گنجور

۱۶ - النوبة الاولى

قوله تعالی: وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعاً و آن روز که برانگیزانیم ایشان را همه بهم یا مَعْشَرَ الْجِنِّ و گوئیم: ای گروه پریان! قَدِ اسْتَکْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ بس فراوان در دست آوردید از آدمیان وَ قالَ أَوْلِیاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ و گویند موافقان ایشان از مردمان، رَبَّنَا خداوند ما! اسْتَمْتَعَ بَعْضُنا بِبَعْضٍ ما با یکدیگر جهان داشتیم، و در برخورداری بیکدیگر دنیا را باز گذاشتیم وَ بَلَغْنا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنا و بدرنگی که ما را نامزد کرده بودی رسیدیم قالَ گوید اللَّه ایشان را: النَّارُ مَثْواکُمْ آتش بودن گاه شما و جای شما خالِدِینَ فِیها جاوید در آن إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ مگر آن مقدار که اللَّه خواست که در آتش نباشند إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۱۲۸) خداوند تو دانایی است راست دان.

وَ کَذلِکَ و هم چنان نُوَلِّی بَعْضَ الظَّالِمِینَ بَعْضاً بدان را در دست یکدیگر میدهیم و فرا یکدیگر میرسانیم و بیکدیگر می‌افکنیم بِما کانُوا یَکْسِبُونَ (۱۲۹) بآن کرد که میکنند.

مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ‌ ای گروه پریان و مردمان! لَمْ یَأْتِکُمْ‌ نیامد بشما پیش ازین‌ رُسُلٌ مِنْکُمْ‌ فرستادگانی از شماقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیاتِی‌ که میخواندند بر شما سخنان من یُنْذِرُونَکُمْ‌ و شما را بیم می‌نمودند و می‌آگاهانیدند قاءَ یَوْمِکُمْ هذا دیدن روز شما این روز شما هن الُوا مقرّ آیند و گویند:هِدْنا عَلی‌ أَنْفُسِنا گواهی دهیم بر خویشتن غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا و فرهیفته کرد ایشان را زندگانی این جهانی شَهِدُوا عَلی‌ أَنْفُسِهِمْ‌ و گواهی دهند بر خویشتن‌ انَّهُمْ کانُوا کافِرِینَ‌ (۱۳۰) که درین جهان کافران بودند.

ذلِکَ آن أَنْ لَمْ یَکُنْ رَبُّکَ از بهر آنست تا بدانند که خدای تو بر آن نیست و نخواست مُهْلِکَ الْقُری‌ بِظُلْمٍ که مردمان شهرها را هلاک کند به بیداد وَ أَهْلُها غافِلُونَ (۱۳۱) و اهل آن شهرها غافل و ناآگاه.

وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ و هر کس را اندازه‌ای است و پایه‌ای مِمَّا عَمِلُوا از آنچه میکنند از نیکی و بدی وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ (۱۳۳) و خداوند تو از آنچه میکنند ناآگاه نیست.

وَ رَبُّکَ الْغَنِیُّ و خداوند تو بی‌نیاز است ذُو الرَّحْمَةِ با مهربانی إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ اگر خواهد ببرد شما را از دنیا وَ یَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِکُمْ ما یَشاءُ و تواند که پس شما در زمین نشاند آنچه خواهد از خلق خویش کَما أَنْشَأَکُمْ مِنْ ذُرِّیَّةِ قَوْمٍ آخَرِینَ (۱۳۳) چنان که شما را آفرید از نژاد گروهان دیگر که پیش وا بودند، و توانست.

إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ آنچه شما را وعده میدهند و بیم مینمایند آمدنی است وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ (۱۳۴) و شما آن نه‌اید که پیش شید.

قُلْ یا قَوْمِ گوی ای قوم! اعْمَلُوا عَلی‌ مَکانَتِکُمْ همین که میکنید میکنید إِنِّی عامِلٌ که من اینکه می‌کنم می‌خواهم کرد فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ آری آگاه شید و بدانید مَنْ تَکُونُ لَهُ عاقِبَةُ الدَّارِ که پیروزی سرانجام کراست إِنَّهُ لا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ (۱۳۵) ستمکاران بر خویشتن پیروز و سودمند نیایند.

وَ جَعَلُوا لِلَّهِ و خدای را کردند و بریدند مِمَّا ذَرَأَ از آنچه آفرید مِنَ الْحَرْثِ وَ الْأَنْعامِ از کشت و چهار پای نَصِیباً بهره‌ای فَقالُوا هذا لِلَّهِ میگفتند این یک تیر اللَّه راست بِزَعْمِهِمْ بآن گزاف گفتن خویش میگفتند وَ هذا لِشُرَکائِنا و آن دیگر تیر را میگفتند که آن انبازان ما است با خدای فَما کانَ لِشُرَکائِهِمْ هر چه انبازان ایشان را بودید فَلا یَصِلُ إِلَی اللَّهِ بخدای نمی‌رسیدید وَ ما کانَ لِلَّهِ و هر چه خدای را بود فَهُوَ یَصِلُ إِلی‌ شُرَکائِهِمْ بانبازان ایشان می‌رسیدید ساءَ ما یَحْکُمُونَ (۱۳۶) بد کار میکردند و کژ داوری و ناسزا بخشی.

وَ کَذلِکَ زَیَّنَ و هم چنان برآراست لِکَثِیرٍ مِنَ الْمُشْرِکِینَ فراوانی را از مشرکان قَتْلَ أَوْلادِهِمْ کشتن فرزندان ایشان شُرَکاؤُهُمْ انبازان ایشان لِیُرْدُوهُمْ تا ایشان را هلاک میکردند وَ لِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ و دین ایشان بر ایشان شوریده میکردند وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ و اگر خدا خواستی که ایشان نکنند ما فَعَلُوهُ نکردندی فَذَرْهُمْ وَ ما یَفْتَرُونَ (۱۳۷) گذار ایشان را و آن دروغ که میسازند.

وَ قالُوا و گفتند هذِهِ أَنْعامٌ وَ حَرْثٌ آن چهارپایان را و آن کشت را که خود حرام کرده بودند بتان را حِجْرٌ که آن حرام است و محرم بر خلق لا یَطْعَمُها بنچشد آن را إِلَّا مَنْ نَشاءُ مگر آنکه میخواهیم بِزَعْمِهِمْ بگزاف گفت ایشان وَ أَنْعامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُها و چهار پایانی که پشتهای ایشان حرام میداشتند بر نشستن وَ أَنْعامٌ لا یَذْکُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهَا چهارپایانی که بر کشتن آن خدای را نام نمی‌بردند افْتِراءً عَلَیْهِ این همه میکردند بدروغ ساختن بر خدای سَیَجْزِیهِمْ پاداش دهد اللَّه ایشان را بِما کانُوا یَفْتَرُونَ (۱۳۸) بآن دروغها که میگفتند.

وَ قالُوا ما فِی بُطُونِ هذِهِ الْأَنْعامِ و میگفتند آنچه در شکمهای این جانوران است از بار خالِصَةٌ لِذُکُورِنا حلال است مردان ما را خوردن آن وَ مُحَرَّمٌ عَلی‌ أَزْواجِنا و حرام کرده است بر زنان ما خوردن آن، وَ إِنْ یَکُنْ مَیْتَةً و اگر آنچه در شکم آبستن بود مرداری بود فَهُمْ فِیهِ شُرَکاءُ خوردن آن مردان و زنان را حلالست سَیَجْزِیهِمْ وَصْفَهُمْ آری پاداش دهد اللَّه ایشان را بآن صفت که میکردند إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۱۳۹) اللَّه دانای است راست دان.

قَدْ خَسِرَ زیان کار شدند و نومید ماندند الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ ایشان که فرزندان خویش را کشتند سَفَهاً بِغَیْرِ عِلْمٍ بسست رأیی و بی‌خردی بی‌هیچ دانش وَ حَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ و حرام کردند آنچه اللَّه ایشان را روزی کرده بود افْتِراءً عَلَی اللَّهِ بدروغ نهادن بر خدای قَدْ ضَلُّوا بیراه شدند و گم گشتند وَ ما کانُوا مُهْتَدِینَ (۱۴۰) و بر راه راست نبودند.

۱۵ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ بدان که رب العزّة جل جلاله، و تقدست اسماؤه، و تعالت صفاته، و توالت آلاؤه و نعماؤه، بجلال قدرت و کمال عزت خلق را بیافرید، و بلطافت صنعت و نظر حکمت و کرم بی‌نهایت ایشان را تربیت کرد، و نعمتهای بی‌نهایت هم از روی ظاهرهم از روی باطن بر ایشان تمام کرد، گفت: «وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً». آن گه از بنده شکر نعمت درخواست، گفت: «وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ». اگر شرط بندگی می‌نمائید، شکر نعمت بجای آرید، و نعمت خداوند خویش را در مخالفت او نه در ظاهر نه در باطن بکار مدارید. اینست که گفت جل جلاله: وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ. چنان که نعمت دو قسم نهاد: ظاهر و باطن، مخالفت را دو قسم نهاد: ظاهر و باطن. نعمت ظاهر کما خلق است، و نعمت باطن جمال خلق. همچنین در مقابله آن اثم ظاهر مخالفت است که در جوارح ظاهر رود، و اثم باطن دوست داشتن معصیت است که در دل رود. اینست که سهل تستری گفت در معنی آیت: اترکوا المعاصی بالجوارح و حبّها بالقلوب. و گفته‌اند: اثم ظاهر طلب دنیا است و اثم باطن طلب بهشت. هر چند که طلب بهشت بر لسان علم معصیت نیست، اما در طریق جوانمردان و ذوق عارفان طلب بهشت طلب نعمت است، و در طلب نعمت باز ماندن است از راز ولی نعمت، و ناز حضرت، و هر چه ترا از راز و نیاز باز دارد، ایشان شرک شمرند، و معصیت دانند، اگر چه در حق قومی طاعت و عبادت بود، و فی معناه انشدوا: بهر چه از راه باز افتی، چه کفر آن حرف و چه ایمان بهر چه از دوست وا مانی، چه زشت آن نقش و چه زیبا.۱۶ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعاً یا مَعْشَرَ الْجِنِّ یعنی: ثم نقول یا معشر الجن.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعاً و آن روز که برانگیزانیم ایشان را همه بهم یا مَعْشَرَ الْجِنِّ و گوئیم: ای گروه پریان! قَدِ اسْتَکْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ بس فراوان در دست آوردید از آدمیان وَ قالَ أَوْلِیاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ و گویند موافقان ایشان از مردمان، رَبَّنَا خداوند ما! اسْتَمْتَعَ بَعْضُنا بِبَعْضٍ ما با یکدیگر جهان داشتیم، و در برخورداری بیکدیگر دنیا را باز گذاشتیم وَ بَلَغْنا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنا و بدرنگی که ما را نامزد کرده بودی رسیدیم قالَ گوید اللَّه ایشان را: النَّارُ مَثْواکُمْ آتش بودن گاه شما و جای شما خالِدِینَ فِیها جاوید در آن إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ مگر آن مقدار که اللَّه خواست که در آتش نباشند إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۱۲۸) خداوند تو دانایی است راست دان.
هوش مصنوعی: و در آن روز که همه را محشر می‌کنیم، ای گروه جن! شما از انسان‌ها بسیار استفاده کرده‌اید و یاران شما از بین انسان‌ها می‌گویند: خداوند ما! ما با یکدیگر بهره‌مند شدیم و دنیا را برای یکدیگر باز گذاشتیم و به سرانجامی که تو برای ما تعیین کرده بودی، رسیدیم. خداوند به آنها می‌فرماید: جایگاه شما آتش است و در آن جاویدان خواهید ماند، مگر آنچه خدا بخواهد که در آتش نباشید. قطعاً پروردگار تو حکیم و داناست.
وَ کَذلِکَ و هم چنان نُوَلِّی بَعْضَ الظَّالِمِینَ بَعْضاً بدان را در دست یکدیگر میدهیم و فرا یکدیگر میرسانیم و بیکدیگر می‌افکنیم بِما کانُوا یَکْسِبُونَ (۱۲۹) بآن کرد که میکنند.
هوش مصنوعی: به همین شکل، ما برخی از ستمگران را به برخی دیگر واگذار می‌کنیم و آنها را به یکدیگر نزدیک می‌سازیم و به خاطر اعمالی که انجام می‌دهند، به هم می‌افکنیم.
مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ‌ ای گروه پریان و مردمان! لَمْ یَأْتِکُمْ‌ نیامد بشما پیش ازین‌ رُسُلٌ مِنْکُمْ‌ فرستادگانی از شماقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیاتِی‌ که میخواندند بر شما سخنان من یُنْذِرُونَکُمْ‌ و شما را بیم می‌نمودند و می‌آگاهانیدند قاءَ یَوْمِکُمْ هذا دیدن روز شما این روز شما هن الُوا مقرّ آیند و گویند:هِدْنا عَلی‌ أَنْفُسِنا گواهی دهیم بر خویشتن غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا و فرهیفته کرد ایشان را زندگانی این جهانی شَهِدُوا عَلی‌ أَنْفُسِهِمْ‌ و گواهی دهند بر خویشتن‌ انَّهُمْ کانُوا کافِرِینَ‌ (۱۳۰) که درین جهان کافران بودند.
هوش مصنوعی: ای گروه جن و انسان! پیش از این فرستادگان از خودتان به سوی شما آمده بودند و آیات من را برایتان می‌خواندند و شما را از عذاب الهی هشدار می‌دادند. در روزی که شما شاهد آن خواهید بود، آنها بر خود گواهی خواهند داد که زندگی دنیا آنها را فریب داده و در نهایت به کفرشان اعتراف خواهند کرد.
ذلِکَ آن أَنْ لَمْ یَکُنْ رَبُّکَ از بهر آنست تا بدانند که خدای تو بر آن نیست و نخواست مُهْلِکَ الْقُری‌ بِظُلْمٍ که مردمان شهرها را هلاک کند به بیداد وَ أَهْلُها غافِلُونَ (۱۳۱) و اهل آن شهرها غافل و ناآگاه.
هوش مصنوعی: این موضوع به این دلیل است که خداوند نمی‌خواهد مردمان شهرها را به خاطر ظلمی که انجام داده‌اند، به هلاکت برساند در حالی که آنها غافل و ناآگاه هستند.
وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ و هر کس را اندازه‌ای است و پایه‌ای مِمَّا عَمِلُوا از آنچه میکنند از نیکی و بدی وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ (۱۳۳) و خداوند تو از آنچه میکنند ناآگاه نیست.
هوش مصنوعی: هر کسی جایگاهی دارد بر اساس اعمالی که انجام می‌دهد، چه خوب و چه بد. و خداوند از آنچه که آنها انجام می‌دهند غافل نیست.
وَ رَبُّکَ الْغَنِیُّ و خداوند تو بی‌نیاز است ذُو الرَّحْمَةِ با مهربانی إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ اگر خواهد ببرد شما را از دنیا وَ یَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِکُمْ ما یَشاءُ و تواند که پس شما در زمین نشاند آنچه خواهد از خلق خویش کَما أَنْشَأَکُمْ مِنْ ذُرِّیَّةِ قَوْمٍ آخَرِینَ (۱۳۳) چنان که شما را آفرید از نژاد گروهان دیگر که پیش وا بودند، و توانست.
هوش مصنوعی: خداوند تو بی‌نیاز است و دارای رحمت است. اگر بخواهد، می‌تواند شما را از دنیا ببرد و پس از شما هر که را بخواهد در زمین جایگزین کند، همان‌طور که شما را از نسل انسان‌های دیگر خلق کرده است.
إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ آنچه شما را وعده میدهند و بیم مینمایند آمدنی است وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ (۱۳۴) و شما آن نه‌اید که پیش شید.
هوش مصنوعی: آنچه به شما وعده داده شده و از آن بیم داده‌اید، حتماً خواهد آمد و شما نمی‌توانید جلوی آن را بگیرید.
قُلْ یا قَوْمِ گوی ای قوم! اعْمَلُوا عَلی‌ مَکانَتِکُمْ همین که میکنید میکنید إِنِّی عامِلٌ که من اینکه می‌کنم می‌خواهم کرد فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ آری آگاه شید و بدانید مَنْ تَکُونُ لَهُ عاقِبَةُ الدَّارِ که پیروزی سرانجام کراست إِنَّهُ لا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ (۱۳۵) ستمکاران بر خویشتن پیروز و سودمند نیایند.
هوش مصنوعی: ای قوم! هر کدام از شما بر اساس جایگاه خود عمل کنید. من هم بر طبق آنچه که می‌خواهم عمل می‌کنم. به زودی خواهید دانست که پیروزی در نهایت برای کیست. بدانید که ستمکاران هرگز به موفقیت نخواهند رسید.
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ و خدای را کردند و بریدند مِمَّا ذَرَأَ از آنچه آفرید مِنَ الْحَرْثِ وَ الْأَنْعامِ از کشت و چهار پای نَصِیباً بهره‌ای فَقالُوا هذا لِلَّهِ میگفتند این یک تیر اللَّه راست بِزَعْمِهِمْ بآن گزاف گفتن خویش میگفتند وَ هذا لِشُرَکائِنا و آن دیگر تیر را میگفتند که آن انبازان ما است با خدای فَما کانَ لِشُرَکائِهِمْ هر چه انبازان ایشان را بودید فَلا یَصِلُ إِلَی اللَّهِ بخدای نمی‌رسیدید وَ ما کانَ لِلَّهِ و هر چه خدای را بود فَهُوَ یَصِلُ إِلی‌ شُرَکائِهِمْ بانبازان ایشان می‌رسیدید ساءَ ما یَحْکُمُونَ (۱۳۶) بد کار میکردند و کژ داوری و ناسزا بخشی.
هوش مصنوعی: آنها بخشی از محصولات کشاورزی و دام‌هایی را که خداوند آفریده بود، برای خدا قرار دادند و گفتند: "این برای خداست" و به طور نا به جا ادعا کردند. و همچنین بخشی دیگر را برای شریکان خودشان در نظر گرفتند و گفتند: "این برای شریکان ماست." در حقیقت، آنچه برای شریکانشان تعیین کرده بودند به خدا نمی‌رسید، اما آنچه برای خدا بود به شریکانشان می‌رسید. آنچه که به زبان می‌آوردند، فسادآور و نادرست بود.
وَ کَذلِکَ زَیَّنَ و هم چنان برآراست لِکَثِیرٍ مِنَ الْمُشْرِکِینَ فراوانی را از مشرکان قَتْلَ أَوْلادِهِمْ کشتن فرزندان ایشان شُرَکاؤُهُمْ انبازان ایشان لِیُرْدُوهُمْ تا ایشان را هلاک میکردند وَ لِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ و دین ایشان بر ایشان شوریده میکردند وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ و اگر خدا خواستی که ایشان نکنند ما فَعَلُوهُ نکردندی فَذَرْهُمْ وَ ما یَفْتَرُونَ (۱۳۷) گذار ایشان را و آن دروغ که میسازند.
هوش مصنوعی: خداوند برای بسیاری از مشرکان این کار را زینت بخشید که فرزندان خود را بکشند و آله‌های خود را به این کار تشویق کنند تا آنها را نابود کنند و دینشان را بر آنها مخدوش سازند. اگر خدا می‌خواست، آنها نمی‌توانستند این کار را بکنند. پس آنها را به حال خود بگذار و به دروغ‌هایی که می‌سازند اهمیت نده.
وَ قالُوا و گفتند هذِهِ أَنْعامٌ وَ حَرْثٌ آن چهارپایان را و آن کشت را که خود حرام کرده بودند بتان را حِجْرٌ که آن حرام است و محرم بر خلق لا یَطْعَمُها بنچشد آن را إِلَّا مَنْ نَشاءُ مگر آنکه میخواهیم بِزَعْمِهِمْ بگزاف گفت ایشان وَ أَنْعامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُها و چهار پایانی که پشتهای ایشان حرام میداشتند بر نشستن وَ أَنْعامٌ لا یَذْکُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهَا چهارپایانی که بر کشتن آن خدای را نام نمی‌بردند افْتِراءً عَلَیْهِ این همه میکردند بدروغ ساختن بر خدای سَیَجْزِیهِمْ پاداش دهد اللَّه ایشان را بِما کانُوا یَفْتَرُونَ (۱۳۸) بآن دروغها که میگفتند.
هوش مصنوعی: آنها گفتند: این چهارپایان و محصولات زراعی، که خودشان آنها را حرام کرده بودند، به عنوان بت‌ها برای ما حرام است و هیچ‌کس نمی‌تواند از آنها بخورد، مگر کسانی که ما بخواهیم. آنها با خودشان به دروغ می‌گفتند که برخی از چهارپایان، نشستن بر روی آنها حرام است و برخی دیگر را که هنگام کشتن نام خدا را ذکر نمی‌کنند، متوجه می‌شدند که به خدا نسبت دروغ می‌دهند. در نتیجه، خداوند به زودی آنها را به خاطر دروغ‌هایی که گفته‌اند، مجازات خواهد کرد.
وَ قالُوا ما فِی بُطُونِ هذِهِ الْأَنْعامِ و میگفتند آنچه در شکمهای این جانوران است از بار خالِصَةٌ لِذُکُورِنا حلال است مردان ما را خوردن آن وَ مُحَرَّمٌ عَلی‌ أَزْواجِنا و حرام کرده است بر زنان ما خوردن آن، وَ إِنْ یَکُنْ مَیْتَةً و اگر آنچه در شکم آبستن بود مرداری بود فَهُمْ فِیهِ شُرَکاءُ خوردن آن مردان و زنان را حلالست سَیَجْزِیهِمْ وَصْفَهُمْ آری پاداش دهد اللَّه ایشان را بآن صفت که میکردند إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۱۳۹) اللَّه دانای است راست دان.
هوش مصنوعی: آنها می‌گفتند آنچه در شکم این دام‌ها وجود دارد برای مردان ما حلال است و می‌توانند از آن بخورند، اما برای زنان ما خوردن آن حرام است. اگر آنچه در شکم آنها مردار باشد، مردان و زنان در خوردن آن شریک هستند و برای آنچه انجام می‌دهند خداوند به زودی پاداش آنها را خواهد داد. خداوند حکیم و داناست.
قَدْ خَسِرَ زیان کار شدند و نومید ماندند الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ ایشان که فرزندان خویش را کشتند سَفَهاً بِغَیْرِ عِلْمٍ بسست رأیی و بی‌خردی بی‌هیچ دانش وَ حَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ و حرام کردند آنچه اللَّه ایشان را روزی کرده بود افْتِراءً عَلَی اللَّهِ بدروغ نهادن بر خدای قَدْ ضَلُّوا بیراه شدند و گم گشتند وَ ما کانُوا مُهْتَدِینَ (۱۴۰) و بر راه راست نبودند.
هوش مصنوعی: این جمله به بیان اینکه افراد نادانی که فرزندان خود را به ناحق می‌کشند، به شدت دچار زیان و ناامیدی می‌شوند، اشاره دارد. آنها بر اساس بی‌دانشی و بی‌خردی چنین کارهایی انجام می‌دهند و همچنین آنچه را که خداوند به آنها روزی داده، حرام می‌کنند. این عمل نشان‌دهنده افترایی به خداوند است و در نهایت باعث گمراهی و عدم هدایت آنها می‌شود.