خاقانیشمارهٔ ۱۷۷ - در مدح شروان شاه منوچهر
عالم جان خاص توست نوبه فرو کوب هین
گوهر دل خاک توست رد مکن ای نازنین
منتظران تواند مانده ترنجی به کف
رخش برون تاز هان، پرده برانداز، هین
کیست ز مردان که نیست تیغ تو را هم نیام؟
کیست ز مرغان که نیست دام تو را هم قرین؟
تاجوران را ز لعل طرف نهی بر کمر
شیر دلان را ز جزع، داغ نهی بر سرین
جلوه‌گر توست چرخ و اینک در کوی تو
می‌دود از شرق و غرب آینه در آستین
گوی گریبان تو چون بنماید فروغ
زرین پروز شود دامن روح الامین
ز آتش دلها صبا سوخته شد سر به سر
تا به سر زلف تو کرد گذر چین به چین
از طپش عشق تو در روش مدح شاه
خاطر خاقانی است سحر حلال آفرین
خسرو اقلیم گیر سرور دیهیم بخش
مهدی آخر زمان، داور روی زمین
شمارهٔ ۱۷۶ - در شکایت و عزلت و حبس و تخلص به نعت پیغمبر اکرم: صبح‌دم چون کله بندد آه دود آسای منشمارهٔ ۱۷۸ - مطلع دوم: غارت دل می‌کنی شرط وفا نیست این
اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عالم جان خاص توست نوبه فرو کوب هین
گوهر دل خاک توست رد مکن ای نازنین
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که وجود و روح عالم به‌طور خاص مربوط به توست. به همین دلیل، باید با قدرت و شدت به این نکته توجه کنی که گوهر وجود و ارزش دل تو از خاک سرچشمه می‌گیرد. پس ای عزیز، نباید این را نادیده بگیری.
منتظران تواند مانده ترنجی به کف
رخش برون تاز هان، پرده برانداز، هین
هوش مصنوعی: منتظران تو در انتظار میوه‌ی ترنجی هستند که در دستان تو است. به زودی پرده‌ای را کنار بزن و خود را نشان بده.
کیست ز مردان که نیست تیغ تو را هم نیام؟
کیست ز مرغان که نیست دام تو را هم قرین؟
هوش مصنوعی: کیست از مردان که تیغ تو را ندیده باشد؟ و کیست از پرندگان که دام تو را نشناسد؟
تاجوران را ز لعل طرف نهی بر کمر
شیر دلان را ز جزع، داغ نهی بر سرین
هوش مصنوعی: دختران زیبا با زیبایی‌های خود بر کمر شیرها زینت می‌دهند و دل شیرها را با داغ‌های عشق پر کرده‌اند.
جلوه‌گر توست چرخ و اینک در کوی تو
می‌دود از شرق و غرب آینه در آستین
هوش مصنوعی: جلوه‌های زیبایی که در جهان می‌بینیم، ناشی از وجود توست و حالا در خیابان‌های تو، آینه‌ها از زوایای مختلف به سرعت در حال حرکت هستند.
گوی گریبان تو چون بنماید فروغ
زرین پروز شود دامن روح الامین
هوش مصنوعی: اگر گیسوان تو چون طلای درخشان نمایان شود، دامن روح القدس نیز درخشندگی خواهد یافت.
ز آتش دلها صبا سوخته شد سر به سر
تا به سر زلف تو کرد گذر چین به چین
هوش مصنوعی: باد صبحگاهی به خاطر آتش دل‌های سوخته، تمام وجودش را باخته و وقتی به موهای چین‌خورده‌ات می‌گذرد، چقدر زیبا و دلچسب می‌شود.
از طپش عشق تو در روش مدح شاه
خاطر خاقانی است سحر حلال آفرین
هوش مصنوعی: از شور عشق تو، خاقانی در ستایش شاه شعری می‌سراید که گویی سحر و جادو دارد و دل را مسحور می‌کند.
خسرو اقلیم گیر سرور دیهیم بخش
مهدی آخر زمان، داور روی زمین
هوش مصنوعی: این شعر به شخصیت و ویژگی‌های سلطنت و رهبری اشاره دارد. در آن به قدرت و عظمت یک پادشاه اشاره می‌شود که در پایان زمان به عنوان یک داور و رهبر بر روی زمین حاضر می‌شود و زمین را زیر سایه‌اش قرار می‌دهد. این تصویر، تلخی و زیبایی را در خود دارد و نشان‌دهنده امید به آمدن یک نجات‌دهنده و حاکم عادل است که بر مشکلات و نابرابری‌ها فائق می‌آید.
حاشیه ها
1392/12/08 10:03
ناشناس
عالم جان خاص توست نوبه فرو کوب هین
گوهر دل خاک توست رد مکن ای نازنین