گنجور

مقدمه

بسم اللّه الرحمن الرحیم

منت خدای را عزوجل که نخست خلیفه به جهت خلق تعیین فرمود. پس خلق خلیفه نمود. وجود امام معصوم را نبیا کان او وصیا سبب بود. آسمان و زمین ساخت و هستی او را ظاهرا کان او خفیا وسیله ثبات عالم بالا و پائین قرار داد. تا آن که قالب جمله عالم را به منزله جان شد، و مجمع تن‏های بنی ادم را به جای روان. افلاک و انجم به جهت او دائر، و زمین و زمان را برای او ساکن و سایر.

خضرت و طراوت در باغ جهان به میامن الطاف او ساری، و آب حیات در نهر دهر به برکات انفاس او جاری. چمن جهان به سرو قد و گل روی او مزین، و انجمن جهانیان به شمع جمال و آفتاب بی‏زوال او روشن. اگر یک دم در روی زمین نباشد سلسله زمان از هم بپاشد، و اگر یک نفس زمان از او خالی بماند، زمین اهلش را فرو برد.

و درود نامعدود بر روان یک یک از خلفای حق و ائمه هدی خصوصا نبینا و عترته الاوصیاء و لاسیما المهدی الهادی صاحب عصرنا و امام زماننا.

چنین گوید مؤلف این کلمات و ناظم این ابیات محسن بن مرتضی الملقب به فیض که مرا در عنفوان شباب، شور محبت امام زمان و بقیه خلفای رحمان قائم عترت و مهدی امت سلام اللّه علیه و علی آبائه در سر افتاد و شوقی عظیم به لقای کریم او در دل پدید آمد.

نه تن را به مقصود راهی و نه جان را از صبر پناهی. به خاطر رسید که کاش کلمه‏ای چند موزون در وصف اشتیاق بودی، و مضمونی چند منظوم در شرح فراق رو نمودی، تا گاهی به انشاد آن زنگ غبار از دل زدودی.

پس در اشعار فصحا گردیده شعری که ناخنی بر دل زند و تأثیری در نفس کند نیافت، مگر بیتی از غزل‏های حافظ شیرازی قدس سره که بعضی مناسب مطلوب بود، و بعضی به صرفی از معنی با تصرفی در لفظ مناسب می‏توانست شد، با آن که در بلاغت و فصاحت مرتبه قصوی و در حسن و ملاحت رتبه علیا و در شیوع و شهرت به حدی رسیده که در بلاد عالم سایر و بر السنه بنی آدم دایر بود.

و بالجمله شرایط تضمین و اقتباس در او (آن) به کمال بود و با هر کلامی که آمیخته می‏شد آن را نهایت زینت و کمال جمال می‏افزود.

با خود اندیشیدم که از نتایج افکار خود سخنی چند شکسته بسته فراهم آورم و با آن جواهر ناسفته علی وجه التضمین و الاقتباس بیامیزم تا این را از آن زینتی من حیث الصورة و آن را از این رتبتی من حیث المعنی حاصل گردد.

شاید که در این ترکیب و تألیف شرح درد دل خود کما ینبغی درج توان کرد و قصه سوز جان کما هو حقه بیان توانم نمود، و به وسیله انشاد آن داد این غم جانکاه توان داد.

با آنکه در صناعت شعر بی‏بضاعت و از فن شاعری بی‏خبر بودم، در این امر خوض نمودم به اعتماد تأیید روح القدس، بنابر حدیثی که از اهل بیت علیهم السلام وارد است که: «هیچ گوینده‏ای بیت شعری در حق ما نگوید الا آنکه مؤید گردد به روح القدس».

بحمد اللّه همچنان که در خاطر خطور کرده بود به ظهور آمد. امید که لب تشنگان وادی وصال آن زلال چشمه خلافت و ولایت و سرگشتگان بادیه فراق آن خورشید سپهر امامت و هدایت از آن منتفع و بهرور گردند، و ناظم را به دعای خیر یاد آورند.

و چون بنای این اشعار بر اظهار شوق آن حضرت است سزد که موسوم به «شوق المهدی» گردد، و چون مقرر است که دواوین غزلیات را مصدّر به قصاید سازند، قبل از شروع در غزلیات سه قصیده که مناسب مقام است ایراد کرده می‏شود، و اللّه المستعان.

اطلاعات

منبع اولیه: سید صادق هاشمی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

منت خدای را عزوجل که نخست خلیفه به جهت خلق تعیین فرمود. پس خلق خلیفه نمود. وجود امام معصوم را نبیا کان او وصیا سبب بود. آسمان و زمین ساخت و هستی او را ظاهرا کان او خفیا وسیله ثبات عالم بالا و پائین قرار داد. تا آن که قالب جمله عالم را به منزله جان شد، و مجمع تن‏های بنی ادم را به جای روان. افلاک و انجم به جهت او دائر، و زمین و زمان را برای او ساکن و سایر.
هوش مصنوعی: حمد و ستایش خداوندی است که نخستین خلیفه را برای خلق انتخاب کرد. سپس، خلق خود را خلیفه قرار داد. وجود امام معصوم به عنوان جانشین پیامبر، دلیل این انتخاب بود. او آسمان و زمین را آفرید و وجودش به ظاهر، و وجودش در باطن، وسیله‌ ثبات عالم بالا و پایین قرار گرفت. به گونه‌ای که کل جهان مثل جان انسان شکل گرفت و اجساد انسان‌ها مانند روح به هم پیوست. افلاک و ستاره‌ها به خاطر او به دور خود می‌چرخند و زمین و زمان به خاطر او آرام و ثابت هستند.
خضرت و طراوت در باغ جهان به میامن الطاف او ساری، و آب حیات در نهر دهر به برکات انفاس او جاری. چمن جهان به سرو قد و گل روی او مزین، و انجمن جهانیان به شمع جمال و آفتاب بی‏زوال او روشن. اگر یک دم در روی زمین نباشد سلسله زمان از هم بپاشد، و اگر یک نفس زمان از او خالی بماند، زمین اهلش را فرو برد.
هوش مصنوعی: طراوت و زیبایی در باغ دنیا به لطف او گسترده شده و آب حیات در جویبار زمان به برکت نفس‌های او جاری است. گلستان جهان به قامت بلند و چهره زیبا و دل‌فریب او آراسته است و جمع جهانیان به نور جمال و روشنی بی‌انتها او روشنایی می‌یابد. اگر او حتی برای یک لحظه در روی زمین نباشد، سیر زمان متوقف می‌شود و اگر یک لحظه زمان از وجود او خالی بماند، زمین اهلش را در خود می‌بلعد.
و درود نامعدود بر روان یک یک از خلفای حق و ائمه هدی خصوصا نبینا و عترته الاوصیاء و لاسیما المهدی الهادی صاحب عصرنا و امام زماننا.
هوش مصنوعی: سلام و درود فراوان بر روح همه خلفای راستین و ائمه هدایت، به‌ویژه پیامبر و خاندان ایشان، و به‌طور خاص بر مهدی هدایت‌گر، صاحب زمان و امام فعلی‌مان.
چنین گوید مؤلف این کلمات و ناظم این ابیات محسن بن مرتضی الملقب به فیض که مرا در عنفوان شباب، شور محبت امام زمان و بقیه خلفای رحمان قائم عترت و مهدی امت سلام اللّه علیه و علی آبائه در سر افتاد و شوقی عظیم به لقای کریم او در دل پدید آمد.
هوش مصنوعی: مؤلف این متن، محسن بن مرتضی که به فیض معروف است، بیان می‌کند که در جوانی، علاقه و محبت زیادی به امام زمان و دیگر امامان معصوم احساس کرده و شوق دیدار ایشان در دلش ایجاد شده است.
نه تن را به مقصود راهی و نه جان را از صبر پناهی. به خاطر رسید که کاش کلمه‏ای چند موزون در وصف اشتیاق بودی، و مضمونی چند منظوم در شرح فراق رو نمودی، تا گاهی به انشاد آن زنگ غبار از دل زدودی.
هوش مصنوعی: نه از نظر جسمی به هدف نزدیک شدی و نه از نظر روحی آرامشی یافته‌ای. آرزو دارم که ای کاش چند کلمه زیبا در توصیف اشتیاق و چند مضمون موزون در شرح فراق داشتی، تا گاهی با خواندن آن‌ها غم و غبار دل را پاک کنی.
پس در اشعار فصحا گردیده شعری که ناخنی بر دل زند و تأثیری در نفس کند نیافت، مگر بیتی از غزل‏های حافظ شیرازی قدس سره که بعضی مناسب مطلوب بود، و بعضی به صرفی از معنی با تصرفی در لفظ مناسب می‏توانست شد، با آن که در بلاغت و فصاحت مرتبه قصوی و در حسن و ملاحت رتبه علیا و در شیوع و شهرت به حدی رسیده که در بلاد عالم سایر و بر السنه بنی آدم دایر بود.
هوش مصنوعی: در شعرهای فصیح، شعری که به دل بنشیند و بر روح تأثیرگذار باشد پیدا نشد، جز چند بیت از غزل‌های حافظ شیرازی که بعضی از آنها مناسب بودند و برخی دیگر با اندکی تغییر در معنا و واژه‌ها، قابل استفاده می‌بودند. با اینکه این اشعار از نظر بلاغت و فصاحت در بالاترین درجه قرار دارند و در زیبایی و دلربایی نیز در اوج هستند و به قدری معروف و مشهور شده‌اند که در کشورهای مختلف و بر زبان انسان‌ها جاری شده‌اند.
و بالجمله شرایط تضمین و اقتباس در او (آن) به کمال بود و با هر کلامی که آمیخته می‏شد آن را نهایت زینت و کمال جمال می‏افزود.
هوش مصنوعی: به طور کلی، شرایط برای تضمین و بهره‌گیری از آن در او به بهترین نحو وجود داشت و هر گفتاری که به آن اضافه می‌شد، زیبایی و کمال آن را بیشتر می‌کرد.
با خود اندیشیدم که از نتایج افکار خود سخنی چند شکسته بسته فراهم آورم و با آن جواهر ناسفته علی وجه التضمین و الاقتباس بیامیزم تا این را از آن زینتی من حیث الصورة و آن را از این رتبتی من حیث المعنی حاصل گردد.
هوش مصنوعی: به فکر فرو رفتم که چند جمله‌ای از نتایج افکار خود بسازم و آن را با جواهرات ناب کلمات دیگر ترکیب کنم تا هم از نظر شکل زیبا باشد و هم از نظر معنا ارزشمند.
شاید که در این ترکیب و تألیف شرح درد دل خود کما ینبغی درج توان کرد و قصه سوز جان کما هو حقه بیان توانم نمود، و به وسیله انشاد آن داد این غم جانکاه توان داد.
هوش مصنوعی: شاید بتوان در این نوشته احساسات و دردهای خود را به درستی بیان کرد و داستان آزاردهنده‌ای که در دل دارم را به طور واقعی توصیف کنم و با بیان آن بتوانم کمی از این غم جانسوز بکاهیم.
با آنکه در صناعت شعر بی‏بضاعت و از فن شاعری بی‏خبر بودم، در این امر خوض نمودم به اعتماد تأیید روح القدس، بنابر حدیثی که از اهل بیت علیهم السلام وارد است که: «هیچ گوینده‏ای بیت شعری در حق ما نگوید الا آنکه مؤید گردد به روح القدس».
هوش مصنوعی: با وجود اینکه در شعرسازی بی‌تجربه و ناآشنا به فن شاعری بودم، به لطف تأیید روح‌القدس، وارد این عرصه شدم. بر اساس حدیثی از اهل بیت (علیهم‌السلام) که می‌فرماید: «هیچ شاعری درباره ما شعری نگوید مگر اینکه به روح‌القدس تأیید می‌شود».
بحمد اللّه همچنان که در خاطر خطور کرده بود به ظهور آمد. امید که لب تشنگان وادی وصال آن زلال چشمه خلافت و ولایت و سرگشتگان بادیه فراق آن خورشید سپهر امامت و هدایت از آن منتفع و بهرور گردند، و ناظم را به دعای خیر یاد آورند.
هوش مصنوعی: با لطف خداوند، آنچه در ذهن خطور کرده بود، به واقعیت پیوست. امیدوارم که تشنگان وصول به مقام خلافت و ولایت و کسانی که در فراق راهنمایی و امامت سرگردان هستند، از این چشمه زلال بهره‌مند شوند و ناشر این خبر را در دعاهای خیر خود به یاد داشته باشند.
و چون بنای این اشعار بر اظهار شوق آن حضرت است سزد که موسوم به «شوق المهدی» گردد، و چون مقرر است که دواوین غزلیات را مصدّر به قصاید سازند، قبل از شروع در غزلیات سه قصیده که مناسب مقام است ایراد کرده می‏شود، و اللّه المستعان.
هوش مصنوعی: این اشعار درباره ابراز عشق و علاقه به آن حضرت نوشته شده است و به همین خاطر شایسته است که به نام «شوق المهدی» شناخته شود. همچنین از آنجا که قرار است دیوان غزلیات با قصاید آغاز شود، قبل از شروع به غزلیات، سه قصیده متناسب با موضوع ارائه می‌شود. خداوند یاری‌دهنده است.

حاشیه ها

1398/11/15 21:02
سید صادق هاشمی

پیوند به وبگاه بیرونی

1399/11/17 06:02
امیرعلی

محبت اهل بیت و خلوص نیت و تواضع این بزرگ شاعر محترم در کلماتش موج می زند. بسیار لذت بخش است خواندن این مقدمه، انشالله مورد رضایت حضرتش قرار گیرد که به قول خود این عزیز والله المستعان.