گنجور

بخش ۱۲

جلایر نیز اگر طماع باشد
به خود تنها مدیدالباع باشد
طمع دارد که با اربابِ بینش
خداوندان ملک آفرینش
نشیند نکته‌های نغز سنجد
چو در بندند از دربان برنجد
مثال حضرت مخدوم آفاق
که دایم خُلطه با خلق آیدش شاق
نخواهد روزگار خویش ضایع
نشیند فرد و بنگارد وقایع
کسی را بار ندهد جز به اکراه
گریزد از مسیله گاه و بی گاه
هجوم مردمان اندر مَسیله
مثال جو بود کاید به کیله
همه بر یکدگر انبوه گشته
به روی هم شده چون کوه گشته
کناره کرده زان انبوه، صاحب
به خلوت رفته بی یار و مصاحب
گزین کرده وثاق نیک بختی
سرابستان پر آب و درختی
فضائی پاک از ناپاک آنجا
نه لای و گل، نه گرد و خاک آنجا
صبا فراش آن بستان سرای است
هزارش نغمه‌گر، دستان سرای است
به روی سبزه اش ننشسته گردی
روان در حوض آن خوش آب سردی
ز گل‌ها و ریاحین رنگ رنگ است
نه جای رفتن آنجا، نه درنگ است

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جلایر نیز اگر طماع باشد
به خود تنها مدیدالباع باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد تنها به دنبال منافع خود باشد، با وجود قدرت و استعدادهایی که دارد، در نهایت به جایی نخواهد رسید.
طمع دارد که با اربابِ بینش
خداوندان ملک آفرینش
هوش مصنوعی: او امیدوار است که با صاحبان دید و بینش، که خالقان جهان هستند، ارتباط برقرار کند.
نشیند نکته‌های نغز سنجد
چو در بندند از دربان برنجد
هوش مصنوعی: اگر نکته‌های زیبا و دلنشین سنجد را به بند بکشند، مانند این است که آن‌ها را از دربان بزدایند و دل او را آزرده کنند.
مثال حضرت مخدوم آفاق
که دایم خُلطه با خلق آیدش شاق
هوش مصنوعی: شخصیت بزرگ و محترمی که همیشه در ارتباط با مردم است، این کار برای او سخت و دشوار می‌شود.
نخواهد روزگار خویش ضایع
نشیند فرد و بنگارد وقایع
هوش مصنوعی: روزگار نمی‌گذارد فردی در حال خود غرق شود و به وقایع اطرافش بی‌توجه بماند.
کسی را بار ندهد جز به اکراه
گریزد از مسیله گاه و بی گاه
هوش مصنوعی: کسی به راحتی قبول نمی‌کند که بار مسئولیتی بر دوش بگیرد و همچنان از موقعیت‌ها و مشکلات به دوری و فرار می‌کند.
هجوم مردمان اندر مَسیله
مثال جو بود کاید به کیله
هوش مصنوعی: مردم همچون سیل و آب جاری به سوی مقصدی حرکت می‌کنند و این حرکتشان شبیه به جویبارهایی است که به یک نقطه می‌رسند.
همه بر یکدگر انبوه گشته
به روی هم شده چون کوه گشته
هوش مصنوعی: همه مردم به هم نزدیک شده‌اند و مانند کوهی بزرگ و انبوه شده‌اند.
کناره کرده زان انبوه، صاحب
به خلوت رفته بی یار و مصاحب
هوش مصنوعی: او از آن شلوغی کناره‌ گرفته و به تنهایی به مکانی خلوت رفته است، بدون هیچ دوست یا همراهی.
گزین کرده وثاق نیک بختی
سرابستان پر آب و درختی
هوش مصنوعی: انتخاب کرده‌ام که در سرزمینی بزرگ و پرآب و درخت زندگی کنم که خوشبختی را به ارمغان می‌آورد.
فضائی پاک از ناپاک آنجا
نه لای و گل، نه گرد و خاک آنجا
هوش مصنوعی: جایی وجود دارد که پاک و بدون آلودگی است؛ جایی که نه لایه‌ای از گل و لای است و نه گرد و غبار.
صبا فراش آن بستان سرای است
هزارش نغمه‌گر، دستان سرای است
هوش مصنوعی: نسیم، مانند خدمت‌کاری در باغ بهشتی است که هزاران نغمه‌ساز در آنجا به نواختن مشغولند و هر یک با ساز خود در حال سرودن موسیقی هستند.
به روی سبزه اش ننشسته گردی
روان در حوض آن خوش آب سردی
هوش مصنوعی: روی سبزه ننشین که گردی روان به آب خوشگوار آن حوض سرد می‌افتد.
ز گل‌ها و ریاحین رنگ رنگ است
نه جای رفتن آنجا، نه درنگ است
هوش مصنوعی: در میان گل‌ها و گیاهان زیبا و رنگارنگ، نه راهی برای رفتن به آنجا وجود دارد و نه جایی برای توقف و ماندن.

حاشیه ها

1402/03/24 09:05
احمد رحمت‌بر

مدید الباع = طویل الباع، دراز دست، آزمند