گنجور

بخش ۲۹ - عرضه داشتن ترجمهٔ نیمه‌کارهٔ کلیله و دمنه به پادشاه

و چون بعضی پرداخته گشت ذکر ان بسمع مبارک اعلی قاهری شاهنشاهی. اسمعه الله المسار و المحاب. رسید و جزوی چند بعز تامل عالی مشرف شد. از آنجا که کمال سخن شناسی و تمییز پادشاهانه است آن را پسندیده داشت و شرف احماد و ارتضا ارزانی فرمود، و مثالی رسانیدند مبنی بر ابواب کرامت و تمنیت و مقصور بر انواع بنده پروری و عاطفت که: هم بر این سیاقت بباید پرداخت و دیباجه را بالقاب مجلس ما مطرز گردانید؛ و این بنده را بدان قوت دل و استظهار و سروری و افتخار حاصل آمد و با دهشت هرچه تمامتر در این خدمت خوض نموده شد، که بندگان را از امتثال فرمان چاره نباشد؛ و الا جهانیان را مقرر است که بدیهه رای و اول فکرت شاهنشاه دنیا، اعلی الله شانه و خلد ملکه و سلطانه، نمودار عقل کل و راه بر روح قدس است، نه از تامل اشارات و تجارب این کتاب خاطر انور قاهری را تشحیذی صورت توان کرد و نه از مطالعت این عبارات الفاظ درفشان شاهنشاهی را مددی تواند بود.

تحفه چگونه آرم نزدیک تو سخن؟!
آب حیات تحفه کی آرد به سوی جان؟!
گل را چه گرد خیزد از ده گلاب‌زن؟ !
مه را چه ورغ بندد از صد چراغ‌دان؟!
بخش ۲۸ - دربارهٔ روش ترجمه و تألیف نصرالله منشی: و هم بر این نمط افتتاح کرده شد، و شرایط سخن آرایی در تضمین امثال و تلفیق ابیات و شرح رموز واشارات تقدیم نموده آمد، و ترجمه و تشبیب آن کرده شد، و یک باب که بر ذکر برزویه طبیب مقصور است و ببزرجمهر منسوب هرچه موجزتر پرداخته شد چه بنای آن بر حکایت است. و هر معنی که از پیرایه سیاست کلی و حلیت حکمت اصلی عاطل باشد اگر کسی خواهد که بلباس عاریتی آن را بیاراید بهیچ تکلف جمال نگیرد، و هرگاه که بر ناقدان حکیم مبر زان استاد گذرد بزیور او التفات ننمایند و هراینه در معرض فضیحت افتد. و آن اطناب و بمبالغت مواردت از داستان شیر و گاو آغاز افتاده ست که اصل آنست، و در بستان علم و حکمت بر خوانندگان این کتاب از آنجا گشاده شود.بخش ۳۰ - در تمجید از سخن‌شناسی پادشاه: اما بدین مثال این بنده و بنده زاده را تشریفی هرچه بزرگتر و تربیتی هرچه تمامتر بود، و مباهات و مفاخرت هرچه وافرتر افزود، و ثواب آن روزگار همایون اعلی را مدخر گشت. و نیز اگر ملوک گذشته که نام ایشان در مقدمه این فصل آورده شده ست از این نوع توفیقی یافتند و سخنان حکما را عزیز داشت تا ذکر ایشان از آن جهت بروجه روزگار باقی ماند، امروز که زمانه در طاعت و فلک در متابعت رای و رایت خداوند عالم سلطان عادل اعظم شاهنشاه بنی آدم ولی النعیم مالک رقاب الامم، اعلی الله رایه و رایته و نصر جنده والویته، آمده ست، و عنان کامگاری و زمان جهان داری بعدل و رحمت وباس و سیاست ملکانه سپرده - و مزیت و رجحان این پادشاه دین دار در مکارم خاندان مبارک و فضایل ذات بی نظیر، بر پادشاهان عصر و ملوک دهر ماضی و باقی، ازان ظاهر تر است که بندگان را دران باطناب و اسهابی حاجت افتد که

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و چون بعضی پرداخته گشت ذکر ان بسمع مبارک اعلی قاهری شاهنشاهی. اسمعه الله المسار و المحاب. رسید و جزوی چند بعز تامل عالی مشرف شد. از آنجا که کمال سخن شناسی و تمییز پادشاهانه است آن را پسندیده داشت و شرف احماد و ارتضا ارزانی فرمود، و مثالی رسانیدند مبنی بر ابواب کرامت و تمنیت و مقصور بر انواع بنده پروری و عاطفت که: هم بر این سیاقت بباید پرداخت و دیباجه را بالقاب مجلس ما مطرز گردانید؛ و این بنده را بدان قوت دل و استظهار و سروری و افتخار حاصل آمد و با دهشت هرچه تمامتر در این خدمت خوض نموده شد، که بندگان را از امتثال فرمان چاره نباشد؛ و الا جهانیان را مقرر است که بدیهه رای و اول فکرت شاهنشاه دنیا، اعلی الله شانه و خلد ملکه و سلطانه، نمودار عقل کل و راه بر روح قدس است، نه از تامل اشارات و تجارب این کتاب خاطر انور قاهری را تشحیذی صورت توان کرد و نه از مطالعت این عبارات الفاظ درفشان شاهنشاهی را مددی تواند بود.
هوش مصنوعی: وقتی که برخی از موضوعات مطرح شد، به گوش مبارک شاه قاهر رسید. او این مسائل را با دقت بررسی کرده و از آن‌ها رضایت داشت. پادشاه به خاطر توانایی‌اش در سخن‌وری و تجزیه و تحلیل، این مطالب را پسندید و نشان از بزرگی و تقدیر خود به آن‌ها ارزانی داشت. مثالی آورده شد که بیانگر بخشش و محبت و نحوه‌ی رفتار با بندگان بود. او تأکید کرد که باید به این موضوعات توجه کرد و آن‌ها را با عناوین مناسب به خوبی در مجلس ارائه داد. این نشان‌دهنده‌ی قدرتمندی و افتخار آن بنده بود که با تمام احترام و جدیت به این کار مشغول شد، زیرا رعایت دستورات پادشاه ضرورتی غیرقابل اجتناب بود. همچنین، بر همگان روشن است که افکار و ایده‌های پادشاه به‌عنوان عقل کل و راهنمایی برای ارواح، نیاز به تأمل و بررسی ندارد و کلمات و عبارات او نیاز به توجیهی از جنبه‌های مختلف ندارند.
تحفه چگونه آرم نزدیک تو سخن؟!
آب حیات تحفه کی آرد به سوی جان؟!
هوش مصنوعی: چطور می‌توانم سخن با ارزشی به تو تقدیم کنم؟! فرزند زندگی بخشی که جان را سیراب کند، چه زمانی به سوی من می‌آید؟
گل را چه گرد خیزد از ده گلاب‌زن؟ !
مه را چه ورغ بندد از صد چراغ‌دان؟!
هوش مصنوعی: چرا گل از دهن گلاب‌زن بکشید؟ مه از صد چراغ‌دان چه بهره‌ای می‌برد؟