مسعود سعد سلمانشمارهٔ ۳۰۷ - هم در ثنای او
ای شاه شده ست از تو جهان تازه جوانی
کز شادی و از لهو جدا نیست زمانی
مسعود جهانگیر جهانداری و گردون
در ملک تو افزاید هر روز جهانی
از وصف تو عاجز شده هر پاک ضمیری
وز نعت تو خیره شده هر چیره زبانی
هم کوهی و هم بادی در حیله چو باشی
بر کوه رکابی که شود باد عنانی
شمشیر جهانگیر تو باشد به همه وقت
با صاعقه انگیزی و با فتنه نشانی
آن سخت کمانیست قوی رای تو در زخم
کین چرخ ندیدست چو او سخت کمانی
ای داد ده ملک ستانی که ندیدند
در دهر چو تو داد دهی ملک ستانی
پیرست و جوان رای تو و بخت تو و نیست
چون رای تو پیری و چو بخت تو جوانی
جود تو به هر مجلس و بذل تو به هر بزم
بر پا شد گنجی و براندازد کانی
رای تو و دست تو کند در همه احوال
بر دولت تو سودی و بر مال زیانی
داری تو یقینی به همه چیز که در طبع
هرگز نبرد ره سوی او هیچ گمانی
ای شاه همه شاهان امروز بهاریست
از نعمت گوناگون مانند خزانی
تو شاد همی زی که فلک تا ابدالدهر
کرده ست به ملک تو و عمر تو ضمانی
هر ساعت و هر لحظه بپیوندد بی شک
از جان جهانداران بر جان تو جانی
از خرمی مورد و برافروختن سرو
می خور ز کف سرو قدی مور میانی
این شعر در آن پرده خوش آمد که بگویند
ای دوست به صد گونه بگردی به زمانی
شمارهٔ ۳۰۶ - در مدح سلطان مسعود: گفتی که وفا کنم جفا کردیشمارهٔ ۳۰۸ - مدح دیگر از آن پادشاه: گر چون تو به چینستان ای ترک نگارستی
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای شاه شده ست از تو جهان تازه جوانی
کز شادی و از لهو جدا نیست زمانی
هوش مصنوعی: ای پادشاه، به خاطر تو جهان دوباره جوان شده است و این جوانی از شادی و خوشگذرانی جدا نیست.
مسعود جهانگیر جهانداری و گردون
در ملک تو افزاید هر روز جهانی
هوش مصنوعی: مسعود، تو فرمانروایی قدرتمند هستی و هر روز بر عظمت و اعتبار آسمان در سرزمین تو افزوده می‌شود.
از وصف تو عاجز شده هر پاک ضمیری
وز نعت تو خیره شده هر چیره زبانی
هوش مصنوعی: هر کسی که پاک و بی‌آلایش است، از توصیف و توصیف کردن تو ناتوان شده و هر کسی که در سخنرانی ماهر است، از زیبایی و شکوه تو حیرت‌زده مانده است.
هم کوهی و هم بادی در حیله چو باشی
بر کوه رکابی که شود باد عنانی
هوش مصنوعی: اگر همپایه و همسایه‌ی کوه و باد باشی، در هنگامه‌ی تزویر مانند کوهی خواهی بود که باد بر آن می‌وزد و به تو تسلط می‌یابد.
شمشیر جهانگیر تو باشد به همه وقت
با صاعقه انگیزی و با فتنه نشانی
هوش مصنوعی: شمشیر قدرتمند تو همیشه با شدت و قدرتی مانند صاعقه، نشانه‌ای از فتنه و غوغا خواهد بود.
آن سخت کمانیست قوی رای تو در زخم
کین چرخ ندیدست چو او سخت کمانی
هوش مصنوعی: آن کسی که مانند تو با اراده و قدرت است، در زخم انتقام زمانه مانند او وجود ندارد.
ای داد ده ملک ستانی که ندیدند
در دهر چو تو داد دهی ملک ستانی
هوش مصنوعی: ای کسی که به دیگران کمک می‌کنی و به آن‌ها پاداش می‌دهی، برترین مقام را در دنیا به دست می‌آوری؛ زیرا هیچ‌کس در تاریخ مانند تو نیست که چنین احسان و بخششی کند.
پیرست و جوان رای تو و بخت تو و نیست
چون رای تو پیری و چو بخت تو جوانی
هوش مصنوعی: سن و سال تو و سرنوشتت به گونه‌ای است که رای و اندیشه‌ات مانند یک پیرمرد و بختت همانند جوانی است. این یعنی در فکر و خرد، شبیه به فردی با تجربه و سالخورده هستی، اما در زندگی و سرنوشت، احساس جوانی و شادابی داری.
جود تو به هر مجلس و بذل تو به هر بزم
بر پا شد گنجی و براندازد کانی
هوش مصنوعی: بخشش و generosity تو در هر محفل و مهمانی باعث شده است که گنجی ارزشمند پدید آید و کانی‌ها از زمین بیرون بیفتند.
رای تو و دست تو کند در همه احوال
بر دولت تو سودی و بر مال زیانی
هوش مصنوعی: هر زمان که تو تصمیم بگیری و عمل کنی، در هر شرایطی بر موفقیت تو تأثیر مثبت خواهد داشت و بر ثروتت آسیب خواهد زد.
داری تو یقینی به همه چیز که در طبع
هرگز نبرد ره سوی او هیچ گمانی
هوش مصنوعی: تو به همه چیز یقین داری و می‌دانی که در طبیعت هیچ راهی برای رسیدن به او وجود ندارد و هیچ شک و تردیدی در این مورد نیست.
ای شاه همه شاهان امروز بهاریست
از نعمت گوناگون مانند خزانی
هوش مصنوعی: ای پادشاه بزرگ، امروز روزی پر از نعمت‌های مختلف است، مانند جشنی در فصل بهار که از تنوع و فراوانی برخوردار است، مشابه خزانی که پر از رنگ و تنوع است.
تو شاد همی زی که فلک تا ابدالدهر
کرده ست به ملک تو و عمر تو ضمانی
هوش مصنوعی: تو در خوشحالی و شاد زندگی می‌کنی، زیرا آسمان تا ابد برای تو آماده کرده و زندگی‌ات را تضمین کرده است.
هر ساعت و هر لحظه بپیوندد بی شک
از جان جهانداران بر جان تو جانی
هوش مصنوعی: هر لحظه و هر ساعت، بدون شک، از جان فرمانروایان این جهان بر جان تو تأثیر می‌گذارد.
از خرمی مورد و برافروختن سرو
می خور ز کف سرو قدی مور میانی
هوش مصنوعی: از شادی و خوشحالی به زیبایی‌های گل و سرو نگاه کن و از آن لذت ببر، چرا که قد بلند سرو و زیبایی آن مانند گلی در میان گل‌ها است.
این شعر در آن پرده خوش آمد که بگویند
ای دوست به صد گونه بگردی به زمانی
هوش مصنوعی: در این شعر به نوعی اشاره شده است که دوست عزیز، به روش‌ها و شکل‌های مختلفی می‌توانی به دور خود بگردی و هر بار به شکلی متفاوت در زمان‌ها و شرایط مختلف نمود پیدا کنی.