ملک‌الشعرا بهارحسین (ع)
شب است و بساط عیش، به خوبی مرتب است
شبی را که جان در او، به رقص آید امشب است
به هجران و وصل دوست، دل و تن مرکب است
دل از وصل در نشاط، تن از هجر در تب است
در این قصه نکته‌هاست در این رشته تارها
دل‌افروز ماه من کجایی که شب رسید
زمان تعب گذشت، اوان طرب رسید
عجم‌وار باده ده که عید عرب رسید
دل و جان بدسگال زمحنت به لب رسید
رسید آنکه داشت دل از او انتظارها
از این عید و جشن شد دل خسته شادمند
زهی عید دلفروز، زهی جشن ارجمند
ایا آنکه عارضت نشاطی است بی گزند
درین محفل سرور ز لب ده گلاب و قند
که یکسر برون شود ز سرها، خمارها
به شعبان مه ای ندیم، دل و جان منور است
بسی این خجسته ماه دلاویز و دلبر است
ز دیگر شهور دهر به رتبت فزونتر است
بلی افتخار او به فرزند حیدر است
حسین آنکه دین کند از او افتخارها
حسین آنکه از رخش دل شیعه روشن است
به تاریکی ضلال، رخش نور معلن است
خود این گفتهٔ نبی به گیتی مبرهن است
که باشم من از حسین، حسین نیز از من است
بلی این حدیث را نبی گفته بارها
به خاک در حسین ز جان انتساب ماست
به کویش امید ماست، به سویش حساب ماست
به تعدیل رای او صواب و عقاب ماست
حسین آسمان ماست، حسین آفتاب ماست
به سرپنجهٔ حسین گشائیم کارها
حسین آنکه حق ستود به فضل و تکرمش
حسین آنکه داد حق به گیتی تقدمش
فزود آبروی دین، ز خاک تیممش
خیال رخش به چرخ گذر کرد و انجمش
ستادند پیش او، چو آئینه‌دارها
خوش آندم که بگذربم ز شادی به کوی او
بریم از سر نیاز دل و جان به سوی او
کنون از مزار طوس بجوئیم بوی او
که این چشمهٔ حیات بود زآب جوی او
حسین و رضا بلی یکند از شمارها
رضا نور معلن است، رضا فیض مطلق است
رضا ماه روشن است، رضا شاه بر حق است
از او شرع پاک را جمال است و رونق است
بدو بازگشت ماست، بلی این محقق است
که دایم به جوهر است عرض را مدارها
اطلاعات
وزن: مفاعیل فاعلات مفاعیل فاعلن
قالب شعری: مسمط
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شب است و بساط عیش، به خوبی مرتب است
شبی را که جان در او، به رقص آید امشب است
هوش مصنوعی: امشب شب زیبایی است که برای شادی و خوشی آماده شده است. امشب زمانی است که روح انسان شاداب و سرزندگی خود را نشان می‌دهد و به وجد می‌آید.
به هجران و وصل دوست، دل و تن مرکب است
دل از وصل در نشاط، تن از هجر در تب است
هوش مصنوعی: رابطه جدایی و وصال دوست، مانند مرکبی است که دل و جسم را به هم پیوند می‌زند. دل وقتی به وصال می‌رسد شاداب و سرزنده است، اما جسم در حال جدایی دچار تب و تندرسی می‌شود.
در این قصه نکته‌هاست در این رشته تارها
هوش مصنوعی: در این داستان نکات زیادی وجود دارد که در این شبکه از رشته‌ها پنهان شده است.
دل‌افروز ماه من کجایی که شب رسید
زمان تعب گذشت، اوان طرب رسید
هوش مصنوعی: ای ماه روشن من، کجایی؟ حالا که شب فرارسیده و زمان خواب و آرامش سپری شده، زمان خوشی و شادی رسیده است.
عجم‌وار باده ده که عید عرب رسید
دل و جان بدسگال زمحنت به لب رسید
هوش مصنوعی: باده‌ای به من بده که روز عید عرب آمده و جانم از مشقت‌ها به لب رسیده است.
رسید آنکه داشت دل از او انتظارها
هوش مصنوعی: زمانی فرارسید که کسی که دل‌ها به او امید داشتند، ظهور کرد.
از این عید و جشن شد دل خسته شادمند
زهی عید دلفروز، زهی جشن ارجمند
هوش مصنوعی: این عید و جشن باعث شده که قلب خسته‌ام خوشحال شود. چه عید دل‌انگیز و چه جشن پرافتخاری!
ایا آنکه عارضت نشاطی است بی گزند
درین محفل سرور ز لب ده گلاب و قند
هوش مصنوعی: آیا آن کسی که چهره‌اش شادی و سرخی بی‌دردی را به همراه دارد، در این جمع شادمانی، از دهانش گلاب و قند بریزد؟
که یکسر برون شود ز سرها، خمارها
هوش مصنوعی: تمامی حالتها و غم‌ها به طور کامل از میان برود و از بین برود.
به شعبان مه ای ندیم، دل و جان منور است
بسی این خجسته ماه دلاویز و دلبر است
هوش مصنوعی: در این ماه مبارک شعبان، دل و جان من پر از روشنایی و شادی است، زیرا این ماه زیبا و خوشایند، مملو از صفا و محبت است.
ز دیگر شهور دهر به رتبت فزونتر است
بلی افتخار او به فرزند حیدر است
هوش مصنوعی: این ماه از سایر ماه‌های سال برتری دارد و این افتخار به خاطر نسل حیدر (علی علیهم‌السلام) است.
حسین آنکه دین کند از او افتخارها
هوش مصنوعی: حسین کسی است که به خاطر او افتخارات و ارزش‌های دین حفظ می‌شود.
حسین آنکه از رخش دل شیعه روشن است
به تاریکی ضلال، رخش نور معلن است
هوش مصنوعی: حسین کسی است که چهره‌اش دل شیعیان را روشن می‌کند و در تاریکی نادانی، نور او نمایان است.
خود این گفتهٔ نبی به گیتی مبرهن است
که باشم من از حسین، حسین نیز از من است
هوش مصنوعی: این جمله نشان می‌دهد که وجود و شخصیت حسین به نوعی با وجود من پیوند خورده است و هر دو در همدیگر تأثیرگذارند. به عبارتی، حسین جزئی از من و من جزئی از حسین هستم و این ارتباط بین ما به جهانیان آشکار است.
بلی این حدیث را نبی گفته بارها
هوش مصنوعی: بله، این صحبت را پیامبر بارها بیان کرده است.
به خاک در حسین ز جان انتساب ماست
به کویش امید ماست، به سویش حساب ماست
هوش مصنوعی: ما به خاطر حسین، از جان خود به خاک می‌افتیم و در کنار او امید داریم. مسیر زندگی و محاسبات ما به سوی اوست.
به تعدیل رای او صواب و عقاب ماست
حسین آسمان ماست، حسین آفتاب ماست
هوش مصنوعی: حسین نه تنها نشانی از خوبی و درستکاری است، بلکه نمایانگر قدرت و تابش در آسمان وجود ما می‌باشد. رای او معیار سنجش کارهای ماست و آثار رفتار ما از او تاثیر می‌پذیرد.
به سرپنجهٔ حسین گشائیم کارها
هوش مصنوعی: به کمک توانایی‌های حسین، امور خود را به پیش خواهیم برد.
حسین آنکه حق ستود به فضل و تکرمش
حسین آنکه داد حق به گیتی تقدمش
هوش مصنوعی: حسین کسی است که به واسطه‌ٔ نعمت و احترامش، حق را ستایش می‌کند و همچنین حسین کسی است که حق را به جهان ارج می‌نهد و برتری می‌بخشد.
فزود آبروی دین، ز خاک تیممش
خیال رخش به چرخ گذر کرد و انجمش
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و ارزشمندی دین اشاره دارد و بیان می‌کند که با تلاش و حفظ شخصیت انسانی، می‌توان به اعتبار دین افزود. همچنین، تصویر رخسار زیبایی که در آسمان می‌درخشد، نمایانگر تأثیر شگرف این تلاش‌ها بر روح و جان انسان است.
ستادند پیش او، چو آئینه‌دارها
هوش مصنوعی: آنها به شکل آئینه‌دارها در برابر او ایستادند.
خوش آندم که بگذربم ز شادی به کوی او
بریم از سر نیاز دل و جان به سوی او
هوش مصنوعی: لحظه‌ای برایم زیباست که با شوق و اشتیاق به راهش بروم و از دل و جانم برای او طلب کنم.
کنون از مزار طوس بجوئیم بوی او
که این چشمهٔ حیات بود زآب جوی او
هوش مصنوعی: اکنون بیایید از آرامگاه فردوسی در طوس بوی او را جست‌وجو کنیم، چرا که این چشمهٔ حیات و زندگی از آب جوی او گرفته شده است.
حسین و رضا بلی یکند از شمارها
هوش مصنوعی: حسین و رضا واقعاً یکی هستند و نمی‌توان آنها را جدا از یکدیگر دانست.
رضا نور معلن است، رضا فیض مطلق است
رضا ماه روشن است، رضا شاه بر حق است
هوش مصنوعی: رضا، نوری مشهور و درخشان است؛ او تجلی کامل رحمت و نعمت است. رضا همانند ماهی درخشان در آسمان است و به حق، شاهی شایسته و راستین به شمار می‌آید.
از او شرع پاک را جمال است و رونق است
بدو بازگشت ماست، بلی این محقق است
هوش مصنوعی: از اوست که شریعت با زیبایی و طراوت همراه است و بازگشت ما به سوی اوست، بله، این حقیقتی است روشن.
که دایم به جوهر است عرض را مدارها
هوش مصنوعی: همیشه در حال تغییر و تحول هستیم و نمی‌توانیم بر اساس ظواهر دائمی قضاوت کنیم.