امامی هرویشمارهٔ ۱۶
دلم ز روح سحرگه سوال کرد به لفظی
چنانکه آب خجل گشت از او به گاه روانی
که چیست در همه عالم به طبع موجب صحت
که کیست در همه گیتی سجود حاتم ثانی
جواب داد دلم را که ای بر اسب تفکر
ز هر دو کون گذشته به گاه تیر عنانی
یکی می است که مرا را به نقد باز رهاند
به اتفاق طبایع ز اندوه دو جهانی
یکی پناه صدور است و افتخار اکابر
شهاب دولت و ملت، سپهر مهر معانی
ایا رسیده به جایی که هرچه در نظر آید
به فکر پیر خرد را به قدر برتر از آنی
مرا به یک دو صراحی، شراب لعل بر آنم
که از سوال و جواب خرد توام برهانی
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دلم ز روح سحرگه سوال کرد به لفظی
چنانکه آب خجل گشت از او به گاه روانی
هوش مصنوعی: دل من در ساعات سحر از روح خود پرسشی کرد به گونه‌ای که آب، از آن خجالت کشید و در حالت جاری شدن قرار گرفت.
که چیست در همه عالم به طبع موجب صحت
که کیست در همه گیتی سجود حاتم ثانی
هوش مصنوعی: در تمام عالم چه چیزی وجود دارد که به طور طبیعی سبب سلامتی و خوبی باشد؟ و چه کسی در این جهان مانند حاتم طایی به دیگران احترام می‌گذارد و در برابرشان سجود می‌کند؟
جواب داد دلم را که ای بر اسب تفکر
ز هر دو کون گذشته به گاه تیر عنانی
هوش مصنوعی: دل من پاسخ داد که ای بر اسب فکر سوار، تو فراتر از هر دو جهان رفته‌ای، در زمان رها شدن تیر اراده‌ات.
یکی می است که مرا را به نقد باز رهاند
به اتفاق طبایع ز اندوه دو جهانی
هوش مصنوعی: موجودی هست که مرا از غم‌های این دنیای پر درد و همچنین از رنج‌های دنیای دیگر نجات می‌دهد و به من شادی و آرامش می‌بخشد.
یکی پناه صدور است و افتخار اکابر
شهاب دولت و ملت، سپهر مهر معانی
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که فرد مورد نظر به عنوان حمایت کننده‌ای برای تصمیمات کلان و بزرگ، و همچنین به عنوان یک منبع افتخار برای بزرگان و قدرت‌های دولت و ملت شناخته می‌شود. او به نوعی نماد مهر و دوستی به شمار می‌آید و در زمینه‌های معنوی و فرهنگی نقش مهمی ایفا می‌کند.
ایا رسیده به جایی که هرچه در نظر آید
به فکر پیر خرد را به قدر برتر از آنی
هوش مصنوعی: آیا به مرحله‌ای رسیده‌ای که هرچه را تصور کنی، اندیشه‌ی مرد خردمند از آن بالاتر باشد؟
مرا به یک دو صراحی، شراب لعل بر آنم
که از سوال و جواب خرد توام برهانی
هوش مصنوعی: من به یک یا دو پیاله شراب قرمز نیاز دارم تا از دایره سوال و جواب نجات پیدا کنم و از خرد تو آزاد شوم.