فی مدح مسلم بن عقیل و رثائه سلام الله علیه
ای قبلۀ عقول و امام بنی عقیل
صلوات بر تو باد بالإشراق و الأصیل
ای بدر مکه، نور حرم، ماه بی نظیر
وی مالک رقاب امم، شاه بی بدیل
ای درگه تو کعبۀ آمال هر فریق
وی خرگه تو قبلۀ آمال هر قبیل
ای در منای عشق وفا اولین ذبیح
وی در مقام صبر و صفا دومین خلیل
ای طرۀ ترا شده و اللیل رهنما
وی روی نازنین ترا والضحی دلیل
ای سرو معتدل که بمیزان عدل نیست
در اعتدال شاخۀ سرو ترا عدیل
یک نفخه ای ز بوی تو هر هشت باغ خلد
یک رشحه ای ز کوثر لعل تو سلسبیل
در گوهر فلک نبود قدرت کمال
چشم فلک ندیده جمالی چنین جمیل
ای تشنگان بادیه را خضر رهنما
در وادی ضلال توئی هادی سبیل
ای یکه تاز رزم و سرافراز بزم عزم
کز جان و دل معارف حق را شدی کفیل
شاه خواص را بلیاقت سفیر خاص
افزود بر جلال تو این رتبۀ جلیل
ای در کمند طائفهٔ بیوفا اسیر
وی در میان فرقۀ دور از خدا ذلیل
بستند با تو عهد و شکستند کوفیان
آوخ ز بیوفائی آن مردم رذیل
بیخانمان بکوفه فتادی غریب وار
ای منزل رفیع تو مأوای هر نزیل
شد ادعا و نسل خطازادۀ زیاد
داد ستم بداد بر آن عنصر اصیل
کی عاقر ثمود جفائی چنین نمود
از باد رفت واقعۀ ناقه و فصیل
هرگز ندیده هیچ مسلمان ز کفاری
ظلمی که دید مسلم از آن کافر محیل
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای قبلۀ عقول و امام بنی عقیل
صلوات بر تو باد بالإشراق و الأصیل
هوش مصنوعی: ای مرکز تفکرها و پیشوای بنی عقیل، درود بر تو باد در صبح و عصر.
ای بدر مکه، نور حرم، ماه بی نظیر
وی مالک رقاب امم، شاه بی بدیل
هوش مصنوعی: ای ماه درخشان مکه، ای روشنی حرم، تویی بینظیر و تنها، و تویی که بر گردن ملتها سلطنت داری، ای پادشاه بیهمتا.
ای درگه تو کعبۀ آمال هر فریق
وی خرگه تو قبلۀ آمال هر قبیل
هوش مصنوعی: ای محل تو، مرکز آرزوهای هر گروه و جماعت، و ای خانهات، مقصد آرزوهای هر قبیله و ملت.
ای در منای عشق وفا اولین ذبیح
وی در مقام صبر و صفا دومین خلیل
هوش مصنوعی: ای کسی که در عشق وفاداری، تو اولین قربانی هستی و در مقام صبر و صفا، تو دومین خلیل هستی.
ای طرۀ ترا شده و اللیل رهنما
وی روی نازنین ترا والضحی دلیل
هوش مصنوعی: ای زیبایی که تار موی تو در شب راهنمای من است و چهره نازنینت در روشنایی روز نشانه و راهبر من میباشد.
ای سرو معتدل که بمیزان عدل نیست
در اعتدال شاخۀ سرو ترا عدیل
هوش مصنوعی: ای سرو خوش قامت و نرم، درختان دیگر با تو همتراز نیستند. شاخۀ تو، در زیبایی و اعتدال، همتای دیگری ندارد.
یک نفخه ای ز بوی تو هر هشت باغ خلد
یک رشحه ای ز کوثر لعل تو سلسبیل
هوش مصنوعی: بوی تو به قدری خوشایند است که تمام باغهای بهشت را پر کرده و قطرهای از آن به اندازهای tranquil است که مانند آب زلال بهشتی میماند.
در گوهر فلک نبود قدرت کمال
چشم فلک ندیده جمالی چنین جمیل
هوش مصنوعی: در آسمان، چیزی به ارزش و زیبایی چهره این موجود نیکو نیست و چنین زیبایی را چشم آسمان هرگز ندیده است.
ای تشنگان بادیه را خضر رهنما
در وادی ضلال توئی هادی سبیل
هوش مصنوعی: ای تشنگان مسیر بیابان، خضر (پیشوای دانا) شما را در راهی که به گمراهی میانجامد، راهنمایی میکند و شما را به سوی حقیقت رهنما میسازد.
ای یکه تاز رزم و سرافراز بزم عزم
کز جان و دل معارف حق را شدی کفیل
هوش مصنوعی: ای کسی که در میدان جنگ بیرقیب و در مجالس شادی سرافراز هستی، تو که با تمام وجود و جانت به دفاع از حق پرداختهای و معارف آن را پاسداری میکنی.
شاه خواص را بلیاقت سفیر خاص
افزود بر جلال تو این رتبۀ جلیل
هوش مصنوعی: سلطنت با شایستگی خود، مقام ویژهای به سفیر خاص اعطا کرد و به این وسیله بر عظمت تو افزود.
ای در کمند طائفهٔ بیوفا اسیر
وی در میان فرقۀ دور از خدا ذلیل
هوش مصنوعی: ای کسی که در دام گروه بیوفا گرفتار شدهای، تو در میان جماعتی قرار داری که از خدا دورند و در ذلت به سر میبرند.
بستند با تو عهد و شکستند کوفیان
آوخ ز بیوفائی آن مردم رذیل
هوش مصنوعی: کوفیان با تو پیمان بستند ولی عهد خود را شکستند. افسوس بر بیوفایی این مردم پست و رذل!
بیخانمان بکوفه فتادی غریب وار
ای منزل رفیع تو مأوای هر نزیل
هوش مصنوعی: بیخانمان به کوفه رفتی و همچون یک غریبه احساس تنهایی میکنی. ای جایگاه بلند مرتبت، تو پناهگاه هر کسی هستی که به اینجا میآید.
شد ادعا و نسل خطازادۀ زیاد
داد ستم بداد بر آن عنصر اصیل
هوش مصنوعی: نسلها به خاطر ظلم و ستم دچار ادعا و فخر فروشی شدند و این ظلم بر آن عنصر باارزش و اصیل تاثیر گذاشت.
کی عاقر ثمود جفائی چنین نمود
از باد رفت واقعۀ ناقه و فصیل
هوش مصنوعی: این بیت به ماجرای قوم ثمود اشاره دارد که چگونه با حیوانی خاص به نام ناقه بدرفتاری کردند. این بدرفتاری باعث شد که پیامدهای ناگواری برای آنها به وجود آید. به نوعی، این پند را به ما میدهد که نتیجه عمل زشت آنها همچنان در تاریخ باقی مانده است.
هرگز ندیده هیچ مسلمان ز کفاری
ظلمی که دید مسلم از آن کافر محیل
هوش مصنوعی: هیچ مسلمانی هرگز ظلمی از کفار ندیده که مسلمانی از آن کافر حیلهگر تجربه کرده باشد.