فیض کاشانیشمارهٔ ۷۶
به علم و سیف و نسب کس به یار ما نرسد
تو را در این سخن انکار کار ما نرسد
اگرچه پادشهان در جهان بسی بودند
کسی به علم و به نصرت به یار ما نرسد
به حسن خلق و وفاداری و جهانگیری
کسی به راهبر حقگزار ما نرسد
هزار نقش برآید ز کلک صنع و یکی
به دل‌پذیری نقش نگار ما نرسد
هزار نقد به بازار کائنات آرند
یکی به سکه صاحب عیار ما نرسد
ز ابتدای زمان تا به انتهای جهان
کسی به پادشه کامکار ما نرسد
ولی دریغ که شد از نظر چنان پنهان
که بوی او به هوای دیار ما نرسد
دلا ز طعنه منکر مرنج و واثق باش
که بد به خاطر امیدوار ما نرسد
چنان بزی که جناب امام را ای فیض
غبار خاطری از رهگذار ما نرسد
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
منبع اولیه: سید صادق هاشمی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به علم و سیف و نسب کس به یار ما نرسد
تو را در این سخن انکار کار ما نرسد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس با دانش، سلاح یا نسب خانوادگی‌اش نمی‌تواند به محبوب ما برسد؛ در این گفته‌ی ما، جایی برای انکار وجود ندارد.
اگرچه پادشهان در جهان بسی بودند
کسی به علم و به نصرت به یار ما نرسد
هوش مصنوعی: هرچند در دنیا پادشاهان زیادی وجود دارند، اما هیچ‌کس در علم و یاری‌رسانی به ما به پای یارمان نمی‌رسد.
به حسن خلق و وفاداری و جهانگیری
کسی به راهبر حقگزار ما نرسد
هوش مصنوعی: هیچ کس به اندازه رهبر ما، که از نظر اخلاق نیک و وفاداری و تسلط بر جهان برتر است، به این مقام نمی‌رسد.
هزار نقش برآید ز کلک صنع و یکی
به دل‌پذیری نقش نگار ما نرسد
هوش مصنوعی: هزاران طرح و تصویر از هنر انسانی به وجود می‌آید، اما هیچ‌کدام از آن‌ها به زیبایی و دل‌پذیری طرح و نگار دلخواه ما نمی‌رسند.
هزار نقد به بازار کائنات آرند
یکی به سکه صاحب عیار ما نرسد
هوش مصنوعی: در بازار جهان، هزاران چیز ارزشمند وجود دارد، اما هیچ‌کدام به اندازه‌ی ارزش و کیفیت وجود ما نمی‌رسد.
ز ابتدای زمان تا به انتهای جهان
کسی به پادشه کامکار ما نرسد
هوش مصنوعی: از آغاز زمان تا پایان دنیا، هیچ‌کس به اندازه پادشاه موفق و با کمال ما نخواهد رسید.
ولی دریغ که شد از نظر چنان پنهان
که بوی او به هوای دیار ما نرسد
هوش مصنوعی: اما افسوس که آن آرامش و زیبایی از دید ما دور شده و آنچنان پنهان است که عطر او هم به هوای سرزمین ما نمی‌رسد.
دلا ز طعنه منکر مرنج و واثق باش
که بد به خاطر امیدوار ما نرسد
هوش مصنوعی: ای دل، از سخنان طعنه‌آمیز ناامید نشو و به خود اعتماد داشته باش، زیرا هیچ چیز بدی به خاطر امید ما به تو نخواهد رسید.
چنان بزی که جناب امام را ای فیض
غبار خاطری از رهگذار ما نرسد
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که به اندازه‌ای که به بزرگواران و امامان توجه داریم و در هنگام عبور آنان با نگاهی محترمانه و دور از هرگونه بی‌احترامی، از کنارشان بگذریم، به یاد و احترام آنان اهمیت دهیم و هیچ چیز نابجا و بی‌احترامی به ذهن و خاطر ما خطور نکند.