گنجور

بخش ۷۶ - منکرات مساجد

آن بود که کسی نماز کند و رکوع و سجود تمام به جای نیاورد یا قرآن خواند و لحن و خطا کند. یا موذنان که قومی بانگ نماز به هم کنند و به الحان بسیار همی کنند که آن منهی است و در وقت حی علی الفلاح جمله تن از قبله بگردانند. و دیگر آن که خطیب جامه سیاه ابریشمین پوشد و شمشیر به زر دارد که این حرام است. و دیگر نشاید که در مسجدها هنگامه گیرند و قصه گویند و شعر خوانند یا تعویذ فروشند یا چیزی دیگر. و دیگر آمدن دیوانگان و مستان در مسجد چون آواز بردارند و اهل مسجد را از ایشان رنج رسد، اما کودکی که خاموش بود و دیوانه ای که از او رنج نبود و مسجد آلوده نکند، روا بود که در شود، اما اگر کودک به نادر در مسجد بازی کند منع واجب نیاید که زنگیان در مسجد مدینه به حربت و درق بازی می کردند. و عایشه رضی الله عنها نظاره می کرد. ولیکن اگر بازی گاه گیرند منع باید کرد. و اگر کسی درزی کند یا چیزی نویسد که مردم را از آن رنجی نباشد روا بود. ولیکن اگر به دکان گیرد و همیشه از آن رنجی نباشد، روا بود، ولیکن اگر به دکان گیرد همیشه مکروه بود. اما کاری که به سبب آن غلبه در مسجد پدید آید: چون حکم کردن بر دوام و قباله نبشتن، نشاید مگر گاه گاه که حکمی فرارسد که رسول (ص) گاه گاه کرده است.

اما آن که گازران جامه در مسجد خشک کنند و رنگرزان جامه رنگ کنند یا خشک کنند، این همه منکر باشد. بلکه کسانی که در مسجد مجلس گویند و قصه گویند که در آن زیاده و نقصان بود و از کتب حدیث که معتمد است بیرون بود، ایشان را نیز بیرون باید کرد که سلف چنین کرده اند. اما کسانی که خویشتن را بیارایند و شهوت بر ایشان غالب بود و سخنها به سجع و سرودها می گویند و زنان جوان در مجلس حاضر باشند، این از کبایر بود و بیرون مسجد هم نشاید. بلکه واعظ کسی باید که ظاهر صلاح بود. وزی و هیات اهل دین و وقار دارد و به هر صفت که بود روا نیست که زنان جوان و مردان در مسجد بنشیند و میان ایشان حایلی نباشد، چنان که عایشه رضی الله عنها در روزگار خود زنان را از مسجد منع کرد و در روزگار رسول (ص) ممنوع نبودند. گفت، «اگر رسول بدیدی که امروز حال چیست منع کردی» و از جمله منکرات آن است که در مسجد دیوان دارند و قسمت کنند و معامله روستایی راست دارند یا تماشاگاه سازند و به غیبت و بیهوده گفتن مشغول شوند. این همه از منکرات است و بر خلاف حرمت مسجد است.

بخش ۷۵ - باب سیم: بدان که در این روزگار عالم پر از منکرات است و خلق نومید شده اند که این صلاح پذیر و به سبب آن که بر همه قادر نه اند از آنچه قادرند نیز معرض اندکسانی که اهل دین اند چنین اند، اما اهل غفلت خود بدان راضی اند. و روا نباشد که بدانچه بینی خاموش باشی و ما به هر جنسی از آن اشارت کنیم که جمله آن گفتن ممکن نگردد و این منکرات بعضی در مسجدهاست و بعضی در بازارها و بعضی در راهها و بعضی در گرمابه ها و بعضی در خانه ها.بخش ۷۷ - منکرات بازارها: آن که به خرنده دروغ گویند و عیب کالا پنهان دارند و تراز و سنگ و چوب گز راست ندارند و در کالا غش در کنند و چنگ و چغانه فروشند و صورت حیوانات فروشند برای کودکان در عید و شمشیر و سپر چوبین فروشند برای نوروز و بوق سفالین برای سده و کلاه و قبای ابریشمین فروشند برای جامه مردان و جامه رفو کرده و گازر شسته فروشند و فرانمایند که نو است و همچنین هر چه در آن تلبیسی باشد و مجمره و کوزه و دوات و اوانی سیم و زر فروشند و امثال این.

اطلاعات

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن بود که کسی نماز کند و رکوع و سجود تمام به جای نیاورد یا قرآن خواند و لحن و خطا کند. یا موذنان که قومی بانگ نماز به هم کنند و به الحان بسیار همی کنند که آن منهی است و در وقت حی علی الفلاح جمله تن از قبله بگردانند. و دیگر آن که خطیب جامه سیاه ابریشمین پوشد و شمشیر به زر دارد که این حرام است. و دیگر نشاید که در مسجدها هنگامه گیرند و قصه گویند و شعر خوانند یا تعویذ فروشند یا چیزی دیگر. و دیگر آمدن دیوانگان و مستان در مسجد چون آواز بردارند و اهل مسجد را از ایشان رنج رسد، اما کودکی که خاموش بود و دیوانه ای که از او رنج نبود و مسجد آلوده نکند، روا بود که در شود، اما اگر کودک به نادر در مسجد بازی کند منع واجب نیاید که زنگیان در مسجد مدینه به حربت و درق بازی می کردند. و عایشه رضی الله عنها نظاره می کرد. ولیکن اگر بازی گاه گیرند منع باید کرد. و اگر کسی درزی کند یا چیزی نویسد که مردم را از آن رنجی نباشد روا بود. ولیکن اگر به دکان گیرد و همیشه از آن رنجی نباشد، روا بود، ولیکن اگر به دکان گیرد همیشه مکروه بود. اما کاری که به سبب آن غلبه در مسجد پدید آید: چون حکم کردن بر دوام و قباله نبشتن، نشاید مگر گاه گاه که حکمی فرارسد که رسول (ص) گاه گاه کرده است.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد نماز بخواند اما رکوع و سجود را به درستی انجام ندهد یا در حین خواندن قرآن اشتباه کند، این کار پسندیده نیست. همچنین، مؤذنان که برای اذان گفتن جمع می‌شوند و با لحن‌های مختلف آواز می‌خوانند، باید بدانند که این کار ناپسند است و در زمان «حی علی الفلاح» همه باید به قبله نگاه کنند. از نکات دیگر این است که خطیب نباید لباس سیاه ابریشمین بپوشد و شمشیر طلا داشته باشد، چون این کار حرام است. همچنین، نباید در مساجد شلوغی ایجاد کرد و قصه گفت یا شعر خواند یا تعویذ فروخت و کارهای این‌چنینی انجام داد. همچنین، ورود دیوانگان و مستان به مسجد برای این که باعث ناراحتی دیگران شوند، جایز نیست. اما اگر کودکی به آرامی در مسجد باشد یا دیوانه‌ای که مشکلی ایجاد نکند وارد شود، ایرادی ندارد. در مورد بازی کردن کودکان نیز، اگر خیلی نشود اتفاق بیفتد، منع نمی‌شود؛ به ویژه که در مسجد نبوی هم سودای بازی انجام می‌شد. عایشه نیز این را می‌دید. با این حال، اگر بازی زیاد شود، باید جلوگیری کرد. نوشتن یا دوختن در صورتی که برای دیگران مزاحمت ایجاد نکند، مجاز است. اگر شخصی دائماً در دکان مشغول به کار باشد و مزاحمتی نداشته باشد، این نیز مورد قبول است، هرچند بهتر است انجام نشود. اما کارهایی که موجب شلوغی در مسجد شوند، مانند نوشتن قرارداد یا قضاوت، مجاز نیستند، مگر در مواقع خاص و به ندرت.
اما آن که گازران جامه در مسجد خشک کنند و رنگرزان جامه رنگ کنند یا خشک کنند، این همه منکر باشد. بلکه کسانی که در مسجد مجلس گویند و قصه گویند که در آن زیاده و نقصان بود و از کتب حدیث که معتمد است بیرون بود، ایشان را نیز بیرون باید کرد که سلف چنین کرده اند. اما کسانی که خویشتن را بیارایند و شهوت بر ایشان غالب بود و سخنها به سجع و سرودها می گویند و زنان جوان در مجلس حاضر باشند، این از کبایر بود و بیرون مسجد هم نشاید. بلکه واعظ کسی باید که ظاهر صلاح بود. وزی و هیات اهل دین و وقار دارد و به هر صفت که بود روا نیست که زنان جوان و مردان در مسجد بنشیند و میان ایشان حایلی نباشد، چنان که عایشه رضی الله عنها در روزگار خود زنان را از مسجد منع کرد و در روزگار رسول (ص) ممنوع نبودند. گفت، «اگر رسول بدیدی که امروز حال چیست منع کردی» و از جمله منکرات آن است که در مسجد دیوان دارند و قسمت کنند و معامله روستایی راست دارند یا تماشاگاه سازند و به غیبت و بیهوده گفتن مشغول شوند. این همه از منکرات است و بر خلاف حرمت مسجد است.
هوش مصنوعی: کسانی که در مسجد لباس‌ها را خشک می‌کنند یا رنگرزی انجام می‌دهند، کار ناپسندی انجام می‌دهند. همچنین، افرادی که در مسجد مباحثه و داستان‌گویی می‌کنند و محتواهای نادرست و خارج از کتاب‌های معتبر حدیث را مطرح می‌سازند، باید از مسجد طرد شوند، چرا که پیشینیان چنین کردند. همچنین، افرادی که خود را تزئین می‌کنند و تحت تاثیر احساسات هستند و سخنانی موزون و شعرگونه بیان می‌کنند با حضور زنان جوان در مجلس، این نیز از گناهان بزرگ است و نباید در مسجد صورت گیرد. واعظ باید دارای ظاهر و اخلاق مناسب باشد و به گونه‌ای رفتار کند که همگان در مسجد احساس آرامش داشته باشند. نشستن زنان جوان و مردان بدون حایل در مسجد جایز نیست، همانطور که عایشه رضی الله عنها در زمان خود زنان را از مسجد منع کرد، با این استدلال که اگر پیامبر صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم امروز وضعیت را می‌دید، همین کار را می‌کرد. همچنین، برپایی مجالس دیوانی، تقسیم‌کاری و انجام معاملات در مسجد یا مشغول شدن به غیبت و گفت‌وگوهای بی‌فایده از موارد ناپسند و خلاف حرمت مسجد به شمار می‌آید.