرورشان هست.
بیت سوم:
اگر خوب بنگری میبینی آنان همگی ظاهر پرداز و درون تهی اند، پس چرا فریب دارایشان را میخوری.
"دورد بر آقای خاص برای برای روبیدن غبار این اشعار."

1392/04/02 16:07
aref

شعر زیبایی سروده مولوی ولی با خواندن این شعر باموزیک بهتر میشود

1392/07/14 01:10
محمد

متاسفانه در کشور ما به تخریب کردن میگن نقد در صورتی که هرکس بخواد نقد کنه باید از دو جهت موضوع رو ببینع وهم ادبیات بدونه البته در این مورد و هم خود یک مخاطب خاص باشد که کارش موسیقی است
شما اینجا فقط به هم توهین میکنید
و در جواب اون فرد که نوشته بود چاووشی سلطان موسیقی ایرانی
موسیقی ایرانی به موسیقی سنتی میگن
بجاش باید بنویسی چاووشی سلطان موسیقی پاپ ایرانی

1392/07/22 20:10
امیر

واقعا مولانا شعر هاش زیبا و پر مفهومه.از محسن چاوشی هم ممنونم که این شعر رو خوند

1392/10/28 16:12
ریحانه

چرا اینقدر دید منفی?خدایی آگه چاووشی جان این شعر رو نمیخوند خیلی از ما نمی آمدیم سراغ این شعر ها پس هم دست شاعر بزرگ ایران درد نکنه هم ممنون از خواننده محبوب اقای چاووشی.مهدیزاده

1393/01/18 20:04
علی

کاملا موافقم که شاعر ارزش بسیار بالائی داره و در قدرت و عظمت مولانا هیچ شکی نیست اما باید این نکته را هم مدنظر قرار داد که کار محسن چاوشی هم در این هیاهوی پاپ های بی معنی ارزش بسیاری داشته. همینکه ما را با اشعار مولانا مانوس تر کرده اند جای تشکر دارد.

1393/06/15 06:09
محمدرضا

آن جا که قدم بر نهاده باشند
گیاه از رستن تن می زند.
باشند تا نفرین دوزخ از دیوان ابلیس پرست چه سازد ٬
که مادران سیاه پوش
داغ داران سبزترین فرزندان آفتاب و باد
هنوز از سجاده سر بر نگرفته اند !

1393/08/20 20:11
امیر

فکر کنم معنی مصرع " همه قلبند و سیه چون بزنی بر سر سنگ " اینچنین باشد که چون آن به سیم و زرها را به سنگ عیار بزنی و بسنجی متوجه خواهی شد که همه تقلبی و بی ارزش هستند .

1393/10/09 11:01
خسروی

آقا چاوشی متأسفانه ملک رو درست نخونده و برای ریتم آهنگ هجا ها و توقف ها رو درست رعایت نکرده ولی نمیده توجه ایشان به اشعار مولوی نستود
اشعار کلاسیک ایرانی ظرفیت بالایی در سبک های پاپ و راک دارند

1393/11/18 00:02
مهدی محمّدی

حضرت مولانا به جای خود، محسن چاووشی هم به جای خود.. عزیزی که از نوع حرف زدنت معلومه خودوتو از بنیان گذاران زبان فارسی میدونی.. خوت برای ترویج ادب فارسی قدمی برداشتی تاحالا؟؟ که برمیگردی چاووشی رو با شب پره و گوگوش و ... مقایسه میکنی؟!!
اگه میبینی تو گنجور، از چاووشی زیاد زیر این ابیاتی که برای آلبوم من خود آن سیزدهم از اشعار مولانا استفاده کرد صحبت میشه فقط بخاطره اینه که بعد از اولین دقایقی که شعر از زبان شاعر سروده شده تا به امروز.. چاووشی بود که در این بین جاانی دوباره به این اشعار زیبا داد
بدون اغراق!

1394/01/16 15:04
رضا

آقای مهدی محمدی همین آقای عزیزی که فرمودی؛(جناب استاد حمید رضا گوهری) از بنیان گذاران همین سایت وزین گنجور هستند که شما خودتون نظرتون رو توش درج کردین !

1394/01/17 15:04
رضا

ضمن تشکر از شما استاد گرامی آقا حمیدرضا محمدی مالک این سایت وزین بابت روشنگری که فرمودید به عرض برسانم بنده به عنوان یک ایرانی مقیم خارج کشور بابت راه اندازی این سایت بسیار بسیار خوب شما تشکر ویژه دارم چرا که در نبود منابع ادبی مکفی در خارج کشور این سایت تا حده زیادی از عطش اینجانب به شعر رو ادب را کاسته. خسته نباشید استاد.

1394/05/26 16:07
احمدرضا

سلام این شعر زیباست و آق محسن هم زیبا خونده! به نظر من باید این شعر رو تقدیم به مذاکره کننده ایران در مذاکرات 1+5 تقدیم کرد.

1394/06/26 13:08
یاسی

صبر ای ایران..
زنده باد محسن چاوشی

1395/02/20 21:05
سیاوش

اشعار مولانا همگی عالی هستن.جا داره تشکر کرد از محسن چاوشی که با زیبایی هر چه تمام تر این شعر رو به همون حالت با صلابت اجرا کردن

1396/01/26 09:03
میثم شفیعی

دوستانی که میگن محسن چاوشی ملودی حماسی نزاشته رو این شعر و ملودی بی ربط گذاشته بدونن که محسن چاوشی غریب به پنج سال بخاطر این تراک مجوز انتشار کل آلبوم من خود آن سیزدهم رو نداشت. بیت الحاقی محسن چاوشی به این غزل هم توسط وزارت ارشاد حذف شد که میخوانید"از زنگ لشکر آمد بر قلب لشکرش زن/
ای سرفراز مردی مردانه بر سرش زن" . چندین ملودی و تنظیم حماسی محسن چاوشی بر روی این شعر مجوز نگرفت. محسن چاوشی هم با اضافه کردن آوای گروه کر که میگه"صبر ای ایران"به اول تراک پیامش رو کاملا رسوند. درود بر محسن چاوشی

1396/06/31 09:08
سالار

با سلام و درود به دوستان،بنظر بنده بیت اول را که به سادگی رد میشویم بظاهر معنی درست و واضح است،کمی پیچیدگی دارد که مرا سردرگم کرده،لطفأ کمک کنید اساتید.
مگر تیغ چو پولاد میشود؟ مگر پولاد جنس تیغ نیست؟ و از طرفی طبق دانسته های من پولاد نماد بر سر کوفتن مانند چماق نیست که هر کس چماق را میشنود بیاد برسر کوبیدن میافتد،فلذا استفاده نمادین هم نمیشود،لطفأ دریافتتان را بمن هم بازگو کنید.

1396/06/04 01:09
احمد

استاد بزرگ و مسلم موسیقی ایران،محسن چاووشی عزیز،از این که با صدای خاصت اشعار این بزرگان را تو زمانه ی معاصر زنده میکنی ممنونیم.یا علی

1400/05/10 11:08
ملیکا رضایی

یاد استاد عزیز خوش صدای ایران زمین ،شجریان گرامی مبارک ...

 

1396/07/24 13:09
وحید صفاری

درود بی کران به روح زنده مولانا
از جناب امین کیخا سپاسگزارم

1397/08/14 22:11
محمد امین زواری

خیلی عجیبه
ما کلا همین یه شاعر رو انگار داریم...
میشه حدودی گفت 80-90%شعر های شنیده شده یا خونده شده و به گوش آشنا ی فارسی مال مولوی ه
بعد هالیوود باید بیا راجع بهش فیلم بسازه بخواد تمام تلاششان بکنه تا شخصیتشو تخریب کنه .... از عشق شمس و دختر مولوی بگیر تا ...خود مولوی و شمس ...
بعد ما هر چی فیلم ساز داریم داره فیلم کمدی ضد فرهنگی میسازه یا گرفته خوابیده....

1398/10/29 20:12
هادی

در ضمن در نبوغ استاد مولانا شکی نیست ولی شمایی ک میخاین افراد باز دید کننده معنی و مفهوم اصلی غزلو بدونن خودتون معانی مختلفشو بنویسین بزارین مردم نظرشونو بدن. اینجوری بهتره
در ضمن سیر پیشرفت متن اهنگ های اقای چاوشی هم باید در نظر گرفت که از پاپ های کلیشه ایی بیشتر ب متن های مفهومی یا خاص تر روی اورد و این در نوع خودش عالیه لزومی نداره حتمن اشعار شاعرای قدیمی ودوست داشتنیمون باید با سبک سنتی خونده بشه اگه بشه ی موسیقیه پاپ خوشگل ازش دراورد ک خیلی خوبه مستمع حداقل با شاعرامون اشنا میشه در درجه بعدی سراغ متن و مفهوم اهنگ میره که باز هم چیز خوبی گیرش میاد

1398/11/22 17:01
نوید شیر مردی

سلام
دوستان نمی‌دونم چرا بعضی از اساتید اینقدر مسایل رو پیچیده میکنن و هی سعی دارن منظور مولوی رو تفسیر به نظر خودشون بکنن!!!
ملک دقیقا خود فرشته هست نه شاه و امپراطور و .... چون هیچ شاهی در تاریخ پر و بال نداشته و این واضحه که تنها ملک بالدار همون فرشتگانند که در نظر حضرت مولوی پر و بالی از دروغ دارند. پر واضح است که این فرشتگان مهتری مهتر از شیطان برایشان متصور نخواهد بود .
و حالا مولوی میگه تو چرا میترسی از این فرشتگان دروغ و تزویر تو خودت اصل هستی و آنها فقط توهم هستند ، پس بردار اون پتک ابراهیمی همچون فولادت رو و بشکن این بت‌های ساخته در ذهنت رو که لیاقت انسان خداییه و لیاقت اون فرشتگان خدمت به خدای...

1398/11/28 17:01
امیر طالب زاده

با سلام.مصرع سوم رو ایشون یا اشتباه برداشت کردن یا بنا به اقتضا تعمدا تغییر دادن.نحوه خوندن ایشون جوریه که این معنا رو به ذهن متبادر می کنه: به دلیل این که حاکم/پادشاه سراسر دروغگو است.
در حالی که معنای صحیح اینه: ( فرد مورد نظر) مانند فرشته( منظور ابلیس که از ملائک بود) پر از دروغ و نیرنگ است.
اشکال کار در نحوه تلفظ "چو" و " ملک" است.

1400/02/02 00:05

شیرمردا تو چه ترسی ز سگ لاغرشان
برکش آن تیغ چو پولاد و بزن بر سرشان
شیر در اکثر نمادشناسی‌های غربی و شرقی به معنیِ پروردگار، حق، شور، نیرو و خصوصا در اشعار مولوی نشانه‌ی انسانی کامل و منزه است. سگ در فرهنگ فارسی یا نشانِ وفاداری است و یا (خصوصا در این شعر) بنده‌ای خوار و خفیف، نجس و پر از سر و صدا و ادعاهای پوشالی. شمشیر نه تنها به معنیِ ابزارِ مبارزه و نشان از دلیری است، بلکه در نمادشناسیِ غربی به عنصرِ باد و قوه‌ی فکر و ذهن مربوط است. در واقع فکر کردن، سخن گفتن، بحث کردن و تحلیل کردن به شمشیربازی تشبیه می‌شود. پس یکی از برداشتهایی که می‌توان از بیت کرد بدین شکل است:
ای تو خواننده‌ی این شعر، که در هر لحظه از زندگی چون شیر، بر هستی و روزگارت حکمرانی کرده‌ای و تا به اینجا زنده و پویا و عاشق بوده‌ای، هیچ ترسی از واق واق و حرف و حدیث‌ها و قضاوت‌های این سگانِ لاغری که از روی حرص و حسادت بر تو خرده می‌گیرند، نداشته باش. شمشیرِ برانِ ذهن را بیرون بکش و با نشان دادنِ توان و خرد و دانش‌ات بر آنها آشکار کن کی شیر و کی سگ است.
چون ملک ساخته خود را به پر و بال دروغ
همه دیوند که ابلیس بود مهترشان
در قرآن، ابلیس مقرب‌ترین، محبوب‌ترین، بهترین و «مهترین» فرشته‌ی خدا بود که بر آدم حسادت کرد و از آن جایگاهِ والا به شیطان رجیم تنزل یافت. در این بیت مولوی انسان‌هایی که با دروغ و ریا و دورویی خود را در جامعه و میان مردم، دیندار و خداپرست و بشردوست و مهربان نشان می‌دهند ولی در خفا و در سینه پر از نفرت و کینه و حسادت و خودپرستی هستند به دیو‌هایی تشبیه می‌کند که بال و پر‌های مصنوعی برای خود درسته کرده تا به خیال خود به بهشت برین برسند. زیباییِ این بیت در این است که مولوی در لفافه می‌گوید چه فرشته‌ی واقعی باشی و چه دیوِِ دروغین در هر دو صورت «مهترین» فرشته ابلیس و «کهترین» دیو شیطان است. تو «آدم» هستی، خلقتی ورای فرشته و دیو. به بیانِ دیگر، با صرفا آدمی مومن و درستکار بودن، تو شاید فرشته شوی ولی موهبت و جایگاهِ توی آدم بیشتر از اینهاست.
همه قلبند و سیه چون بزنی بر سر سنگ
هین چرا غره شدستی تو به سیم و زرشان
در گذشته که پولِ موجود در جامعه به شکل سکه‌های طلا و نفره بود، یکی از راه‌های شناختِ سکه‌های تقلبی (زراندود) از واقعی، ضربه زدن یا سهان کشیدن روی آن بود که مشخص شود این سکه‌ای از آهن و مس و سرب با روکشی از طلاست یا خیر. مولوی در ادامه‌ی توصیفِ این فرشته/دیو/سگان می‌گوید آنها
سکه‌هایی تقلبی هستند که با زدن به سرشان حقیقتِ سیاهِ درونشان مشخص می‌شود. شاید اشاره به این دارد که اگر با آنها بحث کنی، این ظاهرِ سگ/فرشته/طلا کنار می‌رود و لاغری/دیوی/سیاهی آنها مشخص می‌شود. «غره» امروزه به معنی فخر فروشی است ولی در فارسی قدیمی‌تر به معنی فریفته شدن بود. پس مولوی به هشدار می‌گوید چرا با دیدنِ طلا و پول و مال و جاه و مقامِ اینها فریب خورده‌ای و خود را باخته‌ای؟ در واقع تمامِ داشته‌های دنیویِ ما (از پول تا فرزند و آبرو و ...) هرچقدر هم زیاد، هرگز نشان‌دهنده‌ی والایی و ارزشِ ملکوتیِ دل و جانِ زیبای ما نیست.
در واقع هر سه بیتِ این غزل یک معنی را تکرار می‌کنند در سه تصویر‌سازیِ متفاوت:
ای خواننده‌ی شعر
تو مخلوقی برازنده، زیبا، شجاع و مستحق هستی
نگذار حرف و حدیثِ از سر حسودی، سخنانِ دروغینِ و قضاوت‌های کوته‌بینانه‌ی دیگران این باور را از تو بگیرد و شک و ترس و ناامیدی در دل‌ات بیاندازد
تو همچو شیری در مقابلِ سگان
تو همچو آدمی در مقابلِ فرشتگان و دیو‌ها
تو همچو طلای زردی در مقابل سکه‌های سیاه
سخنان و اعمال و داشته‌های تو از واق واقِ قضاوت‌شان و عبادت‌های دروغینِ‌شان و مال و منالِ دنیوی‌شان بسی ارزشمند‌تر و قدرتمند‌تر است ... برکش آن تیغِِ چو پولاد و بزن بر سرشان ... تا خموش گردند.

1400/06/31 10:08
آروین یوسفی

شیرمردا تو چه ترسی ز سگ لاغرشان
برکش آن تیغ چو پولاد و بزن بر سرشان

ای دلیرمردِ شیر صفت، چه ترسی از سگان لاغر و ناتوان آنها داری؟ شمشیر حق طلبی برکش و مغلوبشان کن زیرا که تو از آنان والاتر و قوی تر هستی. 


چون ملک ساخته خود را به پر و بال دروغ
همه دیوند که ابلیس بود مهترشان

آنها (ظالمان زمان) خود را مقدس و همچون فرشتگان پاک مینمایند؛ حال آنکه در واقع همگی بسان دیو بی رحم و ترستاکند، که گویی شیطان پیشوای آنان است.


همه قلبند و سیه چون بزنی بر سر سنگ
هین چرا غره شدستی تو به سیم و زرشان

ظالمان چون سکه های تقلبی روی زرین و میان مسی هستند که این تقلبی بودن، به وقت آزمودن آن ها (اشاره به استفاده از سنگ محک برای تشخیص طلا از بدل) نمایان میشود. پس چرا فریب این سیم و زر دروغین و ظاهری آنها را خوری و حامی آنان باشی؟

پس

برکش آن تیغ چو پولاد و بزن بر سرشان...