گنجور

بخش ۱۵ - کیفیت وضو

چون از استنجا فارغ شد مسواک کند و ابتدا به جانب راست کند، زبر، آنگاه زیر، آنگاه به جانب چپ، زبر آنگاه زیر، آنگاه درون دندان بر همان ترتیب، آنگاه به زبان و کام فراز آورد و مسواک کردن مهم داند که در خبر است که، «یک نماز با مسواک با هفتاد نماز بی مسواک برابر بود» و نیت کند به وقت مسواک که راه گذر ذکر حق تعالی پاک کند.

و به هیچ وقت که حدث کند از وضو دست بندارد که رسول (ص) چنین کردی و به هر وقت که وضو کند مسواک بکند، و اگر وضو نکند و داند که در دهان تغییر پدید آمده است، به سبب آن که خفته بوده باشد یا بسیار دهان بر هم نهاده باشد، یا چیزی بوی دار خورده باشد، مسواک سنت باشد.

پس چون فارغ شد، بر بالایی نشیند روی به قبله و بگوید، «بسم الله الرحمن الرحیم اعوذ بک من همزات الشیاطین و اعوذبک رب ان یحضرون» و سه بار هر دو دست بشوید و بگوید، «اللهم انی اسالک الیمن و البرکه و اعوذبک من الشوم و الهلکه» و نیت استباحت نماز کند یا نیت رفع حدث کند و نگاه دارد تا به وقت روی شستن، آنگاه آب در دهن کند سه بار و آب به کام افکند، مگر که روزه دارد و بگوید، «اللهم ارحنی رائحه الجنه و انت عنی راض» پس سه بار روی بشوید و بگوید، «اللهم اعنی علی ذکرک و شکرک و تلاوه کتابک»، آنگاه سه بار آب در بینی کند و بدمد و بگوید، «اللهم بیض وجهی بنورک یوم تبیض وجوه اولیائک» و هر موی که بر روی است، آب به اصل آن رساند، مگر موی محاسنی که بسیار باشد و کثیف بود، آب به روی محاسن فرو گذارد و انگشت در میان موی کند و تخلیل این باشد و هر چه از جانب روی است از سر گوش تا گوشه پیشانی در حد روی باشد و انگشت به گوشه چشم فراز کند تا آنچه در درون گوشه چشم بود از اثر کحل و غیر آن، بیرون آید پس سه بار دست راست بشوید تا میان بازو و هرچند زیر بازو نزدیکتر اولیتر، و بگوید، «اللهم اعطنی کتابی بیمینی و حاسبنی حسابا یسیرا» آنگاه دست چپ همچنین بشوید و انگشتری بجنباند تا آب به زیر وی در شود و بگوید، «اللهم انی اعوذ بک ان تعطینی کتابی بشمالی او من وراء ظهری» پس هر دو دست تر کند و سر انگشتان به هم باز نهد و می برد تا به قفا و آنگاه به جای خویش آورد تا هر دو روی مو تر شود و این یکبار بود، سه بار چنین کند چنان که همه سر مسح کند هر باری و بگوید، «اللهم غشنی برحمتک و انزل علی من برکاتک و اظلنی تحت عرشک یوم لاظل الا ظلک» پس هر دو گوش سه بار مسح کند و انگشت در سوراخ گوش کند و ابهام به پشت گوش فراز آورد و بگوید، «اللهم اجعلنی من الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» پس گردن جمله مسح کند و بگوید، «اللهم فک رقبتی من النار، و اعوذ بک من السلاسل و الاغلال» پس پای راست بشوید سه بار تا میان ساق و میان انگشتان تخلیل کند به انگشت کهین دست چپ از زیر انگشتان و ابتدا به کهین انگشت پای راست کند و ختم به کهین پای چپ و بگوید، «اللهم ثبت قدمی علی الصراط یوم تزل اقدام المنافقین» چون فارغ شود بگوید، «اشهد ان لا اله الاالله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اللهم اجعلنی من التوابین واجعلنی من المتطهرین و اجعلنی من عبادک الصالحین».

و باید که معنی این دعاها معلوم کند کسی که تازی نداند تا بداند که چه می گوید، و در خبر است که، «هر که طهارت کند و ذکر خدای تعالی می کند، جمله اندامهای وی پاک شود از همه گناهان و خطاها که به روی رفته باشد و چون ذکر نبود، جز آنجا که آب به وی رسیده باشد پاک نشود» و باید که هر نمازی طهارت تازه کند، اگرچه حدث نکرده باشد، چه در خبر است، «هرکه طهارت تازه کند، حق تعالی ایمان وی تازه کند» و چون طهارت تمام بکند، باید که بداند که این نظاره گاه خلق است که پاک کرد و نظاره گاه حق تعالی دل است، چون وی را به توبه از اخلاق ناپسندیده پاک نکند، مثل وی چون مثل کسی بود که پادشاهی را مهمان خواهد کردن در سرایی، بیرونی پاک کند و پیشگاه سرای که نشستگاه پادشاه خواهد بود پلید بگذارد.

بخش ۱۴ - فصل دیگر(در استنجا): باید که سه کلوخ یا سه سنگ راست کرده باشد پیش از قضای حاجت، چون فارغ شود به دست چپ بگیرد و بر جایی نهد که پلید نباشد، آنگاه می راند تا به موضع نجاست و آنجا می گرداند و نجاست می رباید چنان که فراتر نبرد نجاست را، این چنین سه سنگ به کار دارد و اگر پاک نشود دو دیگر به کار دارد تا طاق بود آنگاه سنگی بزرگتر به دست راست بگیرد و قضیب به دست چپ بگیرد و بر آن سنگ فراز آورد سه بار یا به دیواری فراز آورد به سه جای و دست چپ جنباند نه دست راست؛ و اگربدین قناعت کند کفایت کند، لیکن اولیتر آن بود که جمع کند میان آب و سنگ و چون آب به کار خواهد داشت از این جای برخیزد و جای دیگر شود که آب بر وی نبشنجد و به دست راست آب می ریزد و به دست چپ می مالد به کف دست، چنان که بداند که هیچ اثر نماند چون دانست که آب بسیار نریزد و نیرو نکند تا آب به باطن رسد، ولیکن به وقت استنجا خویشتن سست فروگذارد و هرچه بدین مقدار آب به وی نرسد آن از باطن است و آنرا حکم نجاست نیست تا وسوسه را به خود راه ندهد و همچنین در استبرا سه بار دست به زیر قضیب فرو آورد و سه بار بیفشاند و سه گام فرا رود و سه بار تنحنح کند و بسیش از این خویشتن را رنجه ندارد که وسواس به وی راه یابد اگر این کرده باشد و هر زمان می پندارد که از استنجا تری پدید آمد، آب بر ازار پای ریزد تا گوید از آن است و رسول (ص) بدین فرموده است برای وسواس را.بخش ۱۶ - فصل(در وضو شش چیز کراهیت است): بدان که در وضو شش چیز کراهیت است، سخن گفتن و دست بر روی زدن و دست برفشاندن و از آبی که آفتاب گرم کرده باشد طهارت کردن و آب بسیار ریختن و بر سه بار زیادت کردن. اما روی خشک کردن بدان نیت تا گرد ننشیند یا دست بداشتن تا اثر عبادت بیشتر بماند، هر دو نقل کرده اند و هر دو رخصت است و چون نیت این باشد هر دو فضیلت است و از خنور سفالین طهارت کردن اولیتر و به تواضع نزدیکتر از آفتابه و طاس.

اطلاعات

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون از استنجا فارغ شد مسواک کند و ابتدا به جانب راست کند، زبر، آنگاه زیر، آنگاه به جانب چپ، زبر آنگاه زیر، آنگاه درون دندان بر همان ترتیب، آنگاه به زبان و کام فراز آورد و مسواک کردن مهم داند که در خبر است که، «یک نماز با مسواک با هفتاد نماز بی مسواک برابر بود» و نیت کند به وقت مسواک که راه گذر ذکر حق تعالی پاک کند.
هوش مصنوعی: پس از اینکه شخص از استنجاء فارغ شد، باید مسواک بزند و ابتدا به سمت راست برود، سپس به زیر، بعد به سمت چپ و دوباره به زیر، و سپس به درون دندان‌ها به همان ترتیب. بعد به زبان و کام خود رسیدگی کند و مسواک زدن را امری مهم بداند، چرا که در متون آمده است که «یک نماز با مسواک معادل هفتاد نماز بدون مسواک است». همچنین باید در حین مسواک زدن نیت کند که در این راه ذکر حق تعالی را پاک کند.
و به هیچ وقت که حدث کند از وضو دست بندارد که رسول (ص) چنین کردی و به هر وقت که وضو کند مسواک بکند، و اگر وضو نکند و داند که در دهان تغییر پدید آمده است، به سبب آن که خفته بوده باشد یا بسیار دهان بر هم نهاده باشد، یا چیزی بوی دار خورده باشد، مسواک سنت باشد.
هوش مصنوعی: انسان نباید هیچ وقت از وضو گرفتن اجتناب کند، زیرا پیامبر (ص) این کار را انجام می‌داد. همچنین هر بار که وضو می‌گیرد، باید مسواک کند. اگر وضو نگیرد و بفهمد که دهانش بوی بدی گرفته، به خاطر اینکه ممکن است خوابیده باشد یا دهانش را زیاد بسته باشد یا غذایی با طعم خاص خورده باشد، مسواک زدن نیز سنت محسوب می‌شود.
پس چون فارغ شد، بر بالایی نشیند روی به قبله و بگوید، «بسم الله الرحمن الرحیم اعوذ بک من همزات الشیاطین و اعوذبک رب ان یحضرون» و سه بار هر دو دست بشوید و بگوید، «اللهم انی اسالک الیمن و البرکه و اعوذبک من الشوم و الهلکه» و نیت استباحت نماز کند یا نیت رفع حدث کند و نگاه دارد تا به وقت روی شستن، آنگاه آب در دهن کند سه بار و آب به کام افکند، مگر که روزه دارد و بگوید، «اللهم ارحنی رائحه الجنه و انت عنی راض» پس سه بار روی بشوید و بگوید، «اللهم اعنی علی ذکرک و شکرک و تلاوه کتابک»، آنگاه سه بار آب در بینی کند و بدمد و بگوید، «اللهم بیض وجهی بنورک یوم تبیض وجوه اولیائک» و هر موی که بر روی است، آب به اصل آن رساند، مگر موی محاسنی که بسیار باشد و کثیف بود، آب به روی محاسن فرو گذارد و انگشت در میان موی کند و تخلیل این باشد و هر چه از جانب روی است از سر گوش تا گوشه پیشانی در حد روی باشد و انگشت به گوشه چشم فراز کند تا آنچه در درون گوشه چشم بود از اثر کحل و غیر آن، بیرون آید پس سه بار دست راست بشوید تا میان بازو و هرچند زیر بازو نزدیکتر اولیتر، و بگوید، «اللهم اعطنی کتابی بیمینی و حاسبنی حسابا یسیرا» آنگاه دست چپ همچنین بشوید و انگشتری بجنباند تا آب به زیر وی در شود و بگوید، «اللهم انی اعوذ بک ان تعطینی کتابی بشمالی او من وراء ظهری» پس هر دو دست تر کند و سر انگشتان به هم باز نهد و می برد تا به قفا و آنگاه به جای خویش آورد تا هر دو روی مو تر شود و این یکبار بود، سه بار چنین کند چنان که همه سر مسح کند هر باری و بگوید، «اللهم غشنی برحمتک و انزل علی من برکاتک و اظلنی تحت عرشک یوم لاظل الا ظلک» پس هر دو گوش سه بار مسح کند و انگشت در سوراخ گوش کند و ابهام به پشت گوش فراز آورد و بگوید، «اللهم اجعلنی من الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» پس گردن جمله مسح کند و بگوید، «اللهم فک رقبتی من النار، و اعوذ بک من السلاسل و الاغلال» پس پای راست بشوید سه بار تا میان ساق و میان انگشتان تخلیل کند به انگشت کهین دست چپ از زیر انگشتان و ابتدا به کهین انگشت پای راست کند و ختم به کهین پای چپ و بگوید، «اللهم ثبت قدمی علی الصراط یوم تزل اقدام المنافقین» چون فارغ شود بگوید، «اشهد ان لا اله الاالله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اللهم اجعلنی من التوابین واجعلنی من المتطهرین و اجعلنی من عبادک الصالحین».
هوش مصنوعی: پس از اینکه کارش تمام شد، باید در جایی نشسته و به سوی قبله روی کند و بگوید: «به نام خداوند رحمان و رحیم، از وسوسه‌های شیاطین به تو پناه می‌بریم و از پروردگاری که حضورشان در نزد ماست به تو پناه می‌بریم». سپس باید هر دو دست را سه بار بشوید و بگوید: «خداوندا، از تو خواهان نعمت و برکت هستم و به تو پناه می‌برم از شوم و هلاکت». بعد نیت انجام نماز را بکند یا نیت رفع حدث و تا هنگام شستن روی، نگاه کند. سپس آب را سه بار به دهان برساند و ببلعد، مگر اینکه روزه‌دار باشد و بگوید: «خداوندا، از تو خواهان بوی بهشت هستم و تو از من راضی باش». سپس سه بار رویش را بشوید و بگوید: «خداوندا، مرا در ذکر خود، شکرگزاری و تلاوت کتابت کمک کن». سپس باید سه بار آب را در بینی کند و بدمد و بگوید: «خداوندا، چهره‌ام را با نور خود در روزی که چهره‌ها سفید می‌شود، درخشان کن». سپس باید آب را به ریشه تمام موهای رویش برساند، جز موهای صورت که اگر زیاد و کثیف است، آب را بر آن نریزد و انگشتانش را میان موها کند. این کار عمدتاً شامل قسمت جلوی سرش است و باید انگشتش را به گوشه چشم ببرد تا هر چیزی که در گوشه چشم وجود دارد را خارج کند. سپس سه بار دست راستش را بشوید تا به میان بازو برسد و بگوید: «خداوندا، کتابم را به دست راستم عطا کن و حسابم را آسان بگیر». سپس باید دست چپش را به همان صورت بشوید و انگشتری را تکان دهد تا آب زیر آن برود و بگوید: «خداوندا، از تو پناه می‌برم که کتابم به دست چپم داده شود یا از پشت سرم کنده شود». سپس هر دو دست را مرطوب کند و انگشتانش را به هم باز کند و به پشت سرش برساند تا هر دو طرف مو مرطوب شود و این یک بار است. این کار را سه بار انجام دهد و هر بار سرش را مسح کند و بگوید: «خداوندا، مرا با رحمتت بپوشان و برکاتت را به من نازل کن و در روزی که سایه‌ای جز سایه تو نیست، زیر عرشت قرارم بده». سپس باید هر دو گوشش را سه بار مسح کند و انگشتانش را در سوراخ گوش ببرد و به پشت گوش برساند و بگوید: «خداوندا، مرا از کسانی قرار ده که به سخنان گوش می‌دهند و از بهترین آنها پیروی می‌کنند». سپس گردنش را مسح کند و بگوید: «خداوندا، گردنم را از آتش رها کن و از زنجیرها و غل‌ها به تو پناه می‌برم». سپس باید پای راستش را سه بار بشوید و میان ساق و انگشتان را به کمک انگشت شست دست چپ تمیز کند و ابتدا به شست پای راست و سپس به شست پای چپ برسد و بگوید: «خداوندا، قدم‌هایم را در صراط راست ثابت نگه‌دار در روزی که قدم‌های منافقین لغزیده می‌شود». بعد از اتمام این کار باید بگوید: «شهادت می‌دهم که هیچ معبودی جز خداوند یگانه نیست و او شریک ندارد و محمد (ص) بنده و پیامبر اوست. خداوندا، مرا از توبه‌کنندگان قرار بده، مرا از پاکان قرار بده و مرا از بندگان نیکوکار خود قرار بده».
و باید که معنی این دعاها معلوم کند کسی که تازی نداند تا بداند که چه می گوید، و در خبر است که، «هر که طهارت کند و ذکر خدای تعالی می کند، جمله اندامهای وی پاک شود از همه گناهان و خطاها که به روی رفته باشد و چون ذکر نبود، جز آنجا که آب به وی رسیده باشد پاک نشود» و باید که هر نمازی طهارت تازه کند، اگرچه حدث نکرده باشد، چه در خبر است، «هرکه طهارت تازه کند، حق تعالی ایمان وی تازه کند» و چون طهارت تمام بکند، باید که بداند که این نظاره گاه خلق است که پاک کرد و نظاره گاه حق تعالی دل است، چون وی را به توبه از اخلاق ناپسندیده پاک نکند، مثل وی چون مثل کسی بود که پادشاهی را مهمان خواهد کردن در سرایی، بیرونی پاک کند و پیشگاه سرای که نشستگاه پادشاه خواهد بود پلید بگذارد.
هوش مصنوعی: این دعاها باید معنای مشخصی داشته باشند، به‌ویژه برای کسی که عربی نمی‌داند تا بفهمد چه می‌گوید. در روایت آمده است که هرکس وضو بگیرد و ذکر خدا کند، تمام اعضای بدن او از گناهان و خطاهای گذشته پاک می‌شود، و اگر ذکر نباشد، تنها جایی که آب به او رسیده است، پاک خواهد بود. همچنین، هر نمازی نیاز به وضوی تازه دارد، حتی اگر انسان حدثی نداشته باشد، زیرا در روایت آمده که هرکس وضو بگیرد، ایمان او نیز تازه می‌شود. وقتی وضو به‌طور کامل انجام شد، باید بداند که این کار به نوعی نظافت برای دیگران است، در حالی‌که در حقیقت، دل انسان نظاره‌گاه خداوند است. اگر دل فرد به واسطه توبه از اخلاق ناپسند پاک نشود، مانند این است که شخصی بخواهد پادشاهی را به مهمانی دعوت کند، ولی فقط فضای بیرونی را تمیز کند و جایگاه پادشاه را کثیف بگذارد.