گنجور

شمارهٔ ۱۳۰ - ماده تاریخ تجدید یکی از بناهای شهر قم

ای فلک لاجورد گر بزمین بنگری
تن بتواضع دهی سر بسجود آوری
چرخی بینی بخاک مطلع جانهای پاک
گشته در آن تابناک مهر و مه و مشتری
روضه فردوس را نیست بر او افتخار
خرگه افلاک را نیست ازو برتری
چون بگه نفخ صور یبعث من فی القبور
فرش وی از زلف حور فرش جنان عبقری
ور فلک آرد بطاق مهرومه اندر نطاق
کوفته بر این رواق رایت پیغمبری
از حسن عسکری است مانده بجای این بنا
معنی ام القری زاده شاه غری
کوه ز حلمش بجوش یم ز کفش در خروش
حلقه امرش بگوش ساخته دیو و پری
گر بصنمخانه برعکس جمالش فتد
پشت کند برهمن بر صنم آذری
از پس سالی هزار چشم بد روزگار
برد ازین مرغزار لاله و ورد طری
دست قضا زین اساس ریخت در و بام و سقف
گشت گهر ناپدید از نظر گوهری
تا که علی النقی از پی تجدید آن
چتر سعادت فراشت بر فلک چنبری
حاجی والا نژاد پاکدل پاک زاد
مرد همایون راد صاحب فردسری
خواست بتاریخ آن مصرعی از بهر فکر
کلک امیری بداد داد سخن گستری
ذیل علی را کشید بر سر مصراع و گفت
حشر علی النقی با حسن عسگری

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای فلک لاجورد گر بزمین بنگری
تن بتواضع دهی سر بسجود آوری
هوش مصنوعی: ای آسمان آبی، اگر به زمین نگاه کنی، باید به خاطر عظمتش سر به سجده بگذاری و خود را در برابر آن کوچک بشماری.
چرخی بینی بخاک مطلع جانهای پاک
گشته در آن تابناک مهر و مه و مشتری
هوش مصنوعی: به دور خود نگاهی بینداز و ببین که چگونه روح‌های پاک در زیر نور درخشان خورشید و ماه و سیارات استراحت کرده‌اند.
روضه فردوس را نیست بر او افتخار
خرگه افلاک را نیست ازو برتری
هوش مصنوعی: بهشت فردوس هیچ برتری‌ای بر او ندارد و سراسر آسمان‌ها نیز نمی‌تواند بر او غلبه کند.
چون بگه نفخ صور یبعث من فی القبور
فرش وی از زلف حور فرش جنان عبقری
هوش مصنوعی: زمانی خواهد آمد که در صور دمیده می‌شود و انسان‌ها از قبرهایشان برمی‌خیزند و در بهشت، فرش‌هایی از موی حوریان گسترده می‌شود که عطر دل‌انگیزی دارد.
ور فلک آرد بطاق مهرومه اندر نطاق
کوفته بر این رواق رایت پیغمبری
هوش مصنوعی: اگر آسمان در فرش عشق و زیبایی به گردن بیندازد، بر این بنا نشانه‌ای از پیامبری کوفته خواهد شد.
از حسن عسکری است مانده بجای این بنا
معنی ام القری زاده شاه غری
هوش مصنوعی: این بنا یادگار حسن عسکری است و به نوعی نشانه‌ای از نزدیکی به مرکزیت و بزرگی است. همچنین، اشاره دارد به کسی که در این مکان به دنیا آمده و به عنوان یک پادشاه یا شخصیت مهم شناخته می‌شود.
کوه ز حلمش بجوش یم ز کفش در خروش
حلقه امرش بگوش ساخته دیو و پری
هوش مصنوعی: کوه از صبر و بردباری‌اش به تلاطم می‌آید و امواج دریا از نیروی او به جنب و جوش درمی‌آید. فرمانش به گوش‌ها می‌رسد و موجودات جادو و خیالی از آن ایجاد می‌شوند.
گر بصنمخانه برعکس جمالش فتد
پشت کند برهمن بر صنم آذری
هوش مصنوعی: اگر در معبد بپرسم، با دیدن زیبایی‌اش، پشتش را می‌کند و به صنم آذری پشت می‌کند.
از پس سالی هزار چشم بد روزگار
برد ازین مرغزار لاله و ورد طری
هوش مصنوعی: پس از گذشت سال‌ها، چشم‌زخم‌های روزگار، این گلزار را از لاله و گل‌های زیبا تهی کرد.
دست قضا زین اساس ریخت در و بام و سقف
گشت گهر ناپدید از نظر گوهری
هوش مصنوعی: سرنوشت برای هر چیزی به نوعی رقم می‌خورد و در این میان، زیبایی‌ها و ارزش‌ها گاهی از دید ما پنهان می‌شوند.
تا که علی النقی از پی تجدید آن
چتر سعادت فراشت بر فلک چنبری
هوش مصنوعی: تا زمانی که علی النقی برای تجدید آن سایه‌بان خوشبختی بر آسمان تلاش کند.
حاجی والا نژاد پاکدل پاک زاد
مرد همایون راد صاحب فردسری
هوش مصنوعی: حاجی، انسان با خصایل نیک و خالص، از نسل پاک و با دل پاک، شخصی برجسته و شایسته است.
خواست بتاریخ آن مصرعی از بهر فکر
کلک امیری بداد داد سخن گستری
هوش مصنوعی: در نظر دارم که به یاد تاریخ، آن مصراع را برای تفکر و الهام از قلم امیر، به زبان بیاورم و موضوعات را گسترش دهم.
ذیل علی را کشید بر سر مصراع و گفت
حشر علی النقی با حسن عسگری
هوش مصنوعی: ذیل علی، یعنی قسمت پایین نام علی را بر روی خطی کشید و گفت که وجود علی نقی مانند حسن عسگری در روز قیامت خواهد بود.