گنجور

شمارهٔ ۲۴۰ - شجاعت ادبی

مردن اندر شجاعت ادبی
بهتر از چاپلوسی و جلبی
من بر آنم که نیست زیر سپهر
صفتی چون شجاعت ادبی
نجبای جهان شجاعانند
به شجاعت در است منتجبی
راست باش و مدار باک از کس
این بود خوی مردم عصبی
سخت‌رویی ز گربزی بهتر
احمدی خوب‌تر ز بولهبی
چشم بردار از آن کسان که سخن
بیخ گوشی کنند و زیر لبی
سخنی راستا به مذهب من
به ز سیصد نماز نیم‌شبی
گفته‌ای عامیانه لیک صریح
به ز هفتاد خطبهٔ عربی
طفل گستاخ نزد من باشد
پیر و، آن پیر چربه‌گوی‌، صبی
در جهانند بخردان و ردان
کمتر و بیشتر جبان و غبی
تو از آن مردمان کمتر باش
این بود معنی فزون‌طلبی
یار اهریمنند مکر و دروغ
این‌چنین گفت زردهشت نبی
از حَسَب مرد را شرف خیزد
چیست فخر شرافتِ نَسَبی‌؟
هان تو گستاخی و شجاعت را
هرزه‌لایی مگیر و بی‌ادبی
باادب باش و راست باش و صریح
ره حق جوی از آنچه می‌طلبی
مگزین مذهب از برای ذهب
این بود فخرِ دورهٔ ذهبی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مردن اندر شجاعت ادبی
بهتر از چاپلوسی و جلبی
هوش مصنوعی: مردن با شجاعت و صداقت در بیان بهتر است از اینکه به خاطر جلب توجه یا خوشایند دیگران دست به چاپلوسی بزنیم.
من بر آنم که نیست زیر سپهر
صفتی چون شجاعت ادبی
هوش مصنوعی: من بر این باورم که در زیر آسمان، هیچ صفتی به اندازه شجاعت در ادبیات اهمیت و ارزش ندارد.
نجبای جهان شجاعانند
به شجاعت در است منتجبی
هوش مصنوعی: نیکان و بزرگان این دنیا، در شجاعت از انتخاب و شجاعت خود بهره‌مندند.
راست باش و مدار باک از کس
این بود خوی مردم عصبی
هوش مصنوعی: سخن این است که باید راستگو و صادق باشی و اهمیتی به نظرات دیگران ندهی، زیرا این رفتار از ویژگی‌های انسان‌های آرام و با شخصیت است.
سخت‌رویی ز گربزی بهتر
احمدی خوب‌تر ز بولهبی
هوش مصنوعی: بهتر است که انسان در برابر سختی‌ها با محکم‌خویی و استقامت روبه‌رو شود، زیرا بی‌توجهی به این مسائل بهتر از نیک‌نامی در شرایطی است که ناپسند و بی‌ارزش باشد.
چشم بردار از آن کسان که سخن
بیخ گوشی کنند و زیر لبی
هوش مصنوعی: از افرادی که پشت سر صحبت می‌کنند و به‌صورت پنهانی نظر می‌دهند، دوری کن.
سخنی راستا به مذهب من
به ز سیصد نماز نیم‌شبی
هوش مصنوعی: من بر این باورم که یک کلام درست و راست، ارزش بیشتری از سیصد نماز در نیمه شب دارد.
گفته‌ای عامیانه لیک صریح
به ز هفتاد خطبهٔ عربی
هوش مصنوعی: گفته‌ای به زبان ساده و روشن، اما به اندازه‌ی یک صد خطبه‌ی عربی معنا دارد.
طفل گستاخ نزد من باشد
پیر و، آن پیر چربه‌گوی‌، صبی
هوش مصنوعی: کودک جسور نزد من می‌آید و آن پیرمرد با زبان نرم و شیرینش گفتگو می‌کند.
در جهانند بخردان و ردان
کمتر و بیشتر جبان و غبی
هوش مصنوعی: در این دنیا، افراد باهوش و دانا و همچنین افراد بی‌فکر وجود دارند. عده‌ای از آن‌ها ترسو و ناتوان هستند، در حالی که برخی دیگر شجاع و دلیرند.
تو از آن مردمان کمتر باش
این بود معنی فزون‌طلبی
هوش مصنوعی: تو باید از آن کسانی که همیشه در تلاش برای بیشتر داشتن هستند، دوری کنی. این نشان‌دهنده این است که به دنبال زیادطلبی نباشی.
یار اهریمنند مکر و دروغ
این‌چنین گفت زردهشت نبی
هوش مصنوعی: دوستان شبیه به دیوها هستند، مملو از فریب و دروغ. این را زردشت، پیامبر، بیان کرده است.
از حَسَب مرد را شرف خیزد
چیست فخر شرافتِ نَسَبی‌؟
هوش مصنوعی: شرف و بزرگی انسان به نسب و خانواده او بستگی ندارد، بلکه به ویژگی‌ها و شخصیت خود او وابسته است. افتخار به نسب، در واقع به‌دست آوردن حقیقی شرافت نیست.
هان تو گستاخی و شجاعت را
هرزه‌لایی مگیر و بی‌ادبی
هوش مصنوعی: احتیاط کن که شجاعت و جسارتت را به بی‌ادبی و رفتار ناشایست تبدیل نکنید.
باادب باش و راست باش و صریح
ره حق جوی از آنچه می‌طلبی
هوش مصنوعی: با ادب و صداقت رفتار کن و به طور واضح و روشن به دنبال حقیقت برو تا به آنچه که می‌خواهی، دست پیدا کنی.
مگزین مذهب از برای ذهب
این بود فخرِ دورهٔ ذهبی
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که نباید به خاطر پول و ثروت، ارزش‌های مذهبی و معنوی را فراموش کنیم. در واقع، زر و زیور نباید به عنوان دلیل برتری ما به حساب آیند، بلکه باید به اصول و باورهای انسانی و مذهبی خود پایبند باشیم.

حاشیه ها

1394/08/10 21:11
بهناز

دو مصرع اشکال دارد: و صحیح آن این است
راست باش و ز خلق هیچ مترس
و
یار اهریمن است شخص دروغ
و بیت آخر را بنده در مجله یغما ندیدم..
با توجه به نشر این شعر در مجله ی یغما شماره ی چهرم سال 1329 این ایرادها را گرفتم

1395/04/29 13:06
احمد

فکر کنم نوشته های بالا برخلاف گفته بهناز درست باشه چون کتابی که چاپ 36 دارم دقیقا همینه

1395/04/30 09:06
احمد

مگزین مذهب از برای ذهب
ای هوادار دوره ذهبی