گنجور

شمارهٔ ۱۰۵ - تاریخ وفات میرزا حسینعلیخان فرزند نظام السلطنه

سخت باشد خزان سرو و سمن
خاصه در چشم بلبلان چمن
ای دریغا که شام تیره ما
بغم و غصه بود آبستن
نوجوان میرزا حسین خان آنک
داشت خوی بدیع و خلق حسن
تنش آراسته بفضل و کمال
مغزش انباشته بدانش و فن
پدر پیر را ز داغش خاست
از جگر دود و از سرا شیون
در فراقش نظام سلطنه گشت
جفت انده اسیر بیت حزن
عیش را برگسست رشته انس
صبر را بر درید پیراهن
آنکه چشم وطن برویش بود
همچو چشم منیژه بر بیژن
وطن از ماتمش فشاند خون
بر رخ از دیده چون عقیق یمن
زین سبب گشت سال تاریخش
باز بروی گریست چشم وطن

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سخت باشد خزان سرو و سمن
خاصه در چشم بلبلان چمن
هوش مصنوعی: پاییز برای درختان سرو و سمن بسیار دشوار است، به ویژه در نظر بلبلان چمن.
ای دریغا که شام تیره ما
بغم و غصه بود آبستن
هوش مصنوعی: متأسفانه، شب تاریک و غم‌انگیز ما پر از ناراحتی و دلخوری است و همچنان در دل خود امیدی برای آینده ندارد.
نوجوان میرزا حسین خان آنک
داشت خوی بدیع و خلق حسن
هوش مصنوعی: نوجوانی به نام میرزا حسین خان بود که زیبایی و ویژگی‌های منحصر به فردی داشت.
تنش آراسته بفضل و کمال
مغزش انباشته بدانش و فن
هوش مصنوعی: تن او با زیبایی و فضیلت آراسته شده و ذهنش پر از علم و مهارت است.
پدر پیر را ز داغش خاست
از جگر دود و از سرا شیون
هوش مصنوعی: پدر سالخورده به خاطر غم خود از دلش آتش و از خانه‌اش فریاد و ناله بلند شد.
در فراقش نظام سلطنه گشت
جفت انده اسیر بیت حزن
هوش مصنوعی: از دوری او، حال حکومت به جایی رسید که تنها شر و اندوه را به همراه دارد و تمام زندگی تبدیل به یک زندان حزن‌آور شده است.
عیش را برگسست رشته انس
صبر را بر درید پیراهن
هوش مصنوعی: زندگی شادابی خود را از دست داده و روابط دوستانه گسسته شده است و صبر من نیز به شدت آزرده شده و بر در دردمندی پاره شده است.
آنکه چشم وطن برویش بود
همچو چشم منیژه بر بیژن
هوش مصنوعی: کسی که به وطنش مانند منیژه به بیژن نگاه می‌کند، به او عشق و محبت می‌ورزد.
وطن از ماتمش فشاند خون
بر رخ از دیده چون عقیق یمن
هوش مصنوعی: وطن به خاطر غم و اندوهش، اشکی مانند خون بر چهره‌اش می‌ریزد، که شبیه به سنگ عقیق یمن است.
زین سبب گشت سال تاریخش
باز بروی گریست چشم وطن
هوش مصنوعی: به همین دلیل، سال تاریخش دوباره آغاز شد و وطن با اشک به حالش گریست.