گنجور

شمارهٔ ۳۸۴

ای شاه تاج‌داران وی تاج شهریاران
گردون کامکاری خورشید کامکاران
گر عید روزه‌داران بر خلق هست فرخ
دیدار توست فرخ بر عید روزه‌داران
جز تو جلال دولت نامد زپادشاهان
جز تو جمال ملت نامد ز شهریاران
آن‌ کاو تو را ببیند باشد ز نیکبختان
وان کاو تورا شناسد باشد ز بختیاران
تا دین مصطفی را یاری و حق شناسی
دولت به تو بنازد چون مصطفی بهٔاران
بشکفت روی‌ گیتی از فر دولت تو
مانند باغ و بستان در فصل نوبهاران
ابری است دست رادت بخشنده بر خلایق
این بدره‌های گوهر وان قطره‌های باران
منسوخ‌ گشت شاها با علم و سیرت تو
هم سیرت بزرگان هم حلم بردباران
هر روز بر رعیت رحمت همی فزایی
این است پادشاها رسم بزرگواران
ای آتش حُسامت آب حسود برده
وز باد سر حسودت مانند خاکساران
چرخ است مرکب تو ماه تمام زینش
مهرست طلعت تو سیارگان سواران
یک تن همی نیارد با مرکبت جهیدن
با سنگ سخت خارا چون‌ گشت خار خاران
امسال روم و چین را هست از تو استواری
سال دگر نشانی در مصر استواران
گر ره دهی به خدمت پیشت میان ببندد
فغفور چون غلامان قیصر چو پرده‌داران
آنجا که برگماری لشکر به‌دشمنان بر
گرید مخالف تو چون ابر در بهاران
وانجا که در مصافی خنجر همی‌گذاری
در خدمت تو نصرت باشد ز حق‌گزاران
وآنجا که صید جویی در خون‌ گور و آهو
کهسار و دشت و وادی گردد چون لاله‌زاران
از بهر آنکه باشد نخجیر خنجر تو
آید همی به صحرا آهو ز کوهساران
شاها خدایگانا چون شعر من شنیدی
خوانند تا قیامت شعرم نکو شعاران
گر پیش خویش خوانی من بنده را معزی
بر درگه تو باشد بختم ز خواستاران
بسیار راهواران هستند حاسد من
لنگی همی نمایم در پیش راهواران
تا هست جای بلبل تا هست جای قمری
گه در میان بستان گه در سر چناران
بنشان غبار روزه بنشین به شادکامی
مگذر تو از زمانه گیتی همی‌گذاران
با دولت و سعادت با خرمی و شادی
چون عید روزه‌داران بگذار صدهزاران

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای شاه تاج‌داران وی تاج شهریاران
گردون کامکاری خورشید کامکاران
هوش مصنوعی: ای پادشاهی که تاج‌داران را رهبری می‌کنی و تاج شهریاران را به سر داری، آسمان و سرنوشتت سرشار از موفقیت و خوشبختی همچون خورشید است.
گر عید روزه‌داران بر خلق هست فرخ
دیدار توست فرخ بر عید روزه‌داران
هوش مصنوعی: اگر عید روزه‌داران برای مردم جشن و شادی است، دیدن تو برای آن‌ها خوشبختی و سعادت بیشتری به ارمغان می‌آورد.
جز تو جلال دولت نامد زپادشاهان
جز تو جمال ملت نامد ز شهریاران
هوش مصنوعی: جز تو هیچ سلطانی جلال و شکوه ندارد و جز تو هیچ قومی زیبایی و جذابیت ندارد.
آن‌ کاو تو را ببیند باشد ز نیکبختان
وان کاو تورا شناسد باشد ز بختیاران
هوش مصنوعی: کسی که تو را ببیند از خوشبختی برخوردار است و کسی که تو را بشناسد از دستاوردهای خوب بهره‌مند است.
تا دین مصطفی را یاری و حق شناسی
دولت به تو بنازد چون مصطفی بهٔاران
هوش مصنوعی: تا زمانی که به حمایت از دین پیامبر (مصطفی) بپردازی و در حق‌مداری تو دولت به خود ببالد، همان‌گونه که پیامبر (مصطفی) به بهاران می‌بالد.
بشکفت روی‌ گیتی از فر دولت تو
مانند باغ و بستان در فصل نوبهاران
هوش مصنوعی: روی زمین از برکت وجود تو مانند باغ و بستانی که در بهار شکوفا شده، به سرزندگی و زیبایی رسیده است.
ابری است دست رادت بخشنده بر خلایق
این بدره‌های گوهر وان قطره‌های باران
هوش مصنوعی: دست بخشنده‌ات مثل ابر، بر روی مردم است و مانند جواهرات درخشان و قطرات باران، نعمت‌هایی به آن‌ها می‌بخشد.
منسوخ‌ گشت شاها با علم و سیرت تو
هم سیرت بزرگان هم حلم بردباران
هوش مصنوعی: با علم و رفتار تو، دیگر ویژگی‌های برجسته بزرگان و صبر افراد بافرهنگ فراموش شده است.
هر روز بر رعیت رحمت همی فزایی
این است پادشاها رسم بزرگواران
هوش مصنوعی: هر روز بر مردم خود رحمت و نیکی بیشتری می‌دهی، این کار از ویژگی‌های پادشاهان دانا و بزرگ است.
ای آتش حُسامت آب حسود برده
وز باد سر حسودت مانند خاکساران
هوش مصنوعی: ای آتش زیبای تو، باعث شده که آب حسودان از ترس و حسادت برود و باد حسودان به اندازه خاکستر و بی‌ارزش شده است.
چرخ است مرکب تو ماه تمام زینش
مهرست طلعت تو سیارگان سواران
هوش مصنوعی: تو همچون اسبی هستی که زیر چرخ فلک سوار است. ماه زیبای تو زین این اسب است و چهره‌ات همچون ستاره‌ها درخشان و برجسته است.
یک تن همی نیارد با مرکبت جهیدن
با سنگ سخت خارا چون‌ گشت خار خاران
هوش مصنوعی: هیچ‌کس با اسبش نمی‌تواند بر روی سنگ‌های سخت بجهد، همان‌طور که خارها نمی‌توانند بر روی خارها بایستند.
امسال روم و چین را هست از تو استواری
سال دگر نشانی در مصر استواران
هوش مصنوعی: امسال قدرت و استحکام روم و چین به دلیل توست، اما سال آینده نشانه‌ای از استحکام در مصر خواهد بود.
گر ره دهی به خدمت پیشت میان ببندد
فغفور چون غلامان قیصر چو پرده‌داران
هوش مصنوعی: اگر راه را برای خدمت به تو باز کنی، فغفور مثل غلامان قیصر در برابر تو پای بند خواهد شد، همچون پرده‌داران که همیشه در حال خدمت هستند.
آنجا که برگماری لشکر به‌دشمنان بر
گرید مخالف تو چون ابر در بهاران
هوش مصنوعی: در جایی که تو گروهی از سربازان را به سوی دشمن می‌فرستی، مخالفان تو مانند ابرهای بهاری به زمین می‌ریزد.
وانجا که در مصافی خنجر همی‌گذاری
در خدمت تو نصرت باشد ز حق‌گزاران
هوش مصنوعی: هر جا که در میدان نبرد، خنجر خود را بر زمین بگذاری، بدان که در خدمت تو، یاری و نصرتی از جانب حق‌گزاران وجود دارد.
وآنجا که صید جویی در خون‌ گور و آهو
کهسار و دشت و وادی گردد چون لاله‌زاران
هوش مصنوعی: در آنجا که شکار می‌کنی، خون گور و آهو در کوه‌ها، دشت‌ها و دره‌ها جاری می‌شود، مانند گل‌های لاله در کوهستان‌ها.
از بهر آنکه باشد نخجیر خنجر تو
آید همی به صحرا آهو ز کوهساران
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه اسلحه‌ات به شکار بیفتد، آهو از کوه‌ها به دشت می‌آید.
شاها خدایگانا چون شعر من شنیدی
خوانند تا قیامت شعرم نکو شعاران
هوش مصنوعی: ای شاه، ای خداوند گرامی، چون شعر من را شنیدی، تا روز قیامت این شعر من در میان نیکوکاران جاودان خواهد ماند.
گر پیش خویش خوانی من بنده را معزی
بر درگه تو باشد بختم ز خواستاران
هوش مصنوعی: اگر مرا در پیش خود بخوانی، من بنده‌ات هستم که در درگاه تو قرار دارم و سرنوشتم از خواستاران توست.
بسیار راهواران هستند حاسد من
لنگی همی نمایم در پیش راهواران
هوش مصنوعی: در مسیر زندگی، افرادی زیادی وجود دارند که به من حسادت می‌ورزند، اما من خود را در برابر آنها به گونه‌ای نشان می‌دهم که کمبودهایی دارم و این باعث می‌شود کمتر به من توجه کنند.
تا هست جای بلبل تا هست جای قمری
گه در میان بستان گه در سر چناران
هوش مصنوعی: تا زمانی که جایی برای بلبل وجود دارد، و تا زمانی که جایی برای قمری وجود دارد، آنها گهگاهی در باغستان و گاهی در کنار درختان چنار دیده می‌شوند.
بنشان غبار روزه بنشین به شادکامی
مگذر تو از زمانه گیتی همی‌گذاران
هوش مصنوعی: غبار غم را از دل بزُدای و به خوشی بنشین. از گذر زمان و دنیا بی‌توجه باش و لحظه‌های شادت را بگذران.
با دولت و سعادت با خرمی و شادی
چون عید روزه‌داران بگذار صدهزاران
هوش مصنوعی: در کنار خوشحالی و شادی، با نعمت و خوشبختی زندگی کن، گویی که روز عید برای روزه‌داران است و این خوشی را به هزاران نفر هدیه بده.